Cảnh báo tội phạm lừa đảo mạo danh điều tra viên, gọi điện “điều tra vụ án”
Ngày 25/1, Cơ quan An ninh điều tra, Bộ Công an cho biết, thời gian qua, liên tiếp xảy ra nhiều vụ việc người dân bị các đối tượng mạo danh là cán bộ Công an để lừa đảo chiếm đoạt tài sản, có vụ số tiền bị chiếm đoạt lên đến hàng tỷ đồng.
Hành vi của các đối tượng gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến uy tín, danh dự của các cơ quan tiến hành tố tụng nói chung, làm giảm sút lòng tin của nhân dân đối với lực lượng Công an nói riêng, khiến dư luận bức xúc. Hành vi của các đối tượng lừa đảo trực tiếp xâm phạm đến quyền sở hữu tài sản của người dân, ảnh hưởng đến an ninh, trật tự, an toàn xã hội.
Thời gian qua, Cơ quan An ninh điều tra, Bộ Công an tiến hành điều tra nhiều vụ việc, vụ án hình sự có phạm vi địa bàn rộng khắp cả nước, liên quan đến nhiều cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp. Khi Cơ quan An ninh điều tra Bộ Công an gửi giấy mời, giấy triệu tập, hoặc có văn bản yêu cầu cơ quan, tổ chức, cá nhân cung cấp thông tin, tài liệu, chứng cứ, một số cá nhân hoặc người đại diện cho tổ chức, doanh nghiệp thường tìm kiếm các mối quan hệ để nhờ tác động cơ quan điều tra tạo điều kiện, xem xét giảm nhẹ trách nhiệm liên quan. Lợi dụng vấn đề trên, các đối tượng tự xưng là cán bộ hoặc có các mối quan hệ thân thiết với cơ quan điều tra, viện kiểm sát… tạo dựng nhiều “kịch bản” để lừa đảo người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan đến vụ án nhằm chiếm đoạt tiền, tài sản có giá trị từ vài trăm triệu đồng đến hàng chục tỷ đồng.
Các đối tượng thực hiện hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản đa dạng, đủ mọi thành phần, từ các đối tượng “lừa đảo chuyên nghiệp”, đối tượng hình sự đến những người không có việc làm ổn định, lao động phổ thông, thậm chí có cả trường hợp là cán bộ, công chức, nhân viên hợp đồng trong các đơn vị Nhà nước… Nạn nhân mà các đối tượng lừa đảo này thường tập trung nhắm đến là người thân của bị can, người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan đến vụ án, các tổ chức, doanh nghiệp có liên quan mà cơ quan điều tra đang kiểm tra, xác minh làm rõ.
Một số phương thức, thủ đoạn các đối tượng lừa đảo thường sử dụng là: Các đối tượng này thường mạo danh là cán bộ, lãnh đạo Cơ quan An ninh điều tra Bộ Công an, hoặc là cán bộ trong ngành Công an, hoặc có quan hệ thân quen với lãnh đạo cơ quan điều tra, lãnh đạo Bộ Công an nhằm thực hiện hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản. Chúng trực tiếp liên lạc hoặc thông qua các đối tượng trung gian liên hệ với nạn nhân để khai thác thông tin, hứa hẹn sẽ giúp tác động cơ quan điều tra, đồng thời yêu cầu nạn nhân gửi “quà”, “chi phí” để mời cơm, bồi dưỡng cho điều tra viên và lãnh đạo cơ quan điều tra.
Khi đã tạo được lòng tin với nạn nhân, các đối tượng lừa đảo tiếp tục lấy lý do rằng qua trao đổi với phía cơ quan điều tra, được biết vấn đề của các nạn nhân là vi phạm pháp luật rất nghiêm trọng, có thể bị khởi tố; nếu nạn nhân không muốn bị xử lý hình sự thì đưa thêm tiền để các đối tượng sẽ giúp tác động với các cơ quan tiến hành tố tụng. Các nạn nhân do nhẹ dạ, cả tin, không am hiểu pháp luật, lo sợ nên tiếp tục đưa tiền theo yêu cầu của đối tượng lừa đảo.
Ngoài ra, các đối tượng lừa đảo còn tự giới thiệu có mối quan hệ thân thiết với lãnh đạo nhiều cơ quan cấp cao, hoặc mạo danh là người nhà hoặc trợ lý của các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước, cung cấp ảnh chụp của bản thân với các đồng chí lãnh đạo (ảnh được chỉnh sửa, cắt ghép bằng công nghệ) để tạo niềm tin với nạn nhân. Chúng lợi dụng tâm lý muốn tìm hiểu, nắm bắt thông tin của người nhà bị can hoặc người có hành vi vi phạm pháp luật đang bị cơ quan tố tụng điều tra để hứa hẹn tác động, can thiệp, “chạy án”… và nhận tiền của nạn nhân nhưng không thực hiện, lấy nhiều lý do để không trả lại tiền, thậm chí bỏ trốn.
Bên cạnh đó, đáng chú ý, các đối tượng lừa đảo sử dụng công nghệ để chuyển đổi, giả mạo đầu số điện thoại, mạo danh cán bộ các cơ quan thực thi pháp luật như Công an, Viện kiểm sát, Tòa án để gọi điện cho cá nhân, đại diện cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp lấy lý do liên quan các vụ án, vụ việc đang điều tra để gây sức ép, làm nạn nhân hoang mang, sau đó yêu cầu chuyển tiền vào tài khoản do các đối tượng này cung cấp để chiếm đoạt.
Liên quan đến các vụ việc trên, trong năm 2023, Cơ quan An ninh điều tra Bộ Công an đã khởi tố 2 vụ án gồm vụ án "Lừa đảo chiếm đoạt tài sản" xảy ra tại TP Hồ Chí Minh và một số địa phương khác, khởi tố 3 bị can; vụ án "Đưa hối lộ; môi giới hối lộ; lừa đảo chiếm đoạt tài sản" xảy ra tại Hà Nội và các tỉnh, thành phố, khởi tố 7 bị can về tội danh trên.
Để phòng tránh, không bị sập bẫy của các đối tượng lừa đảo, Cơ quan An ninh điều tra, Bộ Công an thông báo phương thức, thủ đoạn hoạt động mới của loại tội phạm “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản” để quần chúng nhân dân, cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp biết, nâng cao cảnh giác, đề phòng, không tin vào sự hứa hẹn của các đối tượng, không tiếp tay, tạo điều kiện để các đối tượng thực hiện hành vi vi phạm pháp luật. Các tổ chức, cá nhân khi phát hiện dấu hiệu của tội phạm này cần báo ngay cho cơ quan chức năng gần nhất để có biện pháp ngăn chặn, xử lý theo quy định của pháp luật.