Cảnh giác thứ virus nguy hại núp bóng dịch bệnh
Trong khi cả nước đang bằng mọi biện pháp nỗ lực ngăn ngừa, chống dịch COVID-19 thì ở phía ngược lại, các thế lực xấu tận dụng tối đa vấn đề này để tung tin thất thiệt, bôi nhọ, miệt thị từ cá nhân đến tổ chức đảng, chính quyền. Nhiều đối tượng đã liên tục phát tán những thông tin xấu độc với mục đích gây hoang mang dư luận, phá hoại nền sản xuất và công cuộc chống dịch của Việt Nam.
Trong đêm 6/3, khi phát hiện ca bệnh số 17, TP Hà Nội họp khẩn, triển khai những việc phải làm gấp. Lợi dụng tình hình này, một số đối tượng phao tin dịch bệnh đã lan rộng, Hà Nội sẽ bị “phong tỏa trong nay mai”.
Từ việc tung clip, hình ảnh về cuộc họp khẩn trong đêm của TP Hà Nội rồi đưa ra các lời lẽ, tự nhận nắm được “nguồn tin mật”, “tình thế nguy cấp”, từ đó bịa đặt thông tin, đánh vào tâm lý lo lắng của người dân. Hậu quả là ngay sáng hôm sau (7-3) xảy ra cảnh hiếm thấy: người dân Hà Nội đổ xô đến các chợ, siêu thị mua sắm lương thực, thực phẩm nhằm tích trữ.
Việc chen lấn, thu mua tích trữ số lượng hàng hóa lớn đã gây cảnh lộn xộn, “cháy hàng” ngay trong buổi sáng 7/3 và tạo tâm lý hoang mang, bất ổn trong dân chúng. Ngay sau đó, cơ quan chức năng đã có thông tin cảnh báo người dân, đồng thời hệ thống công thương cung ứng hàng hóa đầy đủ nên tình hình sớm ổn định trở lại.
Theo Cục An ninh mạng và phòng chống tội phạm công nghệ cao, chỉ trong vòng 2 ngày cuối tuần sau khi công bố ca bệnh số 17, trên không gian mạng đã xuất hiện hơn 80.000 tin liên quan đến dịch COVID-19 và bệnh nhân này.
Trong số đó có nhiều thông tin khiến người dân rất khó phân biệt đâu là thông tin thật, đâu là thông tin giả, đâu là thông tin chính xác để có thể chủ động trong việc phòng, chống dịch bệnh. Việc thông tin sai lệch gây ảnh hưởng không nhỏ đến công tác chỉ đạo, điều hành của Chính phủ, Bộ Y tế và các bộ, ban, ngành, địa phương trong thời gian qua nhằm kiểm soát dịch bệnh. Những ngày qua, các đối tượng tiếp tục tạo nhiễu loạn thông tin về bệnh nhân số 21, đặc biệt từ hành vi của cá nhân đã bị thổi thành vấn đề của tổ chức, từ đó sử dụng những ngôn từ miệt thị, suy diễn kiểu “vơ đũa cả nắm”.
Có thể nhận diện các thủ đoạn lợi dụng chống phá sau:
Khai thác triệt để tính năng của mạng xã hội như bình luận, chia sẻ hay livestream trên các tài khoản cá nhân hoặc trên các hội nhóm. Họ đưa ra những bài viết, video clip với tiêu đề giật gân, gây sốc, liên quan đến những người, số lượng người nhiễm bệnh hoặc tử vong tại các địa phương. Các đối tượng này còn phát tán những thông tin “hướng dẫn điều trị, chữa trị bệnh tại nhà”, tẩy chay, không tuân thủ hướng dẫn của Bộ Y tế về phòng chống dịch bệnh.
Bằng cách lập ra các cuộc thăm dò ý kiến trên mạng (poll), các đối tượng tạo ra những luồng thông tin nhằm gây áp lực với chính quyền trong nhiều khía cạnh khác nhau như yêu cầu “đóng cửa biên giới với Trung Quốc”, yêu cầu những doanh nghiệp, các công ty, khu công nghiệp có yếu tố người nước ngoài thuộc các quốc gia có nhiều người nhiễm bệnh như Nhật Bản, Trung Quốc hay Hàn Quốc phải đóng cửa. Chính những điều này đã gây ảnh hưởng không nhỏ đến công tác sản xuất, hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp, cá nhân trong nước.
Một thủ đoạn khác là các đối tượng lợi dụng khoảng trống thông tin khi các báo đài chính thống chưa kịp đăng tải để tung ra những thông tin dưới dạng “nguồn nội bộ”, “tin mật không công bố vì không có lợi”...
Kiểu tạo ra lý do rò rỉ thông tin hay “nguồn riêng” như vậy dễ đánh vào tâm lý tò mò, hóng tin của người dân, khi tung lên facebook, các diễn đàn mạng thì ngay lập tức nhận được chia sẻ của hàng loạt cá nhân. Tốc độ lan truyền rất nhanh và qua mỗi người lại được thêm thắt hoặc cắt xén, tạo ra sự hỗn độn khó kiểm soát. Cũng với chiêu tung tin hư thực lẫn lộn này, có đối tượng còn tự bịa tin của người trong cuộc, của cơ quan chức trách để “cảnh báo” người dân, thực chất là nhằm gây lo lắng, hoảng sợ trong công chúng.
Mấy ngày qua, xuất hiện nội dung tin sau: “GS Bách, thành viên BCĐ phòng chống dịch bệnh cho biết: Chúng ta chỉ có tầm 4-6 ngày để nó chuyển giai đoạn từ 30 ca lên mức 100-500 ca! Và khoảng 8-12 ngày (sau khi thiết lập mốc 500) để lên mức 1000-5000 ca! Rất cần truyền thông để bà con ở nhà! Hạn chế đi lại 1 tuần để đợt sóng này biểu hiện lâm sàng hết và khoanh lại!!! Rất ngắn ở mức này”. Bộ Y tế sáng 9-3 cho biết, đây hoàn toàn là tin giả (fake news), vì trong thành phần của Ban chỉ đạo quốc gia phòng, chống dịch không ai có tên là Bách. Cá nhân PGS.TS Trần Xuân Bách cũng xác nhận không đưa thông tin này, đây là tin giả mạo, ông đề nghị mọi người xóa và không share.
Cùng với việc những cá nhân tung tin thất thiệt ở trong nước thì số phản động lưu vong như: Việt Tân, Chính phủ quốc gia Việt Nam lâm thời, VOICE… và các đối tượng chống đối tăng cường tạo, phát tán thông tin có nội dung chống phá Đảng, Nhà nước Việt Nam. Các đối tượng và tổ chức này sẵn sàng chi nhiều tiền để thực hiện các "quảng cáo chính trị" trên Facebook nhằm tuyên truyền, xuyên tạc về tình hình dịch bệnh tại Việt Nam. Các chiêu bài mà đối tượng tung ra là xuyên tạc, công kích “Chính phủ bưng bít thông tin, yếu kém trong xử lý dịch bệnh”.
Ngay từ khi dịch bệnh xuất hiện tại Việt Nam, họ đã liên tục đặt nghi ngờ Việt Nam “giấu dịch”, cho rằng không phải con số như đã công bố mà thực tế “lớn hơn rất nhiều”! Một số ca tử vong chưa rõ nguyên nhân, sau khi cơ quan y tế công bố âm tính với COVID-19 thì họ tìm cách chọc ngoáy, cho rằng có sự khuất tất, che giấu.
Từ đó chỉ trích Chính phủ, đả kích chỉ lo ảnh hưởng lợi ích mà không cung cấp đúng thông tin, tình hình về dịch bệnh. Khi yêu cầu đóng cửa biên giới Việt – Trung không được đáp ứng, họ quay sang phê phán, nói rằng việc không đóng cửa biên giới là bằng chứng cho thấy “sự lệ thuộc” của Việt Nam. Từ đó viết bài bôi nhọ lãnh đạo Đảng, Nhà nước.
Trong mấy ngày qua, khi các ca bệnh dương tính với COVID-19 gia tăng, nhất là liên quan một số cá nhân giữ chức vụ lãnh đạo trên chuyến bay VN0054 từ Anh về Việt Nam, các thế lực xấu đã lợi dụng để công kích, chống phá chế độ. Bằng việc liệt kê khai báo y tế của cá nhân người bệnh sau khi trở về từ chuyến bay nói trên, dư luận chỉ trích lối sống xa hoa, lãng phí, tiêu tiền ngân sách, đồng thời gây hệ lụy đến xã hội.
Nguy hại nhất là từ việc chỉ trích lối sống của cá nhân, họ quy chụp, cho rằng đó là “bức tranh chung” của cán bộ, đảng viên có chức quyền hiện nay. Một số người còn tạo cớ chống phá như việc đặt câu hỏi “có nên đóng cửa Viện Hàn lâm vĩnh viễn” hay lập ra Viện Hàn lâm “để làm gì”, có ích gì cho dân?
Nắm bắt tình hình thông tin trên mạng diễn biến phức tạp, lãnh đạo Bộ Công an chỉ đạo Cục An ninh mạng và phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao, Công an các đơn vị, địa phương phối hợp chặt chẽ với các đơn vị chức năng điều tra, xác minh, làm rõ các trường hợp đăng tải thông tin sai lệch trên mạng, đấu tranh xử lý theo quy định của pháp luật. Cơ quan chức năng cũng đồng thời yêu cầu gỡ bỏ hoặc đính chính những thông tin sai trái nói trên.
Bên cạnh đó, lực lượng cũng phối hợp với các nhà cung cấp dịch vụ để gỡ bỏ thông tin sai sự thật. Đến nay, Cục An ninh mạng và phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao đã phối hợp với Công an các địa phương tổ chức xác minh, đấu tranh với hơn 600 trường hợp thông tin sai sự thật trên không gian mạng và đã xử phạt hành chính trên 130 đối tượng, trong đó một số người có ảnh hưởng đối với xã hội.
Công tác xử lý các đối tượng phát tán thông tin giả, thông tin sai sự thật gặp không ít khó khăn bởi hầu hết những thông tin này chủ yếu được đăng tải trên mạng xã hội. Các đối tượng chỉ cần có thiết bị kết nối mạng và cú click chuột là đã có thể đăng tải bất kỳ thông tin gì, bất cứ lúc nào.
Điều 8, Luật An ninh mạng quy định các hành vi bị nghiêm cấm, trong đó nghiêm cấm thông tin sai sự thật gây hoang mang trong nhân dân, gây thiệt hại cho hoạt động kinh tế - xã hội, gây khó khăn cho hoạt động của cơ quan nhà nước hoặc người thi hành công vụ, xâm phạm quyền và lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân khác...
Người nào có hành vi vi phạm quy định của Luật này thì tùy theo tính chất, mức độ vi phạm mà bị xử lý kỷ luật, xử lý vi phạm hành chính hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự, nếu gây thiệt hại thì phải bồi thường theo quy định của pháp luật.
Thực tiễn vi phạm pháp luật trên không gian mạng, nhất là lợi dụng các vấn đề như dịch bệnh COVID-19 để chống phá đất nước, nhân dân, chống phá chế độ đòi hỏi mỗi người dân cần nâng cao cảnh giác, không tin, cổ súy, lan truyền các thông tin thất thiệt, tẩy chay các thông tin xấu độc.