Cần hỗ trợ người dân vạn đò sông Hương an cư
16 năm trước, chính quyền tỉnh Thừa Thiên Huế (nay là TP Huế) đã thực hiện di dời gần 1.000 hộ dân vạn đò trên sông Hương lên bờ tái định cư. Tuy nhiên, do không thuộc diện được cấp đất ở nên có nhiều hộ dân vạn đò phải dựng nhà tạm để sinh sống và chưa biết đến khi nào mới được an cư.
Một sáng cuối tháng 3/2025, PV Báo CAND tìm về tổ dân phố (TDP) Lại Tân, phường Dương Nỗ (quận Thuận Hóa, TP Huế) và gặp nhiều người dân ở đây đang chèo ghe bủa lưới trên sông Hương. Trên khu đất công viên ở TDP Lại Tân gần ngã 3 sông là căn nhà tạm của vợ chồng ông Phan Văn Tý và bà Dương Thị Huệ. Là dân vạn đò trên sông Hương nên 16 năm trước, vợ chồng ông Tý, bà Huệ được chính quyền địa phương di dời lên bờ nhưng đến nay cuộc sống vẫn chưa ổn định và gặp rất nhiều khó khăn.
Ngồi trước căn nhà tạm, bà Huệ cho biết, trước đây vợ chồng bà làm nghề đánh bắt tôm cá trên sông Hương và cả gia đình sinh hoạt ngay trên con đò nhỏ. Sau khi chính quyền địa phương thực hiện dự án di dời dân vạn đò trên sông Hương lên bờ tái định cư, do là hộ phụ nên gia đình bà Huệ không được cấp đất để làm nhà ở.
“Mang tiếng được lên bờ nhưng vì không được cấp đất nên vợ chồng tôi dùng số tiền tích cóp để thuê người dựng mái nhà tạm trên đất công viên của địa phương mới có chỗ ở. Những ngày đầu được chuyển lên bờ định cư, mọi thứ đều khó khăn, thiếu thốn. Vợ chồng tôi phải xin hàng xóm câu điện, còn nước sinh hoạt thì lấy dưới sông Hương lên dùng. Đến nay chúng tôi đã 3 lần chuyển vị trí căn nhà tạm này. Con đầu của tôi đã 30 tuổi nhưng vì hoàn cảnh quá khó khăn quá nên đành phải vào Nam làm thuê và đến Tết mới về thăm nhà”, bà Huệ buồn bã chia sẻ.
Cách nhà bà Huệ không xa là căn nhà tạm rộng chưa đến 20m2 được dựng sát mép bờ sông của vợ chồng chị Nguyễn Thị Cân. Lúc chúng tôi đến, chị Cân đang luộc ốc, hến để chuẩn bị bỏ mối cho các cửa hàng gần đó. Chị cho biết, gia đình chồng chị vốn là dân vạn đò trên sông Hương. Từ cuối năm 2009, khi được di dời lên bờ tái định cư ở khu vực này, gia đình bố mẹ chồng của chị Cân có đông nhân khẩu nhưng chỉ được cấp 1 lô đất làm nhà ở.
“Do gia đình đông người nên sau khi vợ chồng tôi cưới nhau, sinh con đẻ cái thì ra thuê nhà trọ ở riêng. Vợ chồng tôi là hộ phụ nên không được cấp đất ở, công việc lại không ổn định, thu nhập hàng tháng bấp bênh không đủ trả tiền trọ nên 5 năm trước, vợ chồng tôi làm liều vay mượn gần 40 triệu đồng để làm căn nhà tạm sát mép bờ sông. Nhà được lợp mái tôn cũ, vách tường là những tấm ván gỗ do vợ chồng tôi tận dụng lại mới có chỗ ở và có nơi cho các con học bài sau giờ đến trường. Giờ ước mong của vợ chồng tôi cũng như các hộ dân vạn đò ở đây là được chính quyền và các cấp quan tâm tạo điều kiện bố trí chỗ ở lâu dài để mưu sinh, ổn định cuộc sống”, hướng ánh mắt nhìn vào căn nhà tạm, chị Cân bày tỏ ước muốn của mình.
Trò chuyện với chúng tôi, ông Võ Văn Kèn, Trưởng ban công tác mặt trận TDP Lại Tân cho biết, trong số gần 1.000 hộ dân vạn đò trên sông Hương được chuyển lên bờ tái định cư vào năm 2009 thì có 337 hộ dân được chuyển về khu tái định cư Lại Tân. Vào thời điểm ấy, chiếm hơn 50% trong số hộ dân tái định cư là hộ nghèo, hộ có hoàn cảnh khó khăn bởi các hộ dân đều mưu sinh bằng nghề đánh bắt tôm cá trên sông Hương.
“Theo quy định, bình quân mỗi gia đình sẽ được cấp từ 1 đến 3 lô đất ở dựa trên số nhân khẩu để làm nhà ở thay cho việc ở trên ghe, đò như trước. Việc cấp đất vào thời điểm ấy cho người dân vạn đò được thực hiện đúng theo quy định của Nhà nước. Ngoài được cấp đất, các hộ chính còn được Nhà nước hỗ trợ một số tiền để làm nhà ở. Tuy nhiên sau đó, do nhiều hộ có đông con cháu (hộ phụ) lập gia đình dẫn đến thiếu chỗ ở. Những hộ này phải làm nhà tạm bên mép bờ sông hoặc trên đất công viên của địa phương”, ông Kèn cho hay.
Điều đáng nói, trong khi nhiều hộ dân vạn đò không có đất làm nhà nhưng hiện ở khu định cư vạn đò Lại Tân còn 11 lô đất trống nhưng nhiều năm qua chưa được tổ chức đấu giá để cấp cho người dân. Liên quan đến vấn đề này, trao đổi với PV Báo CAND, ông Nguyễn Văn Trai, Chủ tịch UBND phường Dương Nỗ cho biết, hiện UBND phường đã kiểm tra việc các hộ dân dựng nhà tạm, nhà chồ trên đất công và dọc bờ sông ở địa bàn phường. Qua kiểm tra, thấu hiểu hoàn cảnh khó khăn của các hộ dân không có đất ở nên trước mắt, UBND phường Dương Nỗ tạo điều kiện để các hộ dân này tiếp tục ở trong những căn nhà tạm dựng trái phép.
“Cứ đến mùa mưa bão, chính quyền địa phương đều bố trí 1 tổ công tác về túc trực tại TDP Lại Tân để vừa tuyên truyền, vận động, vừa thực hiện di dời người dân và tài sản của bà con ở nhà tạm, trên thuyền bè đến nơi an toàn. Hiện UBND phường tiếp tục nắm bắt tâm tư nguyện vọng của người dân ở Lại Tân, nhất là các hộ chưa có đất ở để kiến nghị, đề xuất cấp trên có chính sách, giải pháp hỗ trợ cho bà con. Về lâu dài, việc giao các lô đất trống ở khu tái định cư sẽ vẫn phải thực hiện đấu giá đất theo đúng quy định pháp luật”, ông Nguyễn Văn Trai khẳng định.