Người dân Cát, Trĩa mong lắm một con đường
Đường từ trung tâm xã rẻo cao Hướng Phùng (Quảng Trị) vào các thôn Cát, Trĩa dài hơn 35km, nhưng với đồng bào Vân Kiều nơi đây, quãng đường ấy chưa bao giờ được đo bằng con số. Họ tính nó bằng những đoạn dốc dựng đứng, những cung đường rừng trơn trượt, những ngày bị mưa lũ cô lập và cả những chuyến cấp cứu mà cả bản phải gồng mình đưa người bệnh ra đến tuyến đường lớn.
Bà con thôn Cát, Trĩa vốn đã quen cảnh người ốm được khiêng bằng cáng tre. Thế nhưng rạng sáng 21/11/2025 vừa qua, cả bản lại chứng kiến một câu chuyện khiến nhiều người rùng mình mỗi khi nhớ lại. Một sản phụ trở dạ sinh khó, nguy cơ đe dọa tính mạng cả mẹ lẫn con. Không thể chờ trời sáng, cũng không thể đợi nước rút, đàn ông trong bản lập tức gõ cửa từng nhà, kêu gọi nhau cùng giúp sức. Hơn 20 người thay phiên khiêng cáng tre qua những đoạn đường lầy lội, có lúc phải dùng xe kéo, có khi phải lội suối, bám dây vượt dốc.
Trong tiếng mưa lộp bộp và ánh đèn pin leo lét, đoàn người gồng mình suốt hơn bốn giờ đồng hồ mới đưa sản phụ đến Quốc lộ 9. Tại đây, xe cấp cứu của Trung tâm Y tế Hướng Hóa mới có thể tiếp cận và chuyển sản phụ đi kịp thời. Ca sinh nở may mắn đã thành công, mẹ tròn con vuông, khiến cả bản thở phào nhẹ nhõm.
Không chỉ trong những ca cấp cứu, con đường vào bản còn là thách thức hàng ngày đối với các thầy cô và học sinh nơi đây. Ở Cát, Trĩa, chuyện học sinh đến trường và thầy cô “cắm bản” chưa bao giờ dễ dàng. Các thầy cô từ trung tâm xã thường phải vào bản đầu tuần và chỉ trở ra vào cuối tuần, có người nhiều tháng mới được về nhà thăm con. Chỉ cần một đợt mưa kéo dài, hành trình ra – vào gần như bất khả thi. Học sinh nơi đây cũng không khá hơn. Từ nhà đến điểm trường, nhiều em phải đi bộ hàng giờ, vượt dốc cao, băng qua những con đường rừng vắng lặng. Mùa mưa, áo quần ướt sũng, sách vở được bọc trong nilon thành những gói vuông để khỏi ướt. Có gia đình buộc phải cho con nghỉ học cả tuần vì đường quá nguy hiểm. Con đường – thứ mà người miền xuôi đôi khi xem là hiển nhiên – ở Cát, Trĩa lại trở thành rào cản lớn nhất trên hành trình gieo con chữ.
Khó khăn với đường đi cũng ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống và sinh kế của người dân. Hai thôn Cát, Trĩa hiện có hơn 165 hộ dân, sinh sống chủ yếu bằng nương rẫy. Mỗi mùa thu hoạch sắn, bắp, chuối, bà con đều phải trải qua một hành trình gian nan trong mỗi chuyến đưa sản vật ra khỏi địa bàn. Chi phí vận chuyển đội lên gấp nhiều lần, thương lái ngại vào vì đường nguy hiểm, khiến giá nông sản luôn thấp hơn so với khu vực khác. Người dân bảo, bà con thừa thứ họ làm ra nhưng lại thiếu thứ họ cần mua, bởi muốn mua gạo, muối, thuốc men… đều phải vượt đường rừng. Mùa mưa, nhiều gia đình phải dự trữ lương thực và nhu yếu phẩm trong nhà, không biết khi nào mới có thể ra khỏi bản.
Những khó khăn ấy khiến việc mở một con đường cho Cát, Trĩa trở thành thách thức lâu nay vẫn chưa có lời giải. Ông Hồ Văn Vinh, Bí thư Đảng ủy xã Hướng Phùng tâm sự rằng mong mỏi có một con đường đã được đặt ra từ lâu, nhưng địa hình phức tạp, vốn đầu tư lớn và việc tuyến đường đi qua khu vực rừng đặc dụng khiến việc triển khai gặp nhiều trở ngại. Chính quyền huyện Hướng Hóa trước đây và xã Hướng Phùng hiện nay đã nhiều lần khảo sát, đề xuất các phương án cải tạo tuyến đường, nhưng bài toán này vẫn chưa có lời đáp.