Mỹ và châu Âu tổn thất to lớn từ sự trì hoãn

• Số ca tử vong vì COVID-19 tại Iran vượt 3.400 người
• Phòng, chống dịch COVID-19: Đừng để lý do to hơn mục đích

Chỉ trong vòng 24h qua, ổ dịch lớn nhất thế giới, Mỹ, ghi nhận thêm 30.171 ca mắc và 996 ca tử vong, nâng tổng số ca mắc COVID-19 tại nước này lên 275.048 trường hợp và tổng số ca tử vong vì dịch bệnh này là 7.067 trường hợp. Số ca mắc mới và số ca tử vong tại Mỹ có thể sẽ tiếp tục tăng mạnh khi dịch COVID-19 được dự báo sẽ chạm đỉnh trong 2 tuần tới.

Mặc dù giới chức hàng đầu trong ngành y tế Mỹ đã giám sát chặt chẽ tình hình cuộc khủng hoảng ngay từ đầu tháng 1/2020 và đặc biệt là từ khi ca mắc COVID-19 đầu tiên được xác nhận tại bang Washington vào ngày 20/1, sau những cảnh báo mà Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đưa ra, song Nhà Trắng vẫn không thể hành động dựa trên những bằng chứng cấp bách - thậm chí còn phản ứng lại những cảnh báo của cộng đồng tình báo quốc gia Mỹ.

Cách đây không lâu, Tổng thống Mỹ Donald Trump vẫn còn công khai nói rằng đến ngày 1-4 thì mọi mối nguy hiểm đều sẽ qua đi. Tuy nhiên, cho đến giữa tháng 3, sự lây lan tại Mỹ đã bắt đầu mất kiểm soát. 

Báo cáo về đại dịch đã nói rõ về các hậu quả: “Một đại dịch sẽ kéo dài 18 tháng hoặc lâu hơn và có thể bao gồm nhiều đợt dịch… Số lượng các ca nhiễm và nghi nhiễm SARS-CoV-2 ngày càng gia tăng tại Mỹ sẽ khiến những người có nguy cơ ồ ạt nhập viện, gây sức ép nặng nề lên hệ thống y tế và kéo theo đó sẽ là những thiếu thốn”.

Trong khi đó, “ổ dịch” của châu Âu – Italy ngày 3/4 ghi nhận thêm 4.585 ca mắc mới và tới 766 ca tử vong. Tổng số ca mắc bệnh tại Italy hiện tại là 119.827, trong đó có 14.681 ca tử vong. 

Đứng ngay sau Italy là Tây Ban Nha. Số ca mắc COVID-19 gần chạm mốc 120.000 sau khi nước này ghi nhận thêm 7.134 trường hợp trong ngày 3-4, trong khi số ca tử vong hiện tại là 11.198 trường hợp.

Đức là nước bị ảnh hưởng lớn thứ 3 tại châu Âu do dịch COVID-19 với tổng số ca mắc lên 91.159, trong đó có 1.275 ca tử vong. Anh cũng thêm 4.450 ca mắc và 684 ca tử vong do COVID-19 trong ngày 3/4. Như vậy, tổng số ca mắc COVID-19 tại Xứ sở sương mù hiện tại là 38.168 trường hợp, trong đó 3.605 ca tử vong.

Rõ ràng, sai lầm tương tự cũng đã gây ra một sự thất bại thảm hại tại Anh, dù Thủ tướng Boris Johnson đã cố gắng để nói về nó bằng những lời lẽ lạc quan: “Chúng ta có thể đạt đỉnh dịch trong vòng 12 tuần tới”. Tuy nhiên, điều này không thể đạt được nếu không có những biện pháp nghiêm ngặt, vốn cần phải được áp dụng từ cách đây vài tuần.

Ngược lại, Thủ tướng Đức Angela Merkel lại thẳng thừng tuyên bố rằng “kể từ sau Chiến tranh Thế giới II, chúng ta chưa bao giờ phải đối mặt với một thách thức lớn, đòi hỏi sự hợp tác hành động chung ở cấp độ cao đến như vậy. Chúng ta có thể thành công khi mà tất cả đều thực sự hiểu điều gì là cần thiết”. Cái từng được coi là một đại dịch kéo dài vài tháng thì nay có nguy cơ trở thành một thách thức kéo dài hàng năm.

Thực tế phũ phàng là Mỹ và châu Âu đã hành động chậm trễ từ 4 đến 8 tuần. Trong bối cảnh số lượng các ca nhiễm trên toàn thế giới đã vượt mốc 1 triệu, những ca nhiễm mới vẫn tăng thêm hơn 40.000 ca/ngày. Trong giai đoạn tồi tệ nhất của dịch bệnh ở Trung Quốc, tốc độ lây lan mạnh nhất cũng chỉ gần 4.000 ca/ngày, nghĩa là chỉ 1/10 so với tốc độ hiện nay ở bên ngoài Trung Quốc.

Sự gia tăng đột biến này chính là tình hình dịch bệnh hiện nay ở châu Âu và Mỹ, nơi số lượng các ca nhiễm đã vượt qua Trung Quốc. Với ước tính rằng số ca nhiễm mới tại Trung Quốc sẽ duy trì ở mức thấp và các ca từ nước ngoài vào có thể được cách ly, số lượng các ca nhiễm tại nước này có thể giữ ở mức dưới 85.000 ca vào cuối tháng tư.

Tuy nhiên, nếu số ca tiếp tục gia tăng đến hơn 40.000 ca/ngày ngoài Trung Quốc như hiện nay - đặc biệt là ở Mỹ và châu Âu, thì trong tháng tư, tổng số ca trên toàn thế giới có thể vọt lên khoảng 1,8 triệu ca. Dần dần, một kịch bản tương tự có thể gây thiệt hại nghiêm trọng khi chuyển sang Trung Đông, Mỹ Latinh, châu Á và châu Phi với tình trạng lao dốc trong các ngành tài chính, thương mại, đầu tư và di cư trên toàn thế giới.

Tuy nhiên, do sự suy đoán này dựa trên tốc độ lây lan và số ca hiện tại, nên chỉ có một kịch bản khả thi duy nhất. Trên thực tế, con số cuối cùng có thể sẽ thấp hơn nếu tốc độ lây lan có thể chậm lại, hoặc con số thậm chí có thể cao hơn nếu tình trạng này không cải thiện.

Sau khi những biện pháp hạn chế được áp dụng ở các nền kinh tế lớn, một số quốc gia có thể ghi nhận tỉ lệ tử vong nhỏ, đặc biệt tại các nhóm có nguy cơ nhiễm virus. Đây là một phiên bản đặc biệt thời đương đại của các thuyết ưu sinh cổ, vốn cho phép một số nhà hoạch định chính sách ở phương Tây che đậy những sai lầm của họ theo đúng nghĩa đen.

Trong bối cảnh biện pháp cách ly kém hiệu lực đang được áp dụng ở những nước này, những dòng người, hầu hết là không có triệu chứng bệnh, sẽ bắt đầu đi lại trở lại. Và rốt cuộc, họ sẽ xuất hiện ở các đường biên giới của những nước đang quản lý khủng hoảng tương đối hiệu quả.

Điều này được minh chứng rõ ràng ở số lượng gia tăng các ca nhiễm từ nước ngoài vào Trung Quốc, Singapore và Hong Kong (Trung Quốc). Điều thực sự cần thiết để tránh có thêm những kịch bản ác mộng là sự hợp tác đa cực giữa các nền kinh tế lớn và xóa bỏ những bất đồng chính trị.

Về vấn đề này, Trung Quốc, nơi các biện pháp phòng ngừa tỏ ra hiệu quả, có thể chia sẻ đường lối của mình cùng với các cường quốc đang nổi và phát triển lớn khác. Sự hợp tác toàn cầu hiệu quả đang thực sự cấp thiết để có thể giảm bớt những thiệt hại.