Thất thoát ngân sách do phát hiện sai phạm nhưng không xử lý
Tuy nhiên, trong quá trình triển khai thực hiện dự án đầu tư xây dựng công trình đã có một số tồn tại, vi phạm. Theo thông báo Kết luận thanh tra mới đây của Thanh tra Chính phủ, ngoài việc chậm triển khai dự án, không đảm bảo thời hạn như đã cam kết trong Hiệp định vay vốn ODA (dự án phê duyệt năm 1997 nhưng sau hơn 4 năm mới triển khai), UBND TP Hà Nội không thực hiện lập, thẩm định, phê duyệt quy hoạch chi tiết theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ.
Việc thiếu quy hoạch chi tiết dẫn đến kết nối hạ tầng kỹ thuật với các dự án khác trong khu vực về sau sẽ gặp nhiều khó khăn và không đánh giá được sự phù hợp của dự án với quy hoạch.
Nổi cộm trong quá trình triển khai dự án xây dựng cơ sở hạ tầng khu đô thị Bắc Thăng Long – Vân Trì là việc bố trí tái định cư cho các hộ dân bị thu hồi đất tại các khu tái định cư chậm. Nguồn kinh phí dành cho việc thực hiện chính sách tạm cư phải kéo dài nhiều năm, đời sống của các hộ gia đình bị thu hồi đất phải di chuyển chỗ ở chưa được ổn định, dẫn đến hiệu quả của chính sách tái định cư không đạt được mục tiêu đề ra. Bên cạnh đó, công tác quản lý đất đai tại khu tái định cư Võng La chưa chặt chẽ, dẫn đến việc các hộ dân xây dựng nhà ở tái định cư chưa đúng ranh giới, diện tích đất đã được giao… làm cho việc bàn giao lại cho địa phương thực hiện chậm.
Hiện vẫn còn một số lô đất chưa được giao tái định cư cho các hộ gia đình. Khu tái định cư Hải Bối 1 có diện tích 8.494m2 hoàn thành vào tháng 6-2011 và Hải Bối 2 có diện tích 6.960m2 hoàn thành vào tháng 3-2012 nhưng đến nay UBND TP Hà Nội và các cơ quan chức năng chưa bố trí giao đất cho các hộ gia đình đủ điều kiện tái định cư.
Tại một số gói thầu của dự án, quá trình thực hiện đã có vi phạm, triển khai không đúng với thiết kế đã được phê duyệt (kênh Việt Thắng); chủ đầu tư ban hành 8 quyết định phê duyệt điều chỉnh thiết kế, dự toán gói thầu CP2 nhưng không thẩm tra, thẩm định khối lượng; lập dự toán bổ sung cho công tác giải phóng mặt bằng thiếu thận trọng có yếu tố chủ quan nên một số hạng mục được chủ đầu tư thanh toán không đúng thực tế với số tiền hơn 2,578 tỷ đồng; tư vấn thiết kế sử dụng định mức thi công 20% bằng thủ công và 80% bằng máy trong thiết kế, dự toán không đúng quy định, số tiền chênh lệch của gói thầu số 2 là gần 4 tỷ đồng…
| Dự án triển khai đã lâu nhưng nhiều hộ dân chưa được nhận đất tái định cư. |
Điều đáng nói là năm 2006, UBND TP Hà Nội đã tiến hành thanh tra gói thầu CP1 – Nhà máy cấp nước, đã không thực hiện đúng quy định hoạt động thanh tra, không kết luận thanh tra khi đã có kết quả thanh tra của đoàn thanh tra, để kéo dài 8 năm. Một số nội dung kết luận, kiến nghị của các cơ quan kiểm toán, điều tra, xét xử không được UBND TP Hà Nội đốc thúc chỉ đạo triệt để, có tính chất buông xuôi trong thời gian dài, dẫn đến việc thu hồi số tiền sai phạm về ngân sách Nhà nước bị thất thoát.
Hiện vẫn còn số lượng tiền lớn sai phạm cho đến nay chưa thực hiện, bao gồm 81,385 tỷ đồng theo kết luận, kiến nghị tại Báo cáo kiểm toán ngày 25-1-2008 của Kiểm toán Nhà nước và số tiền 16,329 tỷ đồng theo Bản án số 293/2013/HS-PT của Tòa phúc thẩm TAND Tối cao tại Hà Nội.
Dự án đã triển khai theo mục tiêu xây dựng hệ thống đầu mối cơ sở hạ tầng kỹ thuật phục vụ phát triển khu công nghiệp và đô thị rộng 2.640 ha thuộc huyện Đông Anh, Hà Nội. Thanh tra Chính phủ khẳng định, để xảy ra những tồn tại, sai phạm tại đây, trách nhiệm thuộc về UBND TP Hà Nội, Chủ đầu tư là Ban Quản lý các dự án trọng điểm phát triển đô thị Hà Nội và các cơ quan, đơn vị, cá nhân qua các thời kỳ.
Tổng Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo UBND TP Hà Nội khắc phục, chấn chỉnh toàn bộ tồn tại, sai phạm, kiểm điểm cá nhân, tổ chức có liên quan, sớm bố trí giao đất tái định cư cho các hộ gia đình đủ điều kiện…
Đối với sai phạm về tài chính ở một số gói thầu của dự án qua thanh tra với tổng số tiền 13,303 tỷ đồng và 4.027.290 yên Nhật và hơn 3 tỷ đồng thuộc chi phí khác do không thực hiện, Thanh tra Chính phủ đề nghị thu hồi về tài khoản tạm giữ của Thanh tra Chính phủ số tiền hơn 5,6 tỷ đồng, xem xét loại khỏi quyết toán số tiền hơn 7,6 tỷ đồng và 4.027.290 yên Nhật…