Cơ hội lớn để châu Âu thoát khỏi giai đoạn bất ổn

• Người Anh muốn trưng cầu dân ý Brexit lần 2
• Tony Blair Không cần Brexit, Anh vẫn kiểm soát được việc nhập cư
• Nước Anh “bế tắc” vì Brexit

Như vậy, sau gần 6 tháng đàm phán về việc Anh rời EU, hay còn gọi là Brexit, hai bên đã đạt được những “tiến bộ đầy đủ” để mở ra giai đoạn hai của quá trình đàm phán, tập trung vào vấn đề thương mại và thời kỳ chuyển tiếp. Theo thông cáo của Ủy ban châu Âu (EC), Anh và EU đã đạt được sự nhất trí trong 3 vấn đề quan trọng, gồm: quyền của các công dân châu Âu sinh sống tại Anh và quyền của công dân Anh sinh sống tại các nước châu Âu; vấn đề đường biên giới Ireland; cuối cùng, là nghĩa vụ tài chính mà phía Anh phải thực thi.

Ở điều khoản “ly hôn” đầu tiên, đây cũng là một trong những ưu tiên quan trọng nhất của EU, phía Anh đã nhượng bộ khi công nhận thẩm quyền của Tòa án Tư pháp châu Âu trong một số trường hợp pháp lý có liên quan đến quyền lợi của công dân châu Âu tại Anh.

Ở điều khoản thứ 2, vốn được đánh giá là hòn đá tảng cản trở Brexit, Anh và EU thống nhất tránh việc tái lập một đường biên giới cứng trên đảo Ireland. Anh cam kết sẽ không thiết lập “biên giới cứng” nhằm bảo vệ thỏa thuận “Ngày Thứ sáu tốt lành” - hiệp định ký năm 1998 mang lại hòa bình cho Bắc Ireland sau hàng thập kỷ xung đột và đảm bảo phát triển kinh tế của đảo Ireland. Những người sống ở Bắc Ireland là công dân Cộng hòa Ireland tiếp tục được hưởng các quyền như công dân EU.

Nước Anh cũng đưa ra các đảm bảo cần thiết cho phép tiếp tục duy trì các khu vực đi lại chung. Và ở điều khoản cuối cùng, hai bên đã thống nhất được danh sách các mục phải thanh toán, các nguyên tắc tính toán giá trị các khoản phải trả và những điều kiện để Anh tham gia các chương trình trong Khuôn khổ tài chính nhiều năm trong giai đoạn 2014-2020, ngay cả sau khi nước này chính thức rời EU.

Bên cạnh đó, Anh và EU cũng đã thống nhất về các thu xếp liên quan đến Ngân hàng đầu tư châu Âu, Ngân hàng Trung ương châu Âu và Quỹ phát triển châu Âu. Anh cũng cam kết sẽ đóng góp vào ngân sách năm 2019 và 2020 của EU với mức tương đương như khi còn là thành viên của liên minh.

Thỏa thuận trên đã nhận được phản hồi tích cực của dư luận Anh và châu Âu. Bộ trưởng Tài chính Anh Philip Hammond cho biết, thỏa thuận “ly hôn” sẽ thúc đẩy nền kinh tế Xứ sở sương mù. Ông kêu gọi Anh và EU nhanh chóng tiến tới một thỏa thuận thương mại hỗ trợ việc làm và sự thịnh vượng.

Trong khi đó, Chủ tịch Hội đồng châu Âu Donald Tusk tuyên bố, EU đã sẵn sàng khởi động một giai đoạn chuyển tiếp với Anh sau khi Anh rời “ngôi nhà chung” và EU mong muốn Anh cần phải tôn trọng luật pháp châu Âu trong giai đoạn chuyển tiếp cũng như tôn trọng các cam kết ngân sách với EU. Thủ tướng Đức Angela Merkel cho biết, Berlin coi thỏa thuận mà Anh và EU mới đạt được là một “bước tiến về phía trước”. Đức sẽ sớm xem xét báo cáo đàm phán để đánh giá các bên đã đạt được đủ điều kiện để chuyển sang giai đoạn thương lượng thứ 2 về tiến trình chuyển giao hậu Brexit hay chưa.

Chia sẻ quan điểm này, Bộ trưởng phụ trách các vấn đề EU và Khu vực kinh tế châu Âu (EEA) của Norway, bà Marit Berger Rosland, cho biết việc Anh và EU đạt được thỏa thuận là một kết quả rất “tích cực” và nhấn mạnh rằng, một Brexit có trật tự và ổn định sẽ rất có lợi cho châu Âu nói chung và Norway nói riêng.

Từ Pháp, Ngoại trưởng Jean-Yves Le Drian cho rằng, kết quả đạt được phù hợp với mong muốn chung của tất cả các bên, đồng thời bày tỏ hy vọng các điều kiện “ly hôn” sẽ được xác định rõ ràng để đàm phán có thể tiến vào giai đoạn tiếp theo. Ngoại trưởng Ireland Simon Coveney nhận định, đây là một kết quả tốt cho các bên về vấn đề biên giới Ireland khi thỏa thuận đã đảm bảo rằng sẽ không có “đường biên giới cứng” với Ireland sau khi Anh rời EU.

Thỏa thuận mới đạt được sẽ được trình lên lãnh đạo 27 nước thành viên EU xem xét thông qua tại Hội nghị thượng đỉnh của khối này dự kiến diễn ra trong hai ngày 14 và 15-12 tại Brussels.

Thủ tướng Theresa May bày tỏ hi vọng và chờ đợi tại Hội nghị này, “Anh và 27 nước thành viên EU xác nhận một thỏa thuận mà phải rất vất vả chúng ta mới đạt được nhằm mang lại lợi ích cho các bên”. Với những kết quả đạt được, các cuộc đàm phán giữa Anh và EU về thương mại và giai đoạn chuyển tiếp sau Brexit sẽ có thể được khởi động vào đầu năm 2018. Tuy nhiên, Chủ tịch Donald Tusk cảnh báo giai đoạn đàm phán sắp tới sẽ khó khăn hơn các cuộc thương lượng về điều khoản “ly hôn” vừa qua.