Nhiệm kỳ mới đầy hứa hẹn của Tổng Thư ký Liên hợp quốc

• Tổng Thư ký LHQ Antonio Guterres tái đắc cử

Đặc ân to lớn

Tiếng vỗ tay chúc mừng vang lên trong khán phòng khi Hội đồng Bảo an LHQ thông qua Tuyên bố chính thức về nghị quyết bổ nhiệm Tổng thư ký LHQ. Ông António Guterres, cựu Thủ tướng Bồ Đào Nha, người đã điều hành cơ quan tị nạn LHQ (UNHCR) trong hơn một thập kỷ trước khi được bổ nhiệm vào vị trí cao nhất của LHQ vào tháng 10/2016, đã tiếp tục được ủy thác sứ mệnh Tổng thư ký LHQ trong nhiệm kỳ 5 năm tiếp theo. 

Ông Guterres kế nhiệm vị trí của ông Ban Ki-moon từ tháng 1/2017, chỉ vài tuần trước khi ông Donald Trump trở thành Tổng thống Mỹ. Nhìn lại hành trình 5 năm qua, Tổng Thư ký LHQ trong một bài phát biểu hồi tháng 5 khẳng định đã cố gắng dành toàn bộ năng lượng "để giải quyết các nguyên nhân gốc rễ của chiến tranh, sự kém phát triển và bạo lực", và tạo điều kiện để "mọi người có thể thịnh vượng và phát triển". 

Song theo Reuters, phần lớn nhiệm kỳ đầu của ông Guterres buộc phải tập trung vào hạn chế những thiệt hại tiềm tàng của chính sách đối ngoại đơn phương, dân tộc chủ nghĩa của Tổng thống Mỹ khi đó là ông Donald Trump, người luôn đặt câu hỏi về giá trị của LHQ và chủ nghĩa đa phương. Trên thực tế, Mỹ là nước đóng góp tài chính lớn nhất cho LHQ, tương đương 22% ngân sách thường niên và 1/4 ngân sách dành cho lực lượng gìn giữ hòa bình. 

Theo New York Times, 10 ứng viên đã bày tỏ nguyện vọng tranh cử vị trí Tổng thư ký LHQ nhiệm kỳ mới nhưng đều không trở thành ứng cử viên chính thức vì không được nước nào trong số 193 thành viên LHQ ủng hộ. Vì vậy, trong cuộc bỏ phiếu trên, cựu Thủ tướng Bồ Đào Nha không có đối thủ.

Phát biểu ngay sau cuộc họp, Tổng Thư ký LHQ António Guterres khẳng định việc được tái bổ nhiệm là một vinh dự lớn, đồng thời gửi lời cảm ơn tới các quốc gia thành viên đã đặt trọn niềm tin nơi ông. Ông cũng bày tỏ lòng biết ơn đến Bồ Đào Nha vì đã đề cử ông một lần nữa. 

"Thật là một đặc ân to lớn khi được phục vụ "chúng ta, các dân tộc" và dưới sự lãnh đạo của những cá nhân tuyệt vời tại LHQ trong suốt 4 năm rưỡi vừa qua, dù phải đối mặt với nhiều thách thức phức tạp. Với tư cách là Tổng thư ký LHQ, theo đuổi các mục đích và nguyên tắc của Hiến chương là nghĩa vụ cao cả nhất", ông khẳng định. 

Sven Jurgenson, Đại sứ Estonia, nước đang giữ chức chủ tịch luân phiên của Hội đồng Bảo an LHQ, khẳng định ông António Guterres đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ của mình trong nhiệm kỳ đầu tiên, và rằng ông xứng đáng tiếp tục đảm nhận vị trí này. 

"Ông ấy là người kiến tạo những cầu nối", Đại sứ Jurgenson khẳng định. Dự kiến, Đại hội đồng LHQ sẽ thông qua Nghị quyết bổ nhiệm Tổng Thư ký Liên hợp quốc nhiệm kỳ 2022-2026 vào ngày 18/6 tới.

Trọng trách dài hạn

Trong bài phát biểu tranh cử đưa ra hồi tháng 5 vừa qua, ông Guterres đã vạch rõ những ưu tiên trong nhiệm kỳ mới của mình, theo đó khẳng định, thế giới bằng mọi giá phải tránh một kiểu đứt gãy địa chiến lược mới, hay còn gọi là Chiến tranh Lạnh, trong tất cả các lĩnh vực từ khủng hoảng khí hậu đến phổ biến vũ khí hạt nhân hay vấn đề nhân quyền, và liều thuốc tốt nhất nằm ở việc "khơi lại cam kết chung đối với các giá trị cơ bản".

Ông Guterres bày tỏ niềm tin mạnh mẽ vào việc các quốc gia có thể cùng nhau giải quyết khủng hoảng và xung đột, nhưng cần "tối đa hóa sức mạnh hội tụ của LHQ, tăng gấp đôi nỗ lực thúc đẩy ngoại giao vì hòa bình, thúc đẩy xây dựng lòng tin, hòa giải với thiện chí và không ngừng gắn kết con người với nhau". 

Giám đốc Nhóm Khủng hoảng Quốc tế của LHQ Richard Gowan nhận định, trong nhiệm kỳ mới, Tổng Thư ký António Guterres có thể sẽ tập trung nỗ lực của mình để đạt được nhiều tiến bộ hơn về biến đổi khí hậu, và "định vị bản thân" như người đại diện lên tiếng cho các nước nghèo đang vật lộn để phục hồi sau COVID-19.

Ông António Guterres cũng từng đề cập đến COVID-19 trong bài phát biểu tranh cử của mình, nhấn mạnh đại dịch là một "lời nhắc nhở rõ ràng" về những hạn chế trong việc hành động tập thể, nhưng cũng mở ra tiềm năng trong phối hợp đa phương trên nền tảng số để đối phó với mọi thách thức. 

Từ đó, ông António Guterres cho biết sẽ tập trung tiếp tục ứng phó với đại dịch COVID-19 và giải quyết các hậu quả đại dịch. Về hợp tác giữa Tổng Thư ký LHQ và Hội đồng Bảo an, ông cam kết nỗ lực cùng Hội đồng Bảo an giải quyết các vấn đề liên quan đến hòa bình và an ninh, góp phần phục vụ người dân trên thế giới. 

"Chúng ta đang ở một thời điểm thật mong manh, rõ ràng rằng những thách thức phức tạp ngày nay sẽ truyền cảm hứng cho một cách tiếp cận từ tốn - một cách tiếp cận mà một mình tôi không thể có đủ câu trả lời, càng không thể áp đặt quan điểm riêng mình. Tôi sẽ là người hội tụ, người hòa giải, người xây những cầu nối và là người kết nối trung thực giúp tìm ra các giải pháp có lợi cho tất cả mọi người để vượt qua những thách thức và khó khăn", Tổng Thư ký LHQ António Guterres khẳng định, trước thềm nhiệm kỳ mới đầy hứa hẹn của ông.