Bảo tồn khu chứng tích lao Thừa Phủ
- Bảo tồn di sản đô thị: Trách nhiệm và chính sách
- Nỗ lực bảo tồn tinh hoa văn hóa cồng chiêng
- Công bố thành lập Khu bảo tồn thiên nhiên đất ngập nước Tam Giang – Cầu Hai
Được biết, lao Thừa Phủ vốn là một phần của khu đất thuộc trại Thủy sư, nơi lính thủy binh của triều Nguyễn đóng quân. Vào năm 1899, khu vực này bị thực dân Pháp chiếm làm trại giam chính của phủ Thừa Thiên và cái tên lao Thừa Phủ có từ đó.
Trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp và Mỹ, nhà lao Thừa Phủ là nơi giam cầm, tra tấn dã man các thế hệ học sinh, sinh viên, thanh niên, trí thức yêu nước; các nhà hoạt động cách mạng kiên trung, trong đó có Đại tướng Nguyễn Chí Thanh, Đại tướng Võ Nguyên Giáp, nhà thơ Tố Hữu… và rất nhiều anh hùng, chiến sĩ cách mạng yêu nước khác.
Từ quy mô nhỏ, lao Thừa Phủ được mở rộng theo kiểu nhà tù phương Tây. Sau năm 1975, lao Thừa Phủ trở thành trại tạm giam của tỉnh Bình Trị Thiên và sau đó được Công an tỉnh Thừa Thiên-Huế quản lý, làm trại tạm giam phạm nhân.
Đến năm 2010, trại tạm giam Công an tỉnh Thừa Thiên-Huế được di dời đến nơi khác để bàn giao mặt bằng mở rộng Trung tâm Điều trị theo yêu cầu và quốc tế của Bệnh viện Trung ương Huế. Lao Thừa Phủ chỉ còn lại vọng gác, tường thành xưa, cổng ở phía mặt đường Lê Lai cùng một số phòng giam, nhà giam với tổng diện tích khoảng 1.300m² để xây dựng khu chứng tích.
| Khu chứng tích lao Thừa Phủ đang được bảo tồn. |
Từ cuối năm 2015, UBND tỉnh Thừa Thiên-Huế đã phê duyệt dự án đầu tư bảo tồn khu chứng tích lao Thừa Phủ, với tổng kinh phí 2,3 tỷ đồng. Dự án tiến hành bảo tồn nguyên trạng các hạng mục tháp canh, nhà 2 tầng được xây dưới thời Mỹ ngụy làm nơi trưng bày bổ sung chứng tích lao Thừa Phủ; lô cốt, hệ thống tường rào cũ phía đường Lê Lai; phục hồi nguyên trạng nhà giam nhà thơ Tố Hữu và cổng lao Thừa Phủ; xây dựng hệ thống giao thông nội bộ phục vụ khách du lịch…
Ông Nguyễn Đức Lộc, Giám đốc Bảo tàng Lịch sử tỉnh Thừa Thiên-Huế cho biết, dù chưa được lập hồ sơ đề nghị xếp hạng di tích nhưng lao Thừa Phủ đã nằm trong danh mục kiểm kê và có kế hoạch để lập hồ sơ. Sau khi hoàn tất công tác tu bổ, bảo tồn, Bảo tàng sẽ tham mưu Sở VH&TT tỉnh Thừa Thiên-Huế lập hồ sơ trình UBND tỉnh xem xét, ra quyết định xếp hạng di tích đối với khu chứng tích này.
Bên cạnh đó, đơn vị sẽ có biện pháp bổ sung thêm nhiều hình ảnh, tư liệu, hiện vật để tái hiện lại tinh thần anh dũng, ý chí kiên cường, kiên trung, bất khuất của các chiến sĩ cách mạng khi bị giam cầm ở nhà lao…
Mới đây, qua công tác kiểm tra tiến độ thực hiện dự án bảo tồn chứng tích lao Thừa Phủ, ông Phan Ngọc Thọ, Chủ tịch UBND tỉnh Thừa Thiên-Huế đã đề nghị đơn vị thi công trong quá trình thực hiện trùng tu, tôn tạo phải bảo đảm yếu tố thẩm mỹ, bảo tồn nguyên trạng để sớm hoàn thành và đưa vào phục vụ du khách tham quan trong tháng 9/2020, góp phần giáo dục truyền thống yêu nước, truyền thống cách mạng.