Cần hỗ trợ pháp lý cho người xuất khẩu lao động
Theo một báo cáo nghiên cứu cơ sở dữ liệu ban đầu của Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO), trong số 300 người được hỏi, không người lao động nào nắm được thông tin về các chi phí cụ thể để đi làm việc ở nước ngoài, hoặc họ cũng không biết chút thông tin nào về quy định của Chính phủ liên quan đến tiền dịch vụ, tiền môi giới cũng như các khoản chi phí phải được hoàn trả. Một nửa trong số người được hỏi không biết họ nên đi làm việc ở nước ngoài thông qua kênh nào và 95% trong số họ không biết họ có quyền được cất giữ hộ chiếu trong thời gian làm việc ở nước ngoài.
Khi lao động Việt Nam làm việc ở nước ngoài được chi trả mức tiền lương thấp hơn quy định, bị bóc lột hoặc không được chi trả bồi thường thương tật, việc tiến hành các thủ tục khiếu nại, tố cáo đối với họ là một việc khó, hoặc mất rất nhiều thời gian đối với cả người lao động và các chính quyền địa phương.
Những rào cản họ có thể gặp phải trong quá trình khiếu nại, tố cáo bao gồm việc thiếu hiểu biết về quyền của mình, không biết phải liên hệ với cơ quan nào để được hỗ trợ, các khoản chi phí cao có liên quan, hoặc sợ những hệ quả bất lợi từ phía người sử dụng lao động như bị cắt giảm giờ làm việc.
Trong quá trình tiếp xúc với nhiều lao động gặp rủi ro trở về, điều dễ nhận thấy là họ luôn gặp khó khăn trong việc thu thập các bằng chứng để hỗ trợ cho quá trình khiếu nại của mình, do không có bản sao các hợp đồng cũng như các giấy tờ liên quan, sự khác biệt về các điều khoản trong hợp đồng mà người lao động đã ký với công ty đưa đi và người sử dụng lao động tại nước ngoài, hoặc những vấn đề khó khăn khác như hạn chế về khả năng ngoại ngữ.
Theo một nghiên cứu mới đây công bố, trong số 44 người lao động trở về nước trước hạn gặp khó khăn trong khi làm việc ở nước ngoài được phỏng vấn, 30% trong số họ cho biết họ quyết định không khiếu nại vì họ không biết phải nộp đơn khiếu nại tới cơ quan nào hoặc cho rằng họ có thể không nhận được sự hỗ trợ nào nếu khiếu nại. 30% trong số họ đã gửi đơn khiếu nại tới doanh nghiệp dịch vụ hoặc chính quyền địa phương và cho biết họ đã nhận được sự phản hồi, tuy nhiên, 100% cho rằng khiếu nại của họ không được giải quyết một cách thoả đáng.
Theo ông Gyorgy Sziraczki, Giám đốc Văn phòng ILO tại Việt Nam thì các cơ quan chức năng của Việt Nam cũng có thể gặp phải nhiều vấn đề trong việc làm thế nào để xử lý khiếu nại, tố cáo một cách có hiệu quả, cách thức phối hợp với các cơ quan, tổ chức có liên quan để xử lý. Điều này cũng cần nhắc đến vai trò của các doanh nghiệp tuyển dụng trong việc kịp thời cung cấp đầy đủ các thông tin có liên quan để hỗ trợ quá trình xử lý khiếu nại, tố cáo liên quan đến người lao động.
Để tiếp tục giải quyết những thách thức nói trên, tất cả các cơ quan, tổ chức có liên quan cần phối hợp cùng nhau để đảm bảo người lao động di cư được bảo vệ, đảm bảo lợi ích từ việc di cư lao động ngày càng được tăng cường trong khu vực.