Nhiều bất hợp lý trong quyết định thu hồi Từ đường trăm năm tuổi

>> Ngôi từ đường trăm năm tuổi “bỗng dưng” bị… thu hồi

Trong quá trình điều tra, viết bài về những vấn đề không bình thường xung quanh việc UBND TP Hồ Chí Minh ra quyết định thu hồi Đỗ Hữu Từ Đường, chúng tôi đã gặp một số người dân đang sống cạnh Đỗ Hữu Từ Đường. Một sự thật không riêng gì bà con dòng họ Đỗ Hữu bất ngờ mà ngay cả chính người dân ở đây cũng giật mình. Họ thắc mắc rằng ngôi đình (dân ở đây thường gọi - PV) đã hiện hữu tại đây cả trăm năm, không biết lý do gì mà "ông thành phố" lại có quyết định thu hồi và họ thu hồi nhằm mục đích gì!?

Theo đại diện của dòng họ Đỗ Hữu cho biết, mặc dù dòng họ Đỗ Hữu đã sử dụng Đỗ Hữu Từ Đường làm nơi thờ cúng cả trăm năm nay, nhưng phải đến khi bắt gặp cán bộ địa chất vào khoan thăm dò trong khuôn viên đất (năm 2007) mới biết rằng mảnh đất hương hỏa có ngôi đền thờ tổ tiên, dòng họ bị thu hồi(?!).

Sau nhiều lần những người đại diện cho dòng tộc Đỗ Hữu kiên trì khiếu nại, những người trong dòng tộc càng bàng hoàng, bất bình hơn khi biết rằng: Căn cứ để xác lập sở hữu Nhà nước đối với Đỗ Hữu Từ Đường chỉ với lý do hết sức đơn giản là "Nhà vắng chủ".

Tiếp tục gõ cửa nhiều nơi, tháng 5/2007, gia tộc Đỗ Hữu mới được UBND quận 3 trả lời bằng văn bản cũng hết sức đơn giản, rằng: "Khuôn viên Đỗ Hữu Từ Đường được UBND phường 1 quản lý, sử dụng làm nơi sản xuất. Đến năm 1989, UBND quận 3 có quyết định về việc quản lý nhà của Nhà nước và hợp thức hoá việc sử dụng nhà nêu trên. Tháng 5/1992, UBND quận 3 tiếp tục có quyết định thu hồi toàn bộ mặt bằng nhà 611C Điện Biên Phủ do Xí nghiệp Hợp doanh chế biến nông sản dược liệu xuất khẩu quận 3 đang sử dụng để giao cho Công ty Gesebeo quản lý sử dụng…".

Tuy nhiên, việc xác định “Nhà vắng chủ” để xác lập sở hữu Nhà nước của chính quyền, từ cấp quận đến cấp thành phố đối với Đỗ Hữu Từ Đường chỉ bắt đầu và phải "bấu víu" vào căn cứ: Sau giải phóng, người thủ từ được thuê để giữ đền là ông Đặng Bân đã bàn giao khuôn viên đất cho UBND phường 1, quận 3 quản lý(?!). Nhưng trên tờ khai nhà đất ngày 20/12/1977 có chữ ký của ông Đặng Bân mà chúng tôi thu thập được, phần ghi chủ sở hữu nhà ở là ông Đặng Bân và ông Lâm Thế Đại; khu đất 143m2 thuộc khuôn viên Đỗ Hữu Từ Đường có 40m2 là đất của đền thờ vườn Bà Lớn… chứ hoàn toàn không có nội dung nào liên quan đến việc bàn giao cho chính quyền phường, quận quản lý. 

Đỗ Hữu Từ Đường bị đập phá ngổn ngang

Như vậy, những lý lẽ viện dẫn được phía chính quyền lấy làm căn cứ để thu hồi Đỗ Hữu Từ Đường là hoàn toàn không có cơ sở và hết sức thiếu thuyết phục. Mặt khác, khi cả chính quyền quận và UBND TP đều đã luôn xác định đây là đền, là đình thì việc đem các yếu tố, cơ sở pháp lý đền, đình áp vào quy chế "Nhà vắng chủ" để xác lập quyền sở hữu Nhà nước đối với Đỗ Hữu Từ Đường là không đủ căn cứ.

Còn nếu coi đây là nhà thì việc xác định "Nhà vắng chủ" lại càng không hợp lý bởi sau năm 1975 và liên tục đến năm 2002, ông Đặng Bân đã được dòng họ Đỗ Hữu đồng ý làm "ông từ" và sinh sống ở đây.

Không chỉ có vậy, khi UBND quận 3 cho rằng: "Đã xác lập sở hữu Nhà nước và hợp thức hoá việc sử dụng nhà nêu trên vào năm 1989…" thì giả thiết, nếu quyết định này của UBND quận 3 là có đủ cơ sở pháp lý, tại sao vào năm 2000, UBND TP còn ra quyết định: "Xác lập quyền sở hữu Nhà nước đối với Đỗ Hữu Từ Đường tại địa chỉ 611C đường Điện Biên Phủ?".

Mới đây nhất, trong văn bản trả lời đơn khiếu nại của đại diện dòng tộc Đỗ Hữu ngày 11/8/2009, UBND quận 3 tiếp tục "nại ra" một căn cứ không đúng sự thật, rằng "Sau giải phóng, người giữ đền là ông Đặng Bân đã bàn giao nhà cho UBND phường 1 quản lý và căn nhà này được UBND quận 3 bố trí quản lý, sử dụng liên tục đến nay…" và căn cứ này đã một lần nữa bị các đại diện của họ tộc Đỗ Hữu "bẻ" lại bằng câu hỏi: Ông Đặng Bân chỉ là người làm thuê, lấy tư cách gì để bàn giao tài sản dòng họ Đỗ Hữu; nếu chính quyền khẳng định đã quản lý khuôn viên đất 611C Điện Biên Phủ, thì UBND quận 3 giải thích ra sao về ngôi từ đường, số tro cốt và đồ gia bảo dùng cho việc thờ cúng của dòng tộc Đỗ Hữu còn đang hiện hữu tại đây?

Ngay cả việc chính quyền quận 3 cho rằng "Những người thừa kế ở nước ngoài" cũng lại càng không có cơ sở khi ông Đỗ Hữu Khanh còn đang ở Bình Thạnh và đã tham gia khiếu nại việc thu hồi khuôn viên đất Đỗ Hữu Từ Đường suốt thời gian qua.

Con cháu dòng họ Đỗ Hữu muốn vào thăm viếng mộ, nhưng đành

Cuối cùng, trong văn bản trả lời những người đại diện cho dòng tộc Đỗ Hữu của UBND TP ngày 2/6/2008 đã khẳng định rằng: "Căn nhà trên đã được Nhà nước quản lý, bố trí sử dụng cho mục đích khác từ sau ngày 30/4/1975 và không còn tồn tại ngôi nhà thờ họ…". Khi ra văn bản này, những người có trách nhiệm có biết Đỗ Hữu Từ Đường hiện vẫn đang tồn tại? Cụ thể là hàng chục bộ hài cốt, lăng, bia đá, hoành phi câu đối, gia phả… được dòng tộc Đỗ Hữu đặt trong đền, giữ gìn từ hàng trăm năm trước cho đến nay vẫn đang tồn tại và hàng trăm lượt con cháu của dòng họ Đỗ Hữu vẫn thường xuyên đến đây thắp nhang, cúng vái… trong khuôn viên Đỗ Hữu Từ Đường?

Không chỉ có vậy, trong lúc văn bản đề nghị được cung cấp thông tin thể hiện việc quản lý, sử dụng liên tục đối với khuôn viên đất thuộc Đỗ Hữu Từ Đường của chúng tôi gửi cho UBND quận 3 còn chưa nhận được một dòng phản hồi.

Cuối tháng 8 vừa qua, UBND quận 3 đã chỉ đạo lực lượng xuống đập phá tại Đỗ Hữu Từ Đường. Việc làm thiếu minh bạch này càng khiến gia tộc Đỗ Hữu bức xúc và điều những người đại diện cho dòng họ này khẳng định rằng: "Vì làm sai nên UBND quận 3 đang âm thầm xóa dấu vết…" không phải không có cơ sở!

Từ những cơ sở pháp lý tồn tại của Đỗ Hữu Từ Đường và những quyết định "Thu hồi…" của UBND TP HCM, chúng tôi kiến nghị UBND TP phải kiểm tra lại ngay các quyết định của mình. Đặc biệt là việc phải ngưng ngay việc đập phá Đỗ Hữu Từ Đường, xóa đi dấu vết, di tích của cả dòng họ Đỗ Hữu. Đây là việc làm cần thiết thể hiện những đòi hỏi chính đáng của dòng họ Đỗ Hữu cũng như dư luận đang khẩn thiết yêu cầu