Chợ ven đường - nỗi ám ảnh kép trên quốc lộ 9

Như Báo CAND đã thông tin ban đầu, sáng 17/9 vừa qua, chiếc xe tải mất phanh lao thẳng vào khu vực chợ chuối tự phát Tân Long (xã Lao Bảo, Quảng Trị), cướp đi ba sinh mạng và làm chín người khác bị thương. Hình ảnh tang thương ở cửa ngõ biên giới không chỉ để lại nỗi đau nhói lòng cho người dân địa phương mà còn phơi bày những khoảng trống kéo dài trong công tác quản lý nhà nước đối với các điểm chợ ven quốc lộ - những "quả bom nổ chậm" đã được cảnh báo nhiều năm.

Không chỉ Tân Long, dọc quốc lộ 9 còn có nhiều điểm chợ ven đường tương tự như Tân Liên, Khe Sanh… nằm sát làn xe tải nặng, xe khách, container qua lại tấp nập. Người dân địa phương đã quen với cảnh mua bán "bám đường" như một tập quán, nhưng ẩn sau sự tiện lợi là mối nguy thường trực tai nạn giao thông. Không ít cử tri, người dân, báo chí đã liên tục phản ánh về mối nguy rình rập này, kiến nghị di dời và xây dựng chợ mới.

Thế nhưng dự án chợ chuối Tân Long được HĐND huyện Hướng Hóa cũ thông qua từ cuối năm 2023 với vốn 11 tỷ đồng vẫn "đắp chiếu" trên giấy. Khi xã Lao Bảo được thành lập từ 1/7/2025, người dân đã chủ động đề xuất địa điểm họp chợ tạm ở thôn Bích La Đông, nhưng cũng chỉ dừng lại ở mức "ghi nhận" và kéo dài chờ đợi. Chỉ đến khi thảm kịch xảy ra, chính quyền mới vội vàng di chuyển chợ tạm về đúng nơi dân từng đề xuất - một nghịch lý đau lòng cho thấy sự chậm trễ trong phản ứng chính sách. Và chính thảm kịch sáng 17/9/2025 đã trở thành lời cảnh báo đắt giá nhất cho sự chậm trễ ấy.

Trở lại vụ tai nạn, vào lúc 7h46 ngày 17/9, xe tải biển kiểm soát 37C-587.63 lưu thông theo hướng quốc lộ 9 đi Cửa khẩu quốc tế Lao Bảo, đến khu vực ngã ba Tân Long bất ngờ rẽ sang trái rồi lao thẳng vào chợ chuối ngay khu vực này. Hậu quả là 3 người chết tại chỗ, 9 người khác bị thương. Sau điều tra, xác minh, Cơ quan CSĐT Công an tỉnh Quảng Trị đã khởi tố, bắt giam tài xế xe tải về tội "Vi phạm quy định về tham gia giao thông đường bộ".

Tuy nhiên, theo phản ánh của nhiều người dân địa phương và ý kiến từ các cử tri, nếu chỉ dừng ở xử lý cá nhân tài xế thì câu chuyện sẽ mất đi bản chất. Đây không phải một "sự cố" đơn lẻ mà là hệ quả của chuỗi chậm trễ, buông lỏng quản lý và trách nhiệm tập thể chưa được xác định rõ. Những người chịu trách nhiệm không chỉ là tài xế mà còn là các cấp chính quyền địa phương - từ huyện Hướng Hóa trước đây đến xã Lao Bảo hiện nay - khi để chợ tự phát lấn chiếm lòng đường suốt nhiều năm liền, bất chấp cảnh báo.

Vụ tai nạn sáng 17/9 vì vậy không phải cá biệt. Từ Tân Long đến Tân Liên, Khe Sanh, nhiều "chợ ven đường" vẫn bám theo quốc lộ 9 - tuyến huyết mạch nối miền xuôi với Cửa khẩu quốc tế Lao Bảo - tiềm ẩn nguy cơ tai nạn nghiêm trọng bất cứ lúc nào. Nếu không có giải pháp căn cơ, những vụ việc đau lòng như ở Tân Long hoàn toàn có thể tái diễn. Điều cần thiết lúc này là hành động khẩn trương. Đặc biệt, phải đẩy nhanh thủ tục quy hoạch khu đất 2ha gần chợ tạm Bích La Đông thành chợ chính thức; rà soát, di dời, xóa bỏ các điểm chợ tự phát trên toàn tuyến quốc lộ; đồng thời kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm những cá nhân, tập thể liên quan đến sự chậm trễ nhiều năm qua để lấy lại niềm tin của người dân.

Ở một tầm nhìn xa hơn, Lao Bảo và vùng phụ cận có khoảng 1.500ha chuối - nguồn nông sản lớn của tỉnh Quảng Trị, với giá trị thương mại hàng trăm tỷ đồng mỗi năm. Nếu tiếp tục phụ thuộc vào các điểm họp chợ tạm ven đường, không chỉ an toàn giao thông bị đe dọa mà giá trị kinh tế của cây chuối cũng khó nâng cao. Chính quyền cần đồng thời triển khai hạ tầng logistics, kho bãi, hệ thống tiêu thụ tập trung và liên kết xuất khẩu để người dân được buôn bán an toàn, ổn định, không phải đánh cược tính mạng hằng ngày.

Ba gia đình mất người thân, chín gia đình khác mang thương tật suốt đời - đó là cái giá quá đắt cho sự chậm trễ và thiếu quyết liệt. Chỉ khi trách nhiệm được xác định rõ ràng, giải pháp được thực hiện nghiêm túc, quốc lộ 9 mới thôi ám ảnh hình ảnh "con đường tử thần" để trở thành tuyến huyết mạch đúng nghĩa: vừa thông thương quốc tế, vừa bảo đảm an toàn cho hàng nghìn người dân vùng biên giới.