Bến "cóc", xe hợp đồng trá hình đè bẹp hoạt động vận tải chính thống trong dịp Tết

Bình quân mỗi ngày bến xe này chỉ có 351 xe xuất bến với 7.237 hành khách và ngày cao điểm nhất tại BXMĐ mới cũng chỉ có 407 xe xuất bến với 9.744 hành khách. Để có được số lượng hành khách trên, ngoài các tuyến xe buýt đưa khách ra bến, BXMĐ mới đã phối hợp với một đơn vị vận tải thực hiện 2.597 chuyến xe trung chuyển khách ra bến với số lượng 22.312 hành khách. Ngoài ra, tại BXMĐ mới còn có 3 doanh nghiệp vận tải đăng ký đưa 38 xe vào đón khách ra bến.

Lượng khách đi xe các tuyến ngắn ở BXMĐ cũ năm nay cũng không còn nhiều do 2/3 số tuyến có cự ly dài đã được di dời ra BXMĐ mới. Trong khi đó, những năm trước đây, lượng hành khách đi xe trên các tuyến do BXMĐ cũ và mới dịp cao điểm Tết đều đạt từ 400-450 nghìn người. Xe không chịu vào bến nên năm nay BXMĐ mới tiếp tục phải phát hành 368 vé xe và huy động phương tiện để đưa khách về quê trên những tuyến đường không có xe hoạt động, chấp nhận để tài xế chở khách chạy trên những tuyến đường không quen.

Đại diện BXMĐ mới cho rằng, nguyên nhân dẫn đến tình trạng trên là do cả nghìn đầu xe khách đang hoạt động tại thành phố đã không vào BXMĐ cũ và mới để hoạt động trong thời gian dài. Ngược lại, số nhà xe này tìm cách chạy đi một số bến xe khác hoặc ra ngoài mở bến "cóc" để chạy hợp đồng trá hình.

Nhằm ngăn chặn tình trạng này, ngay từ tháng 10/2023 đại diện BXMĐ mới đã có văn bản đề nghị Sở GTVT thành phố thu hồi ngay phù hiệu và cắt tuyến đối với 39 doanh nghiệp, HTX vận tải không chấp hành di dời ra hoạt động tại BXMĐ mới trong giai đoạn 2 kể từ ngày 11/10/2023. Đồng thời, đề nghị cắt tuyến đối với 40 đơn vị vận tải không hoạt động tại BXMĐ mới trong vòng 2 tháng. Tuy vậy, việc này đã không được Sở GTVT thực hiện rốt ráo, thậm chí là "truy vết" đối với số đầu xe của các đơn vị vận tải không chịu vào bến. Quản lý lỏng lẻo như vậy đã dẫn đến tình trạng hàng nghìn chuyến xe khách hàng ngày chạy trên các tuyến xuyên tâm, chạy sâu vào nội thành nhằm đón, trả khách ở khu vực trung tâm.

Ông Uông Việt Dũng, Chánh Văn phòng Bộ GTVT khẳng định: Bộ GTVT đã phân cấp và trách nhiệm chính trong quản lý hoạt động vận tải khách là của các địa phương. Do đó, để xảy ra tình trạng trên, Sở GTVT và các quận, huyện không thể thoái thác trách nhiệm trước vấn nạn bến "cóc", xe hợp đồng trá hình ngang nhiên hoành hành.

Tại quận Bình Thạnh, TP Hồ Chí Minh, ngoài một loạt các tụ điểm bến "cóc" là các điểm đậu xe, văn phòng bán vé và giao nhận hàng hóa ngay trên đường Điện Biên Phủ, bến "cóc" tại số 397 Đinh Bộ Lĩnh với cả trăm đầu xe ra vào mỗi ngày nằm đối diện với BXMĐ cũ đã tồn tại hàng chục năm qua càng có dịp hoạt động mạnh hơn trong dịp Tết.

Tuy vậy, theo ông Đỗ Khánh Du, Phó Chủ tịch UBND phường 26, quận Bình Thạnh, vừa qua, phường đã 4 lần kiểm tra, nhưng không phát hiện sai phạm. Lý do tại khu đất có diện tích hàng nghìn m² ở địa chỉ này do Công ty TNHH bến bãi vận tải Minh Trang Sài Gòn đăng ký làm bãi đậu xe. Do đó, khi UBND phường kiểm tra, doanh nghiệp cho đậu xe ở đây là điều bình thường và không thể phát hiện họ chở khách, lên xuống hàng hóa.

Tại bến "cóc" có quy mô rất lớn trên, trước đây UBND quận Bình Thạnh đã từng phải cưỡng chế, cho móc toàn bộ phần đất đã san lấp để lấn rạch của chủ doanh nghiệp. Đồng thời bố trí lực lượng chốt phía trước nhưng cũng không thể dẹp bởi lý do lực lượng chức năng chỉ làm ban ngày, còn xe từ các tỉnh chỉ trở về lúc rạng sáng, ra khỏi bến cóc vào buổi tối. Để có thể xử lý đối với bến cóc này, vấn đề công năng sử dụng đất làm bãi đậu xe có phù hợp hay không đã không được xem xét trong thời gian dài.          

Kiến nghị với Sở GTVT thành phố, ngày 7/2 vừa qua, đại diện BXMĐ mới đã thẳng thắn chỉ rõ: các phương tiện có hành trình đi ngang qua BXMĐ mới thường xuyên hẹn đón khách gây mất TTATGT, không đảm bảo ANTT phía trước bến. Nhiều xe của đơn vị vận tải đã tổ chức bán vé trên trang web, app, bán vé trực tuyến qua các phần mềm trung gian rồi hẹn khách đến BXMĐ mới nhưng xe không vào bến mà hẹn đón khách ngay trước cổng bến. Mặc dù bến đã phối hợp chặt chẽ với Đội CSGT, Thanh tra Giao thông địa bàn nhưng không thể xử lý triệt để và đây cũng chỉ là phần ngọn.

Tình trạng doanh nghiệp vận tải để phương tiện hoạt động ngoài bến xe, đón trả khách không đúng nơi quy định tại khu vực trung tâm thành phố, các bãi giữ xe, bãi đậu xe, cây xăng dọc trên quốc lộ 1A, quốc lộ 13, Ngã tư Bình Phước, Xa lộ Hà Nội, đường Phạm Văn Đồng… không vào BXMĐ mới để đón khách. Nhiều đơn vị vận tải dù đăng ký hoạt động tại BXMĐ mới nhưng không hoạt động đủ theo biểu đồ đã được Sở GTVT chấp thuận, nhất là ở các tuyến đường hành khách có nhu cầu đi lại cao như Nam Tuy Hoà, Quy Nhơn, Sông Hinh…dẫn đến số chuyến hoạt động tại BXMĐ mới chỉ đạt 45% so với số chuyến đã đăng ký và chỉ đạt gần 5% so với công suất bến xe đã được Sở GTVT thành phố công bố.

Theo ghi nhận từ camera của BXMĐ mới, từ tháng 7/2023 đến nay có 1.565 trường hợp phương tiện thực hiện tổ chức đón, trả khách ngay trước bến, nơi có biển cấm dừng, cấm đậu. Do đó, đại diện BXMĐ đề nghị Sở GTVT tăng cường xử lý các phương tiện hoạt động tuyến cố định có hành vi đón, trả khách ngoài bến. Đồng thời có phương án sử dụng camera lắp đặt trước BXMĐ mới để phạt nguội và thực hiện kiểm tra dữ liệu từ hệ thống giám sát hành trình nhằm xử lý tình trạng xe "dù", bến "cóc", xe hợp đồng trá hình, các phương tiện chạy sai hành trình. Ngoài ra, Sở GTVT cần xem xét, điều chỉnh hành trình chạy xe từ các bến xe khách liên tỉnh trên địa bàn và những tuyến có hành trình đi ngang qua theo hướng tuyến tiếp cận đến bến xe khách liên tỉnh tại các cửa ngõ của thành phố nhằm góp phần tạo bến xe khách liên tỉnh trở thành đầu mối giao thông theo mô hình TOD.

Để đảm bảo an toàn tính mạng, tài sản cho người đi xe khách liên tỉnh, chính quyền TP Hồ Chí Minh cần nhanh chóng siết chế tài, xử lý trách nhiệm với người đứng đầu các sở ngành, quận, huyện để xảy ra tình trạng bến "cóc", xe hợp đồng trá hình tràn lan hiện nay.