Ngăn chặn nạn chiếm dụng trái phép mặt nước trên đầm phá Tam Giang - Cầu Hai

Đầm phá Tam Giang - Cầu Hai có chiều dài hơn hơn 68km, diện tích mặt nước rộng hơn 22.000ha trải dài qua địa bàn các địa phương thuộc tỉnh Thừa Thiên Huế. Đây là khu đầm phá nước lợ lớn nhất Đông Nam Á giữ vai trò quan trọng đối với sản xuất nông nghiệp của địa phương; duy trì, bảo tồn đa dạng sinh học các loài trên đầm phá. Tận dụng tiềm năng và nguồn lợi của đầm phá Tam Giang - Cầu Hai nên người dân vùng ven đầm phá đã sử dụng nhiều biện pháp để nuôi trồng, khai thác nguồn lợi thủy sản nhằm phát triển kinh tế.

Theo Sở NN&PTNT tỉnh Thừa Thiên Huế, hiện huyện Phú Vang có diện tích nuôi trồng thủy sản trên đầm phá Tam Giang - Cầu Hai lớn nhất, chiếm hơn 57%; huyện Phú Lộc chiếm hơn 21%; còn lại thị xã Hương Trà, huyện Phong Điền, Quảng Điền có tỷ lệ nuôi trồng thủy sản chiếm diện tích đầm phá không nhiều. Điều đáng nói, trong thời gian qua, hàng trăm người dân ở các địa phương ven phá thuộc huyện Phú Vang đã sử dụng các loại cọc tre, cọc gỗ, lưới vây để khoanh vùng chiếm dụng mặt nước đầm phá nuôi trồng thủy sản. Chỉ tính riêng vùng mặt nước đầm phá Tam Giang thuộc địa bàn xã Vinh Hà (huyện Phú Vang) có đến 266 hộ dân chuyên nuôi, đánh bắt thủy sản theo hình thức vây lưới với 285 trộ nò sáo trên diện tích khoảng 419ha. Trong đó xã Vinh Hà có 214 hộ và các xã của huyện Phú Lộc có 52 hộ.

Ông Nguyễn Văn Vệ, ở xã Vinh Hà, cho biết, do gia đình ở gần đầm phá Tam Giang nên suốt gần 10 năm qua, vợ chồng ông Vệ sử dụng lưới vây để khoanh mặt nước đầm phá thành từng ô vuông rồi thả nuôi các loại cá như cá kình, cá nâu, cá mú, cá dìa, tôm, cua. Những năm đầu, việc nuôi trồng thủy sản cho hiệu quả kinh tế tương đối cao, giúp vợ chồng ông có thu nhập để nuôi 3 người con ăn học. “Thế nhưng thời gian trở lại đây, tình trạng khoanh vùng mặt nước trên đầm phá Tam Giang trở nên dày đặc làm cản trở dòng nước lưu thông, một phần do nguồn nước bị ô nhiễm nên tôm cá nuôi thường mắc bệnh, bị chết hàng loạt, giảm năng suất khiến gia đình tôi bị thiệt hại lớn”, ông Vệ nói.

Ông La Phước Thịnh, Chủ tịch UBND xã Vinh Hà cho biết thêm, các hộ dân sử dụng lưới vây để nuôi trồng thủy sản phần lớn đều mang tính tự phát, làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến luồng lạch đầm phá, cản trở dòng chảy, gây ô nhiễm môi trường khiến nguồn lợi thủy sản bị suy giảm nặng. “Đặc biệt, việc người dân dùng các loại cọc để cắm xuống mặt nước đầm phá, dùng lưới vây kín mặt nước gây mất an toàn giao thông đường thủy, tiềm ẩn nguy hiểm và tai nạn vào mùa mưa lũ. Đó là chưa kể đến việc làm này còn gây ảnh hưởng rất lớn đến nguồn sinh kế của các hộ gia đình chuyên mưu sinh bằng nghề khai thác thủy sản hợp pháp trên đầm phá Tam Giang – Cầu Hai”, ông La Phước Thịnh khẳng định.

Trước tình trạng chiếm dụng mặt nước tự phát trên đầm phá Tam Giang – Cầu Hai, mới đây vào cuối tháng 10 và đầu tháng 11/2023, các lực lượng chức năng của huyện Phú Vang đã ra quân tuyên truyền, vận động người dân tháo dỡ lưới vây, cọc tre, nhằm lập lại trật tự nuôi trồng, đánh bắt thủy sản trên vùng đầm phá. Qua nhiều đợt vận động, đến nay có nhiều người dân đồng tình hưởng ứng chủ trương tháo dỡ, giải tỏa lưới vây, trộ sáo tự phát.Trong đó, tại xã Vinh Hà, lực lượng Công an xã cùng với chính quyền địa phương đã vận động hơn 180 hộ dân ký cam kết tự nguyện tháo dỡ lưới vây, cọc tre để từng bước giải phóng diện tích mặt nước đầm phá bị chiếm dụng.

“Sau khi được cán bộ Công an xã và chính quyền địa phương tuyên truyền, gia đình tôi đã tự nguyện tháo dỡ hết số cọc tre cắm trên phá Tam Giang và thu dọn lưới vây. Chúng tôi sẽ thực hiện lại việc nuôi trồng, đánh bắt thủy sản trên đầm phá đúng với quy định của cơ quan chức năng”, anh Nguyễn Văn Liên ở xã Vinh Hà, cho hay.

Ông Nguyễn Văn Chính, Phó Chủ tịch UBND huyện Phú Vang thông tin thêm, sau khi giải tỏa lưới vây, giải phóng mặt nước đầm phá, chính quyền địa phương sẽ tổ chức kiểm tra thường xuyên nhằm phát hiện kịp thời và cương quyết cưỡng chế, xử lý những trường hợp tái vi phạm. Bên cạnh đó, huyện Phú Vang đã xây dựng phương án sắp xếp, quản lý các hoạt động khai thác, nuôi trồng thủy sản trên vùng đầm phá toàn huyện nhằm bảo vệ hệ sinh thái, khơi thông luồng lạch, bảo đảm an toàn giao thông đường thủy, trả lại môi trường phát triển thủy sản tự nhiên.

Ngoài ra, hiện các Sở ngành, địa phương cũng đã tham mưu, đề xuất lãnh đạo tỉnh Thừa Thiên Huế ban hành cơ chế chính sách hợp lý và hiến kế các giải pháp hiệu quả để nâng tầm giá trị, thương mại hóa sản phẩm thủy sản vùng đầm phá, qua đó tạo sinh kế, góp phần nâng cao thu nhập cho người dân địa phương. Từ đó hướng đến việc khai thác, nuôi trồng thủy sản trên đầm phá Tam Giang - Cầu Hai theo hướng bền vững, bảo vệ tài nguyên môi trường vùng đầm phá.