Đổi mới, nâng cao chất lượng hoạt động của Hội đồng Lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật Trung ương
Ngay sau lễ ra mắt vào sáng 26/10, chiều cùng ngày, Hội đồng Lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật Trung ương khóa V, nhiệm kỳ 2021 – 2026 đã tổ chức kỳ họp thứ nhất tại Hà Nội.
Kỳ họp do PGS.TS Nguyễn Thế Kỷ, Chủ tịch Hội đồng; Phó Chủ tịch kiêm nhiệm Trần Thanh Lâm và các Phó Chủ tịch chuyên trách Hội đồng gồm: TS Bùi Thế Đức, PGS.TS Trần Khánh Thành, TS Ngô Phương Lan chủ trì.
Tại kỳ họp, PGS.TS Nguyễn Thế Kỷ đã thay mặt Hội đồng thông tin về kết quả hoạt động của Hội đồng từ đầu năm đến nay, nhiệm vụ trọng tâm đến cuối năm 2022; dự thảo chương trình hoạt động của Hội đồng khóa V, nhiệm kỳ 2021-2026.
Phát biểu tại kỳ họp, các thành viên Hội đồng cơ bản thống nhất với các nhiệm vụ trọng tâm mà Hội đồng đã đặt ra, đồng thời đóng góp nhiều ý kiến thiết thực để Hội đồng hoạt động hiệu quả cao hơn nữa trong thời gian tới.
Nhà nghiên cứu Phan Cẩm Thượng cho rằng, hiện nay, hoạt động văn hóa nghệ thuật thuộc khối ngoài Nhà nước rất sôi động. Nhiều văn nghệ sĩ bên ngoài Nhà nước sống rất tốt bằng tác phẩm của mình. Điều đó chứng tỏ sản phẩm của họ phải được công chúng đón nhận. Nghệ sĩ phải khẳng định được vai trò của họ trong thị trường thì mới tồn tại được.
Hoạt động của các văn nghệ sĩ này không phụ thuộc vào nguồn kinh phí của Nhà nước. Họ chỉ xin cấp giấy phép hoạt động nhưng đôi khi vẫn có những ứng xử từ cơ quan cấp phép chưa thực sự phù hợp, thậm chí là có những quyết định vội vàng… Nhà nghiên cứu Phan Cẩm Thượng bày tỏ mong muốn, trong thời gian tới, Hội đồng có những nghiên cứu hết sức thực tế về câu chuyện này.
Lấy ví dụ từ thực tế hoạt động của phim hoạt hình Việt Nam, TS Ngô Phương Lan cũng cho rằng, trong văn học nghệ thuật, hoạt động của khối ngoài Nhà nước hiện nay rất tốt và chúng ta cần thay đổi cách nhìn về lực lượng này.
Cũng theo TS Ngô Phương Lan, lý luận, phê bình văn học nghệ thuật là cầu nối giữa người sáng tác và công chúng, có tính định hướng trong đời sống xã hội. Nhưng có một thực tế là nhiều người làm lý luận, phê bình rất ngại viết, có khi chưa kịp lên tiếng về một vấn đề nào đó thì dư luận đã ầm ầm trên mạng xã hội. Nếu không cẩn thận, người làm phê bình bị cộng đồng mạng “ném đá”.
TS Ngô Phương Lan cũng đề nghị, Hội đồng tiếp tục có những lớp tập huấn trao đổi nghiệp nâng cao kiến thức về lý luận phê bình cho đội ngũ đang công tác tại các cơ quan truyền thông, phát huy hơn nữa vai trò của các tiểu ban chuyên môn của Hội đồng, có cách nhìn ngày càng sát với thực tế…
Phát biểu tại kỳ họp, Thiếu tướng, Nhà văn Phạm Khải cho rằng, có những vấn đề đặt ra từ nhiệm kỳ trước đã được Hội đồng khắc phục. Các vấn đề phát sinh từ thực tiễn của đời sống xã hội đã được Hội đồng nắm bắt kịp thời và mời các chuyên gia mổ xẻ trong các hội nghị, lớp tập huấn…
Theo Thiếu tướng, Nhà văn Phạm Khải, Hội đồng Lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật Trung ương phải khác với các hội đồng học thuật chuyên ngành như Hội đồng Lý luận, phê bình văn học nghệ thuật của Hội Nhà văn Việt Nam. Trong Hội đồng có những người chuyên sâu về học thuật, có đồng chí ở các ban ngành về phối hợp, hỗ trợ các hoạt động của Hội đồng ở bề nổi, thuyết phục các chuyên gia ở lĩnh vực họ phụ trách tư vấn cho Hội đồng…
Thực tế, nhiều đồng chí Ủy viên trong Hội đồng từng là lãnh đạo trong các cơ quan quản lý Nhà nước và cũng có nhiều thành tựu trong hoạt động chuyên môn. Trong thời gian tới, các Ủy viên phải làm sao có sự kết hợp tốt hơn nữa giữa những người làm nghề, làm công tác chuyên môn với các đồng chí làm công tác quản lý Nhà nước, từ đó đẩy mạnh hoạt động của Hội đồng một cách hiệu quả, vừa có tính chuyên sâu về văn học nghệ thuật, vừa có tính định hướng.
Thiếu tướng Phạm Khải nhấn mạnh: Hoạt động của Hội đồng Lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật Trung ương phải có phải có tính định hướng, đấu tranh bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, phải xác định rất rõ dòng chảy chính của văn học nghệ thuật trong xã hội.
Nhà thơ Hữu Việt thì kỳ vọng, trong thời gian tới, Hội đồng sẽ có những hoạt động mang tính đột phá, mạnh dạn có những nghiên cứu, góc tiếp cận khác, mới, thiết thực với đời sống xã hội hơn nữa.
Nhà văn Niê Thanh Mai bày tỏ mong muốn, Hội đồng sẽ có nhiều hoạt động hơn nữa ở Tây Nguyên, tổ chức nhiều chương trình tập huấn cho đội ngũ làm công tác lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật ở khu vực này.
GS.TS Lê Hồng Lý nhận định: Hoạt động lý luận, phê bình hiện nay mạnh nhất là mảng văn học. Lý luận, phê bình ở nhiều lĩnh vực nghệ thuật còn bỏ ngỏ. Đội ngũ làm lý luận, phê bình lâu năm còn gắn bó với nghề rất ít. Trong khi đó, lý luận, phê bình văn học nghệ thuật trên thế giới đã thay đổi rất nhiều. Có những người trẻ được đào tạo ở nước ngoài về nhưng hoạt động hiệu quả chưa như mong muốn. Trong thời gian tới, Hội đồng cần chỉ rõ hơn nữa thực trạng của hoạt động lý luận, phê bình, từ đó có nhiều hoạt động mang tính chất đặt nền móng cho hoạt động của các lớp kế cận…
Phát biểu tổng kết kỳ họp, PGS.TS Nguyễn Thế Kỷ đã thay mặt Hội đồng ghi nhận các trao đổi của các Ủy viên Hội đồng. Đồng chí cũng đề nghị, các Ủy viên Hội đồng góp ý nhiều hơn, kỹ hơn, sâu sắc, tỷ mỉ hơn bằng văn bản với các hoạt động Hội đồng, kể cả chương trình công tác của nhiệm kỳ này, những vấn đề cần nghiên cứu thiết thực với văn học nghệ thuật nước nhà.
PGS.TS Nguyễn Thế Kỷ khẳng định, trong thời gian tới, Hội đồng sẽ tiếp tục tập hợp đông đảo các nhà khoa học, các nhà lý luận, phê bình, trí thức, văn nghệ sĩ tham gia các hoạt động quan trọng, góp phần định hướng công tác lý luận, phê bình văn học, nghệ thuật, củng cố và nâng cao ảnh hưởng, uy tín của Hội đồng trong giới văn học, nghệ thuật…