Kiến nghị Công an điều tra một số gói thầu tại CDC Cần Thơ
Ngày 7/6, Thanh tra TP Cần Thơ công bố Kết luận thanh tra tại Sở Y tế, các đơn vị trực thuộc và UBND quận, huyện trong việc mua sắm và sử dụng các trang thiết bị, vật tư, phương tiện phòng, chống dịch, các loại xét nghiệm chẩn đoán nhanh, xét nghiệm sinh học phân tử RT-PCR xác định COVID-19 trên địa bàn thời gian qua.
Theo kết luận thanh tra, trong năm 2020 và năm 2021 các đơn vị đã mua sắm 576 gói thầu, tổng giá trị là 276,567 tỷ đồng.
Đoàn thanh tra kiểm tra 413 gói thầu với tổng giá trị 238,081 tỷ đồng. Một số gói thầu không tổ chức thuê đơn vị thẩm định giá mà tự thành lập Tổ mua sắm là chưa đúng theo quy định tại khoản 1 Điều 45 Luật giá số 11/2012/QH.13.
Việc lựa chọn nhà thầu của một số gói chưa đáp ứng năng lực thực hiện ngay gói thầu là không đúng với quy định tại khoản 1 Điều 56 Nghị định 63/2014/NĐ-CP ngày 26/6/2014 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Đấu thầu về lựa chọn nhà thầu.
Một số gói thầu không thực hiện đủ các bước đối với chỉ định thầu theo quy trình rút gọn, không có ba bảng báo giá để làm cơ sở chỉ định thầu và xác định giá gói thầu, chưa đăng tải công khai trên hệ thống mạng đấu thầu quốc gia, báo chí... Hồ sơ đấu thầu của một số gói thầu không thể hiện việc gửi dự 3 thảo hợp đồng cho nhà thầu để thương thảo, hoàn thiện hợp đồng; không công khai kết quả lựa chọn nhà thầu theo quy định. Để xảy ra những hạn chế, thiếu sót nêu trên, trách nhiệm thuộc về Phó Giám đốc phụ trách Sở Y tế, Phòng Kế hoạch - Tài chính thuộc Sở Y tế thành phố và Phó Giám đốc là Tổ trưởng Tổ mua sắm và các thành viên của Tổ mua sắm thực hiện gói thầu
CDC Cần Thơ thực hiện 7 gói thầu mua sắm sinh phẩm, hóa chất, vật tư tiêu hao, trong đó 5 gói thầu đã làm thủ tục thanh toán, 2 gói thầu tạm dừng thanh toán (đã thực hiện các bước theo quy trình chỉ định thầu), đơn vị được chỉ định thầu là Công ty TNHH Khoa học Hợp Nhất. Kết quả thanh tra tại CDC Cần Thơ ghi nhận một số hạn chế . Việc lựa chọn sản phẩm Lightpoweriva SARS-CoV-2 1stRT-rPCR Plus Kit do Công ty Việt Á sản xuất để làm căn cứ đề xuất kinh phí, phê duyệt dự toán và kế hoạch lựa chọn nhà thầu nhưng không nêu được căn cứ đề xuất nhu cầu về chủng loại, đặc tính kỹ thuật, công nghệ sản xuất, mức độ tương thích với máy móc thiết bị đang sử dụng và so sánh hiệu quả giữa các loại Kit xét nghiệm đang có trên thị trường. Trong khi tại cùng thời điểm, Bộ Y tế đã có nhiều văn bản công bố nhiều sản phẩm Kit xét nghiệm PCR (trong nước và nhập khẩu) để các cơ sở y tế tham khảo làm căn cứ mua sắm.
Theo báo cáo của CDC Cần Thơ, năm 2020 đơn vị có thiết bị xét nghiệm hiệu Biorad CFX 96 tương thích với nhiều loại sinh phẩm xét nghiệm nhưng không được Hội đồng khoa học công nghệ đánh giá, xem xét, so sánh giá giữa các sản phẩm mà quyết định đề xuất sản phẩm của Công ty Việt Á. Một số gói thầu không có hồ sơ dự toán và kế hoạch lựa chọn nhà thầu; việc áp giá thiết bị theo chứng thư thẩm định giá không phù hợp về thời gian. Chứng thư thẩm định giá chưa phản ánh chính xác giá so với giá thị trường ; Thẩm định viên chỉ sử dụng một phương pháp thẩm định giá khi không đủ điều kiện dẫn đến việc xây dựng đơn giá dự thầu chưa đảm bảo chính xác, khách quan.
Hơn nữa, việc thuê đơn vị tư vấn thẩm định giá do CDC Cần Thơ tự thực hiện, không có quyết định chỉ định thầu và không đưa vào kế hoạch lựa chọn nhà thầu để trình UBND thành phố phê duyệt. Do đó, hồ sơ không đáp ứng về tính năng kỹ thuật nhưng vẫn được tổ chuyên gia đấu thầu 4 và tổ thẩm định đề xuất trúng thầu và được Giám đốc CDC Cần Thơ phê duyệt Công ty Hợp Nhất trúng thầu là không đúng quy định của Luật Đấu thầu năm 2013. Thời gian ký kết thực hiện hợp đồng không đảm bảo theo Quyết định số 1531/QĐ-UBND ngày 03/8/2020 của UBND thành phố về việc phê duyệt dự toán. Kế hoạch lựa chọn nhà thầu và CDC Cần Thơ nghiệm thu, thanh toán cho nhà thầu là Công ty Hợp Nhất không đúng chủng loại kít xét nghiệm, dẫn đến thanh toán vượt quy định.
Việc chỉ định thầu của CDC Cần Thơ có dấu hiệu cố ý lựa chọn sản phẩm của Công ty Việt Á và chỉ định Công ty Hợp Nhất thực hiện gói thầu nhằm hợp thức hóa hồ sơ mua sắm, xây dựng giá không tham khảo giá thị trường dẫn đến chênh lệch giá gây thiệt hại ngân sách Nhà nước. Có gói thầu được CDC Cần Thơ lập hồ sơ yêu cầu quy định về năng lực và kinh nghiệm chưa đúng quy định, dẫn đến việc đánh giá hồ sơ đề xuất của Công ty Hợp Nhất đáp ứng về năng lực và kinh nghiệm trong khi theo hồ sơ đề xuất thì nhà thầu này không đủ tiêu chuẩn để thực hiện gói thầu.
Ngoài ra, Công ty Hợp Nhất chưa cung cấp hàng hóa theo đúng các điều khoản nêu trong hợp đồng, tuy nhiên CDC Cần Thơ căn cứ vào các biên bản mượn hàng trước đó làm cơ sở xác nhận giá trị khối lượng công việc hoàn thành và thực hiện nghiệm thu thanh lý hợp đồng để thanh toán cho nhà thầu là không đúng quy định pháp luật. Ngoài ra, đến thời điểm thanh tra, CDC Cần Thơ còn mượn hàng chưa làm thủ tục thanh toán và thủ tục đấu thầu tổng giá trị thực hiện 7,338 tỷ đồng (gói số 1) và gói số 2 giá đề nghị phê duyệt 10,693 tỷ đồng.
Trách nhiệm thuộc về Giám đốc CDC Cần Thơ, Hội đồng Khoa học công nghệ cơ sở, Tổ thẩm định, Tổ chuyên gia xét thầu và các cá nhân tham mưu thực hiện gói thầu. Ngoài ra, còn có trách nhiệm của đơn vị thẩm định giá được CDC Cần Thơ chỉ định thầu thực hiện thẩm định giá các gói thầu mua sắm tại CDC Cần Thơ và trách nhiệm có liên quan của lãnh đạo Sở Tài chính, Phòng thẩm định và cá nhân trực tiếp thẩm định hồ sơ dự toán và kế hoạch lựa chọn nhà thầu
Việc thực hiện các gói thầu mua sắm vật tư y tế, phương tiện phòng chống dịch và kit test tại các Bệnh viện trên địa bàn thành phố còn nhiều hạn chế, thiếu sót. Hồ sơ phê duyệt kế hoạch lựa chọn nhà thầu không có biên bản họp của Hội đồng khoa học; hàng hóa được chỉ định để mua sắm là sản phẩm của Công ty Việt Á, không so sánh đối chiếu với giá của các sản phẩm cùng tính năng, tiêu chuẩn kỹ thuật của các hãng sản xuất khác, dẫn đến việc thẩm định giá (cơ sở quan trọng để phê duyệt giá kế hoạch) không phản ánh chính xác giá thị trường của sản phẩm.
Ngoài ra, do Bệnh viện không thực hiện phê duyệt kế hoạch lựa chọn nhà thầu nên không xác định được hình thức lựa chọn nhà thầu cũng như không thực hiện đăng tải kế hoạch lựa chọn nhà thầu; không thực hiện thương thảo với đơn vị cung cấp trước khi ra quyết định chỉ định đơn vị cung cấp là không đúng theo Điều 17 Thông tư số 58/2016/TT-BTC. Có dấu hiệu chia tách nhỏ gói thầu để tiến hành mua sắm ở một số Bệnh viện để thực hiện chỉ định thầu theo quy trình rút gọn, vi phạm những điều cấm trong hoạt động đấu thầu.
Việc chia nhỏ thành các gói thầu dưới 100 triệu nên không phải trình Sở Tài chính thẩm định giá và trình UBND thành phố phê duyệt dự toán và kế hoạch lựa chọn nhà thầu, do vậy giá các sản phẩm test nhanh do Bệnh viện tự chỉ định thầu (thông qua bảng báo giá) có thể chưa đảm bảo đúng giá thị trường của sản phẩm, thậm chí giá của các sản phẩm test nhanh do Bệnh viện mua có giá cao hơn sản phẩm có cùng tính năng, độ nhạy, độ đặc hiệu. Hầu hết các Bệnh viện chưa thực hiện đăng tải công khai kế hoạch lựa chọn nhà thầu hoặc đăng tải chậm trễ trên hệ thống mạng đấu thầu quốc gia/báo đấu thầu theo quy định là không đúng quy định…
Để xảy ra những hạn chế, thiếu sót nêu trên, trách nhiệm thuộc về Giám đốc Bệnh viện, Khoa Dược, bộ phận kế toán và các cá nhân có liên quan trực tiếp thực hiện gói thầu (Bệnh viện Đa khoa thành phố, Bệnh viện Tim mạch, Bệnh viện Da liễu, Bệnh viện Nhi đồng, Bệnh viện Ung bướu, Bệnh viên Dân quân y, Bệnh viện Tâm thần, Bệnh viện Y học Cổ truyền, Bệnh viện Huyết học và Truyền máu, Bệnh viện Lao và bệnh Phổi, Bệnh viện Tai Mũi Họng, Bệnh viện Phụ sản, Bệnh viện Mắt Răng Hàm mặt và một số bệnh viện tuyến quận, huyện trên địa bàn thành phố…); trách nhiệm của Hội đồng khoa học cơ sơ, Hội đồng thuốc và điều trị, Tổ mua sắm, Tổ xét thầu được thành lập ở một số bệnh viện.
Ngoài ra, còn có trách nhiệm của Phó Giám đốc Sở Tài chính, Trưởng phòng Tài chính Đầu tư và Chuyên viên phòng Tài chính Đầu tư tham mưu thẩm định, Thẩm định viên thực hiện thẩm định và Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Thông tin và Thẩm định giá Tây Nam Bộ (liên quan việc thẩm định hồ sơ dự toán và kế hoạch lựa chọn nhà thầu, công tác thẩm định giá tại Bệnh viên Đa khoa thành phố, Bệnh viện Lao và bệnh Phổi,…)
Thanh tra thành phố đề nghị Chủ tịch UBND TP Cần Thơ chỉ đạo Giám đốc Sở Y tế, Chủ tịch UBND quận, huyện, các cơ quan, đơn vị có liên quan tiến hành kiểm điểm rút kinh nghiệm, kiểm điểm xử lý trách nhiệm tập thể, cá nhân có liên quan; thu hồi, nộp vào tài khoản tạm giữ của Thanh tra thành phố tại Kho bạc Nhà nước các nội dung sai phạm về mua sắm và sử dụng với tổng số tiền là 61,732 triệu đồng.
Đồng thời, Thanh tra cũng kiến nghị chuyển cơ quan Công an tiếp tục điều tra làm rõ và xử lý theo quy định của pháp luật 5 gói thầu mua sắm Kít xét nghiệm của Công ty Việt Á sản xuất do CDC Cần Thơ chỉ định thầu, có dấu hiệu cố ý lựa chọn sản phẩm của Công Việt Á và chỉ định Công ty Hợp Nhất là đơn vị cung cấp hàng hóa, đồng thời hợp thức hóa hồ sơ mua sắm để thực hiện thanh toán cho nhà thầu không đúng quy định pháp luật, vi phạm các quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng dẫn đến thiệt hại ngân sách Nhà nước.
Một gói thầu mua sắm kít xét nghiệm của Công ty Việt Á sản xuất do Bệnh viện Đa khoa thành phố chỉ định thầu, có hành vi thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng trong việc mua sắm. Một gói thầu mua sắm máy X-quang di động kỹ thuật số phục vụ phòng, chống dịch bệnh COVID-19 tại Bệnh viện Y học cổ truyền do vi phạm nghiêm trọng các quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng.