Nguy cơ xung đột sau vụ tấn công cơ sở lọc dầu Saudi Arabia

• Tình báo Mỹ: Vụ tấn công Saudi Arabia xuất phát từ Tây Nam Iran

“Mũi tên” hướng về Iran

Tối 18-9 (giờ địa phương), Saudi Arabia đã công bố mảnh vỡ của các thiết bị bay không người lái Delta Wing và tên lửa được cho là đã sử dụng trong các vụ tấn công vào các cơ sở lọc dầu của nước này hôm 14-9 vừa qua. Phát biểu trong cuộc họp báo sau đó, người phát ngôn Bộ Quốc phòng Saudi Arabia, Đại tá Turki al-Malki khẳng định: “Vụ tấn công xuất phát từ phía Bắc và không còn nghi ngờ gì nữa, do Iran giật dây”. 

Ông đồng thời nhấn mạnh vụ việc “không thể xuất phát từ Yemen”, khi mà Iran nằm ở phía Đông Bắc Saudi Arabia trong khi Yemen giáp với Đông Nam Saudi Arabia. Động thái công bố được Saudi Arabia thực hiện chỉ 4 ngày sau khi vụ tấn công xảy ra tại nhà máy lọc dầu ở thành phố Abqaia và Khurais của Saudi Arabia, khiến sản lượng dầu của nước này giảm 5,7 triệu thùng/ngày, tương đương gần 6% nguồn cung dầu thô thế giới.

Lực lượng Houthi tại Yemen đã lên tiếng nhận trách nhiệm tiến hành vụ tấn công, song giới chức Mỹ lại cáo buộc Iran đứng sau vụ việc. Tehran lập tức bác bỏ cáo buộc, tuyên bố không liên quan đến vụ tấn công nói trên, cho rằng Washington đang viện lý do để trả đũa quốc gia này.

Chỉ vài giờ sau khi Bộ Quốc phòng Saudi Arabia công bố bằng chứng, Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo lên tiếng tuyên bố vụ tấn công nhằm vào các cơ sở dầu khí của Saudi Arabia là một hành vi chiến tranh. Theo ông Mike Pompeo, đây là một vụ tấn công do Iran tiến hành chứ không phải là lực lượng Houthi tại Yemen. Lý do bởi những thiết bị được sử dụng không nằm trong kho vũ khí của lực lượng Houthi.

Cùng ngày, Tổng thống Mỹ Donald Trump cũng bất ngờ đưa ra bình luận rằng, có rất nhiều lựa chọn “kiểu chiến tranh” với Iran và các lựa chọn này ở các mức độ khác nhau. “Có rất nhiều lựa chọn. Và chúng ta sẽ xem. Tôi nói lựa chọn cuối cùng có nghĩa là chiến tranh”, ông khẳng định. 

Tổng thống Trump cũng tuyên bố trên Twitter rằng, ông đã yêu cầu Bộ Tài chính gia tăng các biện pháp trừng phạt nhằm vào Iran và các biện pháp mới sẽ được công bố trong vòng 48 giờ. Ngay lập tức, hãng thông tấn chính thức IRNA của Iran đưa tin, trong một công hàm chính thức gửi tới Mỹ, Iran cảnh báo hành động đáp trả của Tehran đối với mọi cuộc tấn công quân sự sẽ không chỉ "giới hạn trong nguồn lực" của nước này.

Thế giới liệu có đồng tình?

Phản ứng sau vụ việc, Tổng thống Nga Vladimir Putin ngày 18-9 (giờ địa phương) kêu gọi mở cuộc điều tra "khách quan và kỹ lưỡng" để làm rõ những gì đã xảy ra trong các vụ tấn công vào hai cơ sở dầu mỏ ở Saudi Arabia. Lời kêu gọi trên được đưa ra tại cuộc điện đàm giữa ông Putin với Thái tử kiêm Bộ trưởng Quốc phòng Saudi Arabia Mohammed Bin Salman Al Saud.

Thông báo của Điện Kremlin nêu rõ: "Tổng thống Putin đã bày tỏ quan ngại đối với vấn đề này và kêu gọi điều tra khách quan và kỹ lưỡng về vụ việc". 

Cùng ngày, Bộ trưởng Quốc phòng Nhật Bản Taro Kono cho biết nước này không thấy bất kỳ thông tin tình báo nào cho thấy Iran liên quan tới các vụ tấn công gần đây nhằm vào các cơ sở lọc dầu của Saudi Arabia. Nhật Bản vẫn duy trì quan hệ thân thiết với Iran thậm chí quan hệ giữa Washington và Tehran ngày càng trở nên căng thẳng.

Trong khi đó, Điện Elysee cho biết các chuyên gia Pháp sẽ tới Saudi Arabia theo đề nghị của Riyadh để tham gia một cuộc điều tra về các vụ tấn công gần đây nhằm vào các cơ sở dầu của Saudi Arabia. Động thái trên diễn ra sau cuộc điện đàm giữa Tổng thống Pháp Emmanuel Macron và Thái tử Saudi Arabia Mohammed bin Salman. 

Thông báo của Điện Elysee nêu rõ: "Tổng thống Pháp lên án mạnh mẽ những cuộc tấn công nhằm vào các cơ sở dầu. Đáp lại một đề nghị từ các nhà chức trách Saudi Arabia, Tổng thống khẳng định với Thái tử rằng các chuyên gia Pháp sẽ được cử tới Saudi Arabia để tham gia điều tra nhằm phơi bày nguồn gốc và tình huống dẫn đến các vụ tấn công hôm 14-9”. 

Tổng thống Hàn Quốc Moon Jae-in trong cuộc điện đàm cùng ngày với Thái tử Saudi Arabia Mohammed bin Salman cũng đã nhấn mạnh rằng: “Cuộc tấn công vào các cơ sở dầu mỏ của Saudi Arabia cho thấy mối đe dọa đối với an ninh không chỉ ở Hàn Quốc mà còn trên toàn thế giới, và cộng đồng quốc tế cần phải kiên quyết đối phó với vấn đề này”.

Trong một diễn biến mới nhất, Tổng Thư ký Liên hợp quốc Antonio Guterres ngày 19-9 cho biết các chuyên gia Liên Hợp Quốc đã lên đường tới Saudi Arabia để bắt đầu một cuộc điều tra quốc tế độc lập đối với các vụ tấn công hồi cuối tuần qua vào các cơ sở lọc dầu của vương quốc này.

Cần lưu ý rằng, Tehran và Washington đã rơi vào nguy cơ đối đầu quân sự từ tháng 5 năm ngoái khi Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố đơn phương rút khỏi thỏa thuận hạt nhân và áp đặt trở lại các biện pháp trừng phạt quốc gia Trung Đông này. Vì thế, giới quan sát lo ngại, vụ việc tấn công cơ sở lọc dầu rất có thể sẽ dẫn đến động thái trả đũa của Saudi Arabia và Mỹ nhằm vào Iran, thổi bùng xung đột giữa các bên.