Bất cập tại các làng thanh niên lập nghiệp ở Hà Tĩnh
Tại tỉnh Hà Tĩnh đã có 4 làng thanh niên lập nghiệp được xây dựng, bên cạnh những dự án phát huy hiệu quả thì một số làng thanh niên đã bắt đầu bộc lộ hạn chế, bất cập và không phát huy được hiệu quả.
Năm 2015, Tỉnh đoàn Hà Tĩnh khởi công dự án xây dựng Làng thanh niên lập nghiệp Tây Kỳ Anh với tổng mức đầu tư xây dựng 59 tỉ đồng nằm trên địa bàn 3 xã: Kỳ Trung, Kỳ Tây và Kỳ Phong (huyện Kỳ Anh, Hà Tĩnh), với quy mô 2.800ha, bảo đảm nhu cầu phát triển kinh tế, xã hội cho 180 hội viên.
| Dự án xây dựng Làng Thanh niên xung phong nuôi trồng thủy sản Thạch Kênh gặp nhiều khó khăn. |
Tuy nhiên đến nay, sau gần 4 năm đầu tư, khai thác, Làng thanh niên lập nghiệp Tây Kỳ Anh đang đối mặt nhiều khó khăn, vướng mắc do không huy động đủ nguồn vốn đầu tư và không kêu gọi được các thanh niên lên vùng kinh tế mới khởi nghiệp.
Anh Hồ Xuân Hiếu, Giám đốc Ban quản lý dự án xây dựng Làng thanh niên lập nghiệp Tây Kỳ Anh cho biết: Khi triển khai dự án, phần lớn diện tích đất thuộc phạm vi, ranh giới dự án đã được bàn giao cho người dân sản xuất, quản lý, vì vậy trên thực tế Làng thanh niên lập nghiệp Tây Kỳ Anh chỉ quản lý một phần rất nhỏ diện tích dùng để xây dựng các công trình hạ tầng như: Nhà văn hóa, nhà làm việc, nhà ở của Ban quản lý và một số tuyến đường bê tông.
Do thiếu quỹ đất triển khai dự án nên thay vì kêu gọi, bố trí đất sản xuất cho 145 đội viên mới như kế hoạch, Ban quản lý dự án đã thực hiện phương thức vận động đoàn viên, hội viên tại địa phương tham gia dự án theo phương thức sắp xếp tại chỗ.
Bên cạnh đó, dù đến năm 2019 dự án sẽ kết thúc giai đoạn đầu tư, xây dựng, tuy nhiên nguồn vốn bố trí triển khai đến nay mới chỉ đạt gần 30%, vì vậy, mới chỉ có hơn một nửa hộ dân kết nối, thụ hưởng được hệ thống hạ tầng.
Khác với tình trạng thiếu vốn và đất ở dự án xây dựng Làng thanh niên lập nghiệp Tây Kỳ Anh, dự án xây dựng Làng thanh niên xung phong nuôi trồng thủy sản Thạch Kênh (ở xã Thạch Kênh, huyện Thạch Hà, Hà Tĩnh) được xây dựng từ năm 2009 với nguồn hỗ trợ gần 36 tỉ đồng từ Trung ương Đoàn và giao Tỉnh đoàn Hà Tĩnh làm chủ đầu tư, triển khai dự án.
Sau khi có chủ trương, chính quyền địa phương đã khẩn trương hoàn tất thủ tục, bàn giao 120ha đất tại vùng nuôi trồng thủy sản xã Thạch Kênh cho chủ đầu tư triển khai dự án.
Anh Phan Kỳ, Phó Bí thư Tỉnh đoàn Hà Tĩnh cho biết: Mục tiêu ban đầu của dự án là xây dựng làng thanh niên xung phong nuôi trồng thủy sản nước mặn.
Tuy nhiên, trước thời điểm khởi công xây dựng, dự án ngọt hóa sông Nghèn đã được hoàn thành nên hàng nghìn héc-ta đất nông nghiệp, đất nhiễm mặn, đất hạn hán tại các huyện Can Lộc, Lộc Hà và Thạch Hà (gồm khu vực xây dựng Làng thanh niên xung phong nuôi trồng thủy sản Thạch Kênh) đã được ngọt hóa, buộc Ban quản lý dự án phải chuyển đổi mục đích từ nuôi trồng thủy sản nước mặn sang nuôi trồng thủy sản nước ngọt.
Tại thời điểm triển khai, dù việc chuyển đổi mục tiêu dự án đã được tiến hành, song theo phản ánh của chủ đầu tư, những điều chỉnh chủ yếu nằm ở việc thay đổi từ ngữ, còn các hạng mục của dự án vẫn được thi công như thiết kế ban đầu.
Ngoài ra, do thực hiện quy hoạch, thiết kế rập khuôn, không đưa ra được phương án sản xuất hợp lý nên ngay từ đầu dự án không tạo ra sức hút với thanh niên khởi nghiệp. Vì vậy, sau khi kết thúc giai đoạn đầu tư (năm 2015) đến nay, dự án bị bỏ hoang, gây lãng phí nguồn lực, bức xúc trong dư luận.
Thực trạng đang xảy ra tại 2 làng thanh niên trên có cùng điểm chung và cũng là nguyên nhân chính gây ra những khó khăn sau này, đó là những yếu kém trong công tác khảo sát, lựa chọn mục tiêu, hình thức xây dựng.
Theo Phó Bí thư Tỉnh đoàn Hà Tĩnh Phan Kỳ: Trên thực tế, sau khi chuyển sang tổng đội thì dự án xây dựng làng thanh niên lập nghiệp đã hoàn thành nhiệm vụ. Hiện nay đơn vị đang xây dựng đề án quản lý, vận hành bộ máy ở tổng đội theo hướng tự chủ.
Những mô hình mới hoạt động không hiệu quả, đơn vị sẽ lập phương án, bàn giao tài sản, đất đai cho địa phương. Đối với những tồn tại, khó khăn tại các làng thanh niên lập nghiệp trên địa bàn hiện nay, dù đơn vị đã nhiều lần nghiên cứu, đề xuất các giải pháp để tháo gỡ vướng mắc, song đến nay vẫn chưa tìm được hướng đi phù hợp.