“Sự thân thiện của các bạn đã chạm tới trái tim chúng tôi”

• Tổng thống Obama gặp gỡ hơn 100 doanh nghiệp tại TPHCM
• Người dân TPHCM chào đón Tổng thống Obama
• Tổng thống Obama đến TPHCM

Đến trong tiếng vỗ tay vang dội của hàng ngàn sinh viên, trí thức trẻ, doanh nhân, đại diện các Bộ: Khoa học - Công nghệ, Tài nguyên - Môi trường và một số người dân Việt Nam tham dự buổi nói chuyện, Tổng thống Barack Obama đã ngay lập tức chiếm được cảm tình của cử tọa bằng những lời chào bằng tiếng Việt khá sõi “Xin chào, xin chào Việt Nam. Cảm ơn các bạn, cảm ơn mọi người”. Và trong khi tất cả còn đang khá ngạc nhiên trước sự cởi mở, thân thiện này của ông chủ Nhà Trắng thì Tổng thống Barack Obama đã nhanh nhẹn đi lên khán đài và bắt đầu bài diễn thuyết của mình.

Ông nói: “Xin cảm ơn Chính phủ và nhân dân Việt Nam đã dành cho chúng tôi sự chào đón nồng nhiệt trong chuyến thăm này. Xin cảm ơn các bạn có mặt ở đây ngày hôm nay, những người Việt Nam đến từ khắp đất nước, trong đó có những người trẻ đại diện cho sự năng động, tài năng của người dân Việt Nam. Trong chuyến thăm này, sự thân thiện của các bạn đã chạm tới trái tim của chúng tôi. Nhiều người vẫy tay chào tôi bên đường, làm tôi cảm thấy được tình hữu nghị giữa các dân tộc”.

Ngay sau đó, Tổng thống Hoa Kỳ đã không ngần ngại chia sẻ về kinh nghiệm của ông trong chuyến thăm phố cổ đầy thú vị tối 23-5. Ông nói chuyện với một giọng khá hài hước và rất trẻ. Thậm chí Tổng thống Hoa Kỳ đã cố gắng phát âm chuẩn từ “bia Hà Nội”. Ông nói: “Tối qua, tôi đã đến thăm phố cổ Hà Nội, được ăn bún chả rất ngon và uống vài chai bia Hà Nội. Đường phố thật đông đúc. Tôi chưa bao giờ thấy nhiều xe máy như vậy. Tôi chưa thử qua đường, nhưng sau này khi có dịp trở lại Việt Nam, tôi mong các bạn sẽ chỉ cho tôi cách qua đường như thế nào”.

Nhắc đến sự kiện Thượng nghị sĩ John McCaine, người từng là cựu binh trong chiến tranh đã đến gặp Đại tướng Võ Nguyên Giáp và nói rằng “Hai nước chúng ta không nên là kẻ thù trong chiến tranh, nên làm bạn”, Tổng thống Hoa Kỳ nhấn mạnh: “Nhiều người Hoa Kỳ, Việt Nam đã nỗ lực hàn gắn những vết thương và cũng đã đem lại những lợi ích cho hai nước, như Trung úy Hải quân giờ là Ngoại trưởng John Kerry. Xin cảm ơn Ngoại trưởng. Chính những cựu chiến binh đã cho chúng ta thấy con đường đi và người dân đã cảm thấy rất phấn khích để tiếp tục mưu cầu hòa bình. Chúng ta trở nên gần gũi nhau hơn, thương mại tự do ngày càng tăng lên, các sinh viên, học giả nghiên cứu với nhau. Chúng tôi đón nhận sinh viên Việt Nam đến với nền giáo dục của mình rất nhiều, nhiều nhất trong các nước Đông Nam Á. Đồng thời các bạn cũng đón chào nhiều khách du lịch đến từ Mỹ. Như người Việt và người Mỹ đều có thể thuộc những bài hát của Văn Cao “Từ nay người biết quê người. Từ nay người biết thương người”, với vai trò là Tổng thống, tôi muốn tiếp tục những sự tiến bộ này của quan hệ hai nước và với quan hệ đối tác toàn diện của chúng ta ngày càng gần gũi hơn, chúng ta đang ngày càng hợp tác”.

Trân trọng giá trị lịch sử

Khẳng định mình không phải là Tổng thống Hoa Kỳ đầu tiên đến Việt Nam song ông Barack Obama lại tìm tiếng nói tương đồng với các bạn trẻ Việt Nam khi cho biết, ông thuộc thế hệ trưởng thành sau cuộc chiến tranh Việt Nam. Khi lực lượng quân sự Mỹ rời Việt Nam, lúc đó ông mới 13 tuổi và lần đầu tiên tiếp xúc với người Việt Nam là ở Hawaii, nơi ông lớn lên.

Tổng thống Hoa Kỳ nói: “Tôi đã gặp một số người Mỹ gốc Việt ở đó, nhiều người còn trẻ hơn tôi. Nhiều người trẻ Việt Nam cũng như hai con gái tôi, khi sinh ra chỉ biết đến tình hòa bình và hữu nghị Việt Nam - Hoa Kỳ. Khi đến đây tôi ý thức về quá khứ nhưng chúng ta nên hướng về tương lai, sự thịnh vượng, an ninh và sự ổn định để chúng ta có thể thúc đẩy lẫn nhau”.

Nhấn mạnh những giá trị lịch sử trường tồn của Việt Nam, Tổng thống Hoa Kỳ còn trích dẫn lời thơ của Lý Thường Kiệt “Sông núi nước Nam vua Nam ở/ Rành rành định phận ở sách trời” và việc Chủ tịch Hồ Chí Minh dẫn Tuyên ngôn Độc lập của Mỹ rằng “mọi người sinh ra đều có quyền bình đẳng, được sống, được tự do và được mưu cầu hạnh phúc” trong bản Tuyên ngôn Độc lập đọc tại Quảng trường Ba Đình ngày 2-9-1945.

Theo Tổng thống Barack Obama, Việt Nam có những danh nhân văn hóa, giáo dục mà công trình được cả thế giới đều biết như thơ của đại thi hào Nguyễn Du, triết học của Phan Chu Trinh, toán học của Ngô Bảo Châu. Về bình đẳng giới, có thể kể đến gương sáng của Hai Bà Trưng…

Ông nói: “Tôi trân trọng quá khứ lịch sử rất huy hoàng của Việt Nam. Hàng nghìn năm, người Việt Nam đã trồng cấy ở những mảnh đất này. Các bạn đã có lịch sử trống đồng Đông Sơn. Hà Nội đã đứng vững trên dòng sông Hồng hơn một nghìn năm.

Thế giới đều biết đến lụa và những bức tranh của Việt Nam và Văn Miếu là bằng chứng kiến trúc của Việt Nam. Sau nhiều thế kỷ, vận mệnh của Việt Nam đã bị nhiều nước can thiệp, nhưng cây tre cũng như tinh thần bất khuất của người Việt Nam vẫn còn mãi.

Hôm nay chúng ta cũng nhớ tới lịch sử giữa người Việt và người Hoa Kỳ mà chúng ta có thể bỏ quên. 200 năm trước, khi một trong những người Hoa Kỳ đi tìm kiếm giống lúa gạo và ông đã đến Việt Nam, tìm thấy giống gạo trắng, ngon, năng suất rất cao. Tiếp đó, những con thuyền đã đến Việt Nam buôn bán…”.

Nhắc lại hoàn cảnh dẫn Việt Nam – Hoa Kỳ đến chiến tranh, cũng như những bi kịch chiến tranh vẫn còn hiện hữu đến ngày nay ở cả hai nước, Tổng thống Barack Obama nói: “Chúng ta nhận ra một sự thật đau đớn rằng, chiến tranh dù vì nguyên nhân gì cũng mang lại đau đớn và bi kịch cho nhân dân cả hai phía. Tại những nghĩa trang ở Việt Nam, trên bàn thờ hàng triệu gia đình đang thờ cúng hơn 3 triệu người Việt, bao gồm những chiến sĩ và thường dân thiệt mạng trong chiến tranh. Còn tại đài tưởng niệm ở Mỹ, đó là tên của hơn 58.000 binh sĩ mãi mãi không quay trở về.

Khi chúng ta bất đồng một điều gì đó, chúng ta vẫn phải nhớ đến những người đã ngã xuống vì đất nước, cả người Việt và người Mỹ. Chúng ta đã hàn gắn với nhau: tìm kiếm người mất tích, đưa họ về nước, gỡ bỏ những bãi mìn còn chưa nổ. Trẻ con không thể nào bị mất chân bởi những bãi mìn này”.

Và hướng về tương lai

Nói về mục tiêu quan trọng trong chuyến thăm Việt Nam lần đầu tiên này, Tổng thống Hoa Kỳ khẳng định: “Chúng ta đang xây dựng nền tảng ngày càng vững chắc hơn cho quan hệ hai nước trong nhiều thập kỷ tới... Chúng ta đã mất rất nhiều năm để nỗ lực hàn gắn quan hệ. Chúng ta từng không thể tưởng tượng được Việt Nam-Hoa Kỳ là bạn bè đối tác. Tôi tin tưởng đây là kinh nghiệm, là bài học cho cả thế giới, vào thời điểm các xung đột không thể giải quyết, chúng ta chỉ ra rằng trái tim có thể thay đổi thay vì là tù nhân của quá khứ. Hòa bình luôn luôn tốt hơn chiến tranh và sự tiến bộ phải xuất phát từ tinh thần hợp tác...”.

Cũng theo ông Barack Obama, quan hệ đối tác giữa Hoa Kỳ với Việt Nam dựa trên những điều căn bản; Việt Nam là một nước có chủ quyền độc lập và không có quốc gia nào khác có thể áp đặt lên ý chí của người dân Việt Nam. Độc lập, chủ quyền ấy do người dân Việt Nam quyết định. Hoa Kỳ rất quan tâm đến sự thành công của đất nước Việt Nam và ưu tiên cho mối quan hệ đối tác toàn diện với Việt Nam.

Tổng thống Hoa Kỳ nói: “Tôi không còn nhiều thời gian nữa trong nhiệm kỳ của mình nhưng tôi mong muốn mình có thể đóng góp nhiều hơn cho quan hệ hai nước. Thế hệ trước của người Hoa Kỳ đến đây để chiến đấu, nhưng thế hệ sau của người Hoa Kỳ đến đây đóng góp cho sự phát triển của Việt Nam và làm sâu sắc hơn tình hữu nghị hai nước. Các công ty hàng đầu, đại học danh tiếng Mỹ đã đến Việt Nam để hợp tác, đào tạo về khoa học công nghệ, toán học, y tế… vì khi chúng tôi muốn chào đón nhiều công dân, thanh niên Việt Nam sang Mỹ thì chúng tôi cũng muốn thế hệ trẻ Việt Nam được hưởng những giá trị giáo dục tốt hơn. Do vậy, tôi rất vui mừng thông báo với các bạn, mùa thu năm nay Đại học Fullbright sẽ đi vào hoạt động tại TP Hồ Chí Minh”.

Về Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP), ông Barack Obama nói: “Với tư cách là Tổng thống Mỹ, tôi ủng hộ mạnh mẽ TPP, bởi vì bản thân tôi sẽ giúp cho Việt Nam xuất khẩu nhiều sản phẩm hàng hóa đến Hoa Kỳ. Điều này sẽ giúp cho Việt Nam không phải phụ thuộc thương mại với quốc gia nào duy nhất. TPP cũng sẽ giúp thúc đẩy hợp tác vùng, giúp các bạn giải quyết các vấn đề bình đẳng kinh tế, thúc đẩy nhân quyền, giúp cho người lao động có điều kiện lao động an toàn hơn”.

Về thách thức toàn cầu, theo Tổng thống Hoa Kỳ, vì thế hệ tương lai của đất nước, Việt Nam cần bảo vệ các nơi như Vịnh Hạ Long, Sơn Đoòng. Nước biển tăng sẽ làm ảnh hưởng đến các vùng ven biển và Việt Nam cần thực hiện cam kết chống lại ảnh hưởng của biến đổi khí hậu, chống lại ảnh hưởng vùng ngập mặn như đồng bằng sông Cửu Long. 

Kết thúc bài phát biểu, Tổng thống Barack Obama nhấn mạnh: “Niềm tin của tôi là nhờ nền tảng dựa trên tình hữu nghị Việt Nam – Hoa Kỳ. Hay như Trịnh Công Sơn viết bài “Nối vòng tay lớn” để mở tấm lòng của mình ra để thấy bản chất và trái tim của mình. Sau này khi người Hoa Kỳ và người Việt Nam học cùng nhau, cùng phối hợp sáng tạo với nhau thì các bạn hãy nhớ khoảnh khắc tôi đứng ở đây trước các bạn như Nguyễn Du đã nói: Rằng trăm năm cũng từ đây. Của tin gọi một chút này làm ghi”.