Bào chữa trong vụ xét xử cựu Thứ trưởng Bộ Y tế, luật sư nói "thuốc không giả về chất lượng"

Sáng 17/5, HĐXX TAND TP Hà Nội tiếp tục điều hành phần tranh luận tại phiên toà hình sự sơ thẩm xét xử cựu Thứ trưởng Bộ Y tế Trương Quốc Cường và đồng phạm trong vụ án “Buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh”, “Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng” và  “Lợi dụng chức vụ, quyền hạn trong khi thi hành công vụ” xảy ra tại Cục Quản lý Dược (Bộ Y tế), thành phố Hồ Chí Minh và các tỉnh, thành phố khác.

Đây là một trong những vụ án thuộc diện Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, tiêu cực theo dõi, chỉ đạo và yêu cầu phải khẩn trương hoàn tất điều tra, truy tố và đưa ra xét xử trong Quý II- 2022.  

Trong vụ án này, bị cáo Nguyễn Minh Hùng (cựu Chủ tịch Công ty VN Pharma) được cơ quan tố tụng xác định là chủ mưu. Bị cáo Nguyễn Minh Hùng bị đại diện Viện kiểm sát thực hành quyền công tố đề nghị mức án 20 năm tù về tội “Buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh”, mức án cao nhất trong số 14 bị cáo.

Tranh tụng tại phiên toà, luật sư bào chữa cho bị cáo Nguyễn Minh Hùng cho rằng, thuốc của Công ty VN Pharma có thành phần, tính chất như thuốc thật nên bị cáo Nguyễn Minh Hùng chỉ vi phạm luật quản lý thị trường. Luật sư không tranh luận về tội danh “Buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh” mà Viện KSND tối cao đã truy tố đối với bị cáo Nguyễn Minh Hùng, tuy nhiên luật sư đưa ra hai đề nghị với HĐXX.

Thứ nhất, luật sư kiến nghị làm rõ việc “Thuốc giả của Công ty VN Pharma giả đến đâu?”. Về việc bị cáo Nguyễn Minh Hùng được xác định sử dụng các giấy tờ giả mạo để làm sai lệch nguồn gốc xuất xứ, nơi sản xuất thuốc, luật sư cho rằng, cơ quan công tố mới chỉ nêu vi phạm về nhãn hiệu hàng hoá và nguồn gốc xuất xứ hàng hoá, mà chưa đề cập đến chất lượng của hàng giả đó ra sao và hậu quả là gì?.

Sau khi viện dẫn các tài liệu có trong hồ sơ vụ án, luật sư nêu ý kiến, kết quả kiểm nghiệm với các loại thuốc này do Viện kiểm nghiệm thuốc TP Hồ Chí Minh xác định “tính chất, định chất, thể chất, hạn sử dụng, độ vô khuẩn, tính bất thường, định lượng... tất cả đều đạt tiêu chuẩn”. Từ quan điểm của mình, luật sư cho rằng, thuốc của Công ty VN Pharma chỉ giả về mặt xuất xứ, không vi phạm quy định về chất lượng.

Thứ hai, về vai trò của bị cáo Nguyễn Minh Hùng trong vụ án, luật sư nêu quan điểm,bị cáo Nguyễn Minh Hùng và các bị cáo tại Công ty VN Pharma bị rơi vào “ma trận” của Nguyễn Lê Xuân Khang, là người Việt Nam định cư tại Canada và có quốc tịch Canada (đang bỏ trốn) cùng cháu họ là bị cáo Võ Mạnh Cường (cựu Giám đốc Công ty Thương mại hàng hải Quốc tế H&C) và Raymundo Y.Mararac (quốc tịch Philippines), là Giám đốc sản xuất của Health 2000 Canada tại Philippines, đồng thời là Giám đốc điều hành của Công ty Helix Canada.

Tài liệu điều tra xác định, từ ngày 29/1/2009 đến 15/6/2012, Raymundo được thuê làm việc cho Health 2000 Canada, giữ chức vụ Giám đốc điều hành tại Philippines. Từ ngày 28/10/2012 đến ngày 3/8/2014, Raymundo đã 13 lần nhập cảnh vào Việt Nam để tham gia vào các hoạt động kinh doanh thuốc. Cơ quan điều tra đã thực hiện tương trợ tư pháp nhưng đến nay chưa có kết quả trả lời nên chưa đủ căn cứ xử lý, khi nào làm rõ sẽ xem xét xử lý sau.

Luật sư bào chữa cho bị cáo Nguyễn Minh Hùng cho rằng, Nguyễn Lê Xuân Khang, Võ Mạnh Cường và Raymundo Y.Mararac chủ động tiếp cận Công ty VN Pharma do Nguyễn Minh Hùng làm Chủ tịch HĐQT, kiêm Tổng Giám đốc và đưa ra các giấy tờ con dấu giả trong hồ sơ nhập thuốc. Nguyễn Minh Hùng cùng nhân viên không ý thức được đây là giả vì ngay chính cán bộ Cục Quản lý Dược (Bộ Y tế) cũng không phát hiện ra.

Theo luật sư, các giấy tờ này chỉ được phát hiện là giả khi cơ quan điều tra khởi tố vụ án và áp dụng các biện pháp khoa học pháp lý để chứng minh tội phạm. Ngoài ra, tháng 12/2012, các bị cáo đã giao kết hợp đồng, nhưng tháng 11/2013, Chính phủ mới ban hành nghị định 185 về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực thương mại, sản xuất, buôn bán hàng giả hàng cấm và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng. Luật sư suy luận, từ phân tích như trên cho thấy, vi phạm này có trước, các bị cáo không thể nhận thức được đó là tội hình sự, mà chỉ nhận thức đó là một vi phạm hành chính.

Cáo trạng của Viện KSND tối cao xác định, cựu Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng Giám đốc Công ty VN Pharma Nguyễn Minh Hùng cấu kết với cựu Giám đốc Công ty Thương mại hàng hải Quốc tế H&C Võ Mạnh Cường chỉ đạo nhân viên dưới quyền làm giả 15 hợp đồng mua bán và 26 phụ lục hợp đồng, nâng khống giá thuốc, làm giả chứng từ thay đổi nguồn gốc xuất xứ thuốc, hợp thức chứng từ thanh toán để thông quan, nhập khẩu các thuốc, thu lợi bất chính 31,5 tỷ đồng.

Đối đáp với luật sư bào chữa cho bị cáo Nguyễn Minh Hùng về nội dung Công ty VN Pharma chỉ buôn bán hàng giả xuất xứ, không ảnh hưởng đến người bệnh và chất lượng thuốc, đại diện Viện kiểm sát thực hành quyền công tố tại phiên toà nêu quan điểm, Health 2000 không sản xuất thuốc, Công ty Helix của Raymundo cũng không sản xuất thuốc, nhưng lại có thuốc của hai công ty này. Do đó, đây là thuốc không rõ nguồn gốc và giả nhãn mác Health 2000.

Trong vụ án này, 4 loại thuốc bị làm giả đều không thu được mẫu nên không giám định được về chất lượng. Vì thế cáo trạng không kết luận các thuốc trên “giả về chất lượng”.

Về hậu quả, Viện KSND tối cao và Cơ quan điều tra Bộ Công an chỉ kết luận hậu quả là số lượng thuốc với giá 1,2 triệu USD lên gần 2,6 triệu USD được nhập khẩu vào Việt Nam. Thiệt hại được tính, hơn 31 tỷ đồng, là giá trị hàng hoá đã được buôn bán, còn Công ty VN Pharma không có thiệt hại trong vụ án.

Đây là vụ án thứ hai của bị cáo Nguyễn Minh Hùng.Trước đó, năm 2019, Nguyễn Minh Hùng cùng nhiều nhân viên tại Công ty VN Pharma đã phải hầu toà về hành vi buôn lậu 9.300 hộp thuốc điều trị ung thư giả H-Capita 500mg.

Ngày 20/5/2020, Nguyễn Minh Hùng bị TAND cấp cao tại TP Hồ Chí Minh tuyên phạt 17 năm tù về tội “Buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh”.