Dự án nuôi ếch Nam Mỹ: Nòng nọc không chịu... đứt đuôi
Đó không phải là câu nói mang ý nghĩa bóng gió gì cả mà là nỗi thắc thỏm có thật, được hiểu theo "nghĩa đen 100%" của mấy hộ nông dân thực hiện dự án nuôi thử nghiệm ếch Nam Mỹ thương phẩm tại TP Hạ Long từ đầu tháng 6/2006 đến nay. Bởi lẽ, nếu theo đúng dự án, chỉ khoảng trung tuần tháng 9 này là các hộ chăn nuôi đã có ếch thương phẩm để bán; vậy mà đến nay (cuối tháng 8 rồi), những con nòng nọc vẫn... chưa chịu đứt đuôi!
Háo hức chờ ngày chuyển dịch
Ông Vũ Đức Hoạt, một cựu chiến binh, hội viên Hội Làm vườn xã Việt Hưng, rất phấn khởi khi được Phòng Kinh tế TP Hạ Long "chọn mặt gửi vàng", cho nhận nuôi thử nghiệm ếch Nam Mỹ. Đây là dự án nuôi ếch Nam Mỹ đầu tiên của TP Hạ Long và cũng là đầu tiên ở Quảng Ninh. Cùng được xét chọn để thực hiện dự án với ông có hai hộ nông dân khác; đó là ông Hoàng Văn Châu (phường Hà Khánh) và ông Cao Ngọc Bộ (xã Đại Yên).
Chưa từng nhìn thấy con ếch Nam Mỹ mặt mũi thế nào, nhưng nghe các cán bộ Phòng Kinh tế TP Hạ Long nói đây là loại ếch rất chóng lớn, chỉ sau khoảng ba đến ba tháng rưỡi là chúng đã thành ếch thương phẩm, mỗi con nặng từ 300-350 gam, nuôi trên một năm có thể lên tới gần 2kg/con, ông Hoạt thích lắm. Đã thế, vì là nuôi thử nghiệm cho nên các hộ dân được hứa là thành phố sẽ có ưu đãi; cụ thể sẽ hỗ trợ 60% tiền giống và thức ăn. Sau này, khi đã có ếch thương phẩm, nơi cấp giống sẽ chịu trách nhiệm bao tiêu để xuất khẩu v.v...
Do nhà không có ao chuôm, ông Hoạt bèn sang bàn với vợ chồng anh hàng xóm Lê Chí Hùng để cùng cộng tác. Thiếu tiền để chi phí ban đầu, ông Hoạt không ngần ngại, đưa giấy tờ nhà đất đến ngân hàng thế chấp để "vay nóng" 30 triệu...
Sau khi vào tận nơi xem xét cụ thể, khẳng định rằng điều kiện cơ sở vật chất đã đảm bảo đầy đủ tiêu chuẩn về kỹ thuật, ngày 12/6, Phòng Kinh tế cử cán bộ đưa các hộ này vào Trung tâm huấn luyện ngắn hạn cho nông dân (ở Yên Mô - Ninh Bình) để lấy giống...
"Lúc đầu tôi cứ tưởng sẽ được nhận giống ếch con ..." - anh Hùng kể: "Đến nơi hóa ra là nòng nọc. Đã thế, kích cỡ con giống lại lộ cộ, loại to, loại nhỏ, chẳng biết đâu mà lần. Hỏi chú Hưng (cán bộ Phòng Kinh tế), chú ấy bảo: "Chỉ bảy, tám ngày là nó thành ếch thôi mà!". Cũng hơi thắc mắc nhưng vì nào đã bao giờ nuôi cái con này, nên thấy mọi người bảo nhận thì cứ nhận thôi!".
Tuy hoang mang một chút, song cả mấy gia đình đều vui vẻ, bởi ai cũng tin vào các nhà chuyên môn đi cùng! Thế nhưng, sự lo lắng của ông Hoạt với anh Hùng bắt đầu khi thấy chỉ hai ba ngày sau, con giống chết hàng loạt. Chạy qua bên khu nuôi ếch của nhóm ông Bộ ở xã Đại Yên, tình cảnh cũng chẳng khác gì. Sau ba ngày kể từ lúc thả con giống, trong số hơn 18.000 con nòng nọc của riêng nhóm ông Hoạt đã chết khoảng 1/3 và hiện chỉ còn khoảng 1.000 con.
Nòng nọc không chịu đứt đuôi!
"Bây giờ thì không thấy những con giống chết nhiều nữa, nhưng chẳng hiểu sao, đã 68 ngày rồi mà nòng nọc vẫn cứ là nòng nọc, chẳng chịu đứt đuôi đâu anh ạ!" - ông Hoạt tâm sự.
Được biết, mặc dù đây là những hộ lần đầu tiên được chọn để nuôi thử nghiệm giống ếch Nam Mỹ, song trước khi ký hợp đồng tham gia dự án, không ai trong số họ được tập huấn kỹ thuật, dù chỉ một ngày. Ông Hoạt đưa cho chúng tôi xem một tờ giấy viết tay nguệch ngoạc (xé từ một quyển sổ ghi chép nào đó). Trên tờ giấy ghi hướng dẫn về thức ăn và chế độ cho nòng nọc ăn một cách hết sức đại khái...
"Mãi đến một tuần sau mới có người của Phòng Kinh tế xuống tập huấn (không phải riêng cho các hộ thực hiện dự án mà cho cả Hội Làm vườn xã Việt Hưng) một buổi về kỹ thuật nuôi ếch..." - ông Hoạt nói. "Và khi tôi hỏi vì sao mấy con nòng nọc không đứt đuôi, cán bộ Phòng Kinh tế bảo theo sách thì phải 40 ngày chúng mới thành ếch...".
Thế nhưng hơn 40 ngày sau (và nếu tính cả 25 ngày được nuôi ở Trại giống như trong hợp đồng thì những con nòng nọc này đã gần 70 ngày tuổi), mà chỉ có... 17 con đứt đuôi, ngoi lên bờ. "Mà lạ lắm anh ạ, lúc còn là nòng nọc thì chúng giống nhau, nhưng khi thành ếch, con thì mõm tù, con thì mõm nhọn, con thì màu xanh, con thì màu xám... Chẳng biết có phải là cùng một loại ếch Nam Mỹ cả hay không nữa!" - chị vợ anh Hùng góp chuyện.
Thấy tình hình có vẻ không ổn, ông Hoạt kiến nghị lên Phòng Kinh tế thành phố. Phòng Kinh tế mời Giám đốc Trung tâm giống từ Ninh Bình về tận nơi xem xét... "Ông ấy (chỉ ông Giám đốc Trung tâm - PV) bảo nòng nọc chết là do khâu vận chuyển không đảm bảo kỹ thuật(?). Lưới ương giống không đạt yêu cầu(?). Còn nòng nọc chậm đứt đuôi là do nước ao không đủ tiêu chuẩn nhiệt độ..." - anh Hùng nói: "Khổ, mọi việc, từ khâu đào ao, mua lưới, chăng lưới đến chọn giống, vận chuyển giống về v.v. nhất nhất chúng tôi làm theo chỉ dẫn của cán bộ chuyên môn bởi có chút hiểu biết gì về mô hình chăn nuôi này đâu!".
Một dự án mới chỉ được triển khai trên diện hẹp để thử nghiệm có thể thất bại kể ra cũng là chuyện bình thường thôi. Và việc ông Hoạt kiến nghị Phòng Kinh tế xem xét để bồi hoàn phần chi phí đã bỏ ra âu cũng dễ hiểu. "Của đau, con xót" mà!
Thế nhưng, điều lạ lùng là tại sao những người có trách nhiệm trong dự án này lại có vẻ thờ ơ, chỉ muốn rũ bỏ trách nhiệm với bà con? Từ đầu chí cuối, bà con không hề vi phạm hợp đồng, vậy thì phải có ai chịu trách nhiệm trước thiệt hại của họ, chứ như hiện nay thì khác nào mang con bỏ chợ!