Cơ hội để hai miền Triều Tiên nối lại đối thoại và hợp tác

• Triều Tiên kêu gọi Hàn Quốc tránh leo thang căng thẳng
• Triều Tiên hứa trao trả thi thể quan chức Hàn Quốc chết trên biển

Phát biểu trong cuộc gặp hằng tuần với các trợ lý cấp cao, trước sự chứng kiến của giới báo chí, Tổng thống Moon Jae-in gọi đây là một sự kiện “đáng tiếc và bi thảm”. Ông nêu rõ: “Tôi xin gửi lời chia buồn sâu sắc và lời an ủi tới các thành viên còn lại trong gia đình”. Tổng thống Moon Jae-in cam kết rằng, chính phủ sẽ nâng cao nghĩa vụ bảo vệ cuộc sống của người dân, ngăn chặn tái diễn những thảm kịch tương tự và coi trọng tầm quan trọng của an ninh và hòa bình quốc gia.

Tổng thống Moon Jae-in cũng cho biết ông ghi nhận lời xin lỗi “chưa từng có tiền lệ, rất hiếm hoi và đặc biệt” của nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un sau vụ việc trên, nhấn mạnh rằng động thái “vô cùng ý nghĩa này” thể hiện ý định của nhà lãnh đạo Triều Tiên muốn tránh đổ vỡ trong quan hệ liên Triều. Theo đó, Tổng thống Hàn Quốc hy vọng rằng vụ việc thương tâm nói trên sẽ biến thành cơ hội để hai miền Triều Tiên nối lại đối thoại và hợp tác.

Theo ông, hai bên cần phải đi sâu tìm hiểu sự việc và cùng nhau đưa ra những biện pháp thiết thực để ngăn chặn sự việc tái diễn. Ông đồng thời nhắc lại lời kêu gọi Bình Nhưỡng khôi phục đường dây liên lạc quân sự giữa hai miền Triều Tiên. Trước đó, trong bài phát biểu được ghi hình gửi đến Phiên thảo luận chung cấp cao của Đại hội đồng Liên hợp quốc (ĐHĐ LHQ) Khóa 75, Tổng thống Moon Jae-in đã nhắc lại lời kêu gọi tuyên bố kết thúc Chiến tranh Triều Tiên, cho rằng hành động này sẽ mở đường cho tiến trình phi hạt nhân hóa hoàn toàn và nền hòa bình lâu dài trên Bán đảo Triều Tiên.

Hiện Triều Tiên và Hàn Quốc về lý thuyết vẫn trong tình trạng chiến tranh do hai bên mới ký hiệp định đình chiến, không phải một hiệp định hòa bình.

Cùng ngày, phát biểu trước báo giới sau cuộc gặp người đồng cấp Hàn Quốc Lee Do-hoon, Đặc phái viên Mỹ về vấn đề hạt nhân, Thứ trưởng Ngoại giao Stephen Biegun khẳng định Washington và Seoul quyết tâm thúc đẩy các nỗ lực phi hạt nhân hóa và thiết lập nền hòa bình lâu dài trên Bán đảo Triều Tiên thông qua đối thoại với Bình Nhưỡng. Ông nêu rõ: “Mỹ và Hàn Quốc tiếp tục nỗ lực thực hiện biện pháp ngoại giao để đạt được nền hòa bình lâu dài trên Bán đảo Triều Tiên, hướng tới phi hạt nhân hóa, mang lại tương lai tươi sáng hơn cho tất cả người dân Triều Tiên và thiết lập trạng thái bình thường trong mối quan hệ của Mỹ với Triều Tiên”.

Tuy nhiên, Thứ trưởng Ngoại giao Mỹ cũng cho rằng Washington và Seoul không thể tự mình đạt được những mục tiêu trên, mà cần có sự tham gia của Bình Nhưỡng. Cả Mỹ và Hàn Quốc đều để ngỏ khả năng thảo luận khi Triều Tiên sẵn sàng. Về phần mình, ông Lee Do-hoon cho biết cuộc gặp với ông Stephen Biegun đã diễn ra trên tinh thần xây dựng, hai bên đã thảo luận cách thức xử lý tình hình hiện nay và cách nối lại cuộc đối thoại với Triều Tiên, xây dựng một cơ chế hòa bình.

Cũng trong ngày 28-9, Thủ tướng Hàn Quốc Chung Sye-kyun đã kêu gọi Triều Tiên phối hợp điều tra để nhanh chóng làm rõ vụ việc, nhấn mạnh rằng hai miền Triều Tiên không có lựa chọn nào khác ngoài việc thúc đẩy hòa bình thông qua hợp tác trao đổi thông tin. Theo ông, để tránh sự việc lần này leo thang, cần có một cuộc điều tra tìm hiểu sự thật sớm nhất có thể. Thủ tướng Chung Sye-kyun nhấn mạnh hai bên cần chấp nhận kết quả nếu tiến hành điều tra chung, đồng thời nêu bật tầm quan trọng của việc khôi phục các kênh liên lạc giữa hai miền. Ông cho rằng thảm kịch lần này đáng lẽ ra có thể được ngăn ngừa nếu như hai bên duy trì kênh liên lạc quân sự. Theo ông, việc khôi phục các kênh liên lạc và đường dây quân sự giữa hai miền đóng vai trò quan trọng với cả hai bên.

Trước đó, Phủ Tổng thống Hàn Quốc (Nhà Xanh) cũng đã kêu gọi Bình Nhưỡng tiến hành một cuộc điều tra chung về vụ việc, cũng như mở lại đường dây liên lạc giữa hai quân đội để bàn về các công việc liên quan. Bộ Thống nhất Hàn Quốc cho biết đang theo dõi chặt chẽ phản ứng của Triều Tiên về vụ việc. Người phát ngôn của Bộ Thống nhất Hàn Quốc Yoh Sang-key nêu rõ bộ đang xem xét tình hình hiện nay một cách nghiêm túc và cẩn thận.

Trong một diễn biến liên quan, Lực lượng Bảo vệ bờ biển Hàn Quốc ngày 28-9 tiết lộ một phần kết quả điều tra cho thấy có khả năng quan chức Hàn Quốc bị quân đội Triều Tiên bắn chết khi cố tìm cách đào tẩu sang Triều Tiên. Kết luận này vừa được đưa ra dựa trên thông tin tình báo thu được từ quân đội, phân tích dòng thủy triều vào ngày xảy ra vụ việc cũng như một số bằng chứng quan trọng khác. Ông Yoon Seong-hyun, trưởng nhóm điều tra phía Hàn Quốc cho biết, vị quan chức này mặc áo phao, bám trên một vật thể nổi khi ông ta bị quân đội Triều Tiên phát hiện.

Ngoài ra, phía Triều Tiên cũng biết thông tin cá nhân của quan chức này, chẳng hạn như tên, tuổi, quê quán và chiều cao của ông ấy. Nhóm điều tra cũng đã tiến hành phân tích hướng của dòng thủy triều vào ngày 21-9 – thời điểm khi nhân vật này được thông báo là mất tích và kết luận rằng ông ấy không thể đến được vị trí nơi bị Triều Tiên phát hiện trừ khi người này tự mình bơi đến đó.