Hoạ sĩ Nguyễn Thái Cớ: “Gọi mùa” bằng triển lãm tranh sơn mài
Không phải ngẫu nhiên mà hoạ sĩ Nguyễn Thái Cớ khai mạc triển lãm tranh sơn mài “Gọi mùa” tại Hà Nội vào một ngày đầu thu tháng 8. Bởi nhịp điệu mùa luôn ngân lên trong tâm hồn anh những rung động tế vi.
Nguyễn Thái Cớ sinh năm 1976, quê huyện Văn Lâm, Hưng Yên - vùng quê vừa đủ xa để thoát khỏi khói bụi xô bồ phố thị, nhưng cũng đủ gần để anh có thể thường xuyên tham gia vào đời sống hội hoạ thủ đô. Ở đó, xưởng tranh của anh ẩn mình trong cây lá, vườn tược. Đắm mình trong thiên nhiên, anh cảm nhận được xuân, hạ, thu, đông nối nhau về trong từng tia nắng, từng cơn gió, trên cánh đồng, con đường thân thuộc. Đó chính là mạch cảm xúc “Gọi mùa”.
Hai mươi năm qua, anh đều đặn tham gia nhiều triển lãm khu vực và toàn quốc cũng như nhiều cuộc trưng bày tác phẩm với các nhóm bạn bè. Nhưng lần này, Thái Cớ tạo dấu ấn bằng một triển lãm cá nhân anh đã ấp ủ nhiều năm với 32 tác phẩm tranh sơn mài.
Nguyễn Thái Cớ đã chọn sơn ta – một chất liệu truyền thống riêng có của Việt Nam để thể hiện tranh sơn mài, thay vì sơn Nhật đang được sử dụng phổ biến. Chọn lối đi ấy, anh chấp nhận sự nhọc nhằn, công phu trong quá trình sáng tác và hoàn thiện. Gam màu ấm nóng, sâu thẳm của tranh sơn mài, các chất liệu độc đáo như trai, vỏ trứng, vỏ ốc, vàng, bạc… đã biểu đạt mạnh mẽ các sắc thái cảm xúc “gọi mùa”.
Nguyễn Thái Cớ cảm được mùa mà vẽ, hoạ lại “sự cảm” ấy bằng màu sắc, hình khối, đường nét. Anh phả vào sơn mài nét phóng khoáng của đất trời, sự nhạy cảm ngân rung của một tâm hồn, sự quấn quện của sắc và nét.
Bức “Lễ hội cầu mưa” lấy cảm hứng từ lễ hội quê anh diễn ra vào mùa xuân. Những hoa văn chạm khắc tinh xảo mang dấu ấn thời gian ở chùa Thái Lạc, chùa Hương Lãng, chùa Nôm quê anh. Dấu ấn của bảo vật lịch sử, đám rước, nghi thức tế lễ, tất cả được lồng ghép khéo léo bằng những hoạ tiết chìm nổi biểu đạt trầm tích văn hoá.
Họa sĩ đã chia sẻ: “Diễn tả thời gian đang đi là nắm bắt cái không gian cảm được. Và tôi đã lấy cái không gian bên trong ấy để biểu đạt mối liên hệ giữa con người và thời gian với đủ khí - tiết”. Viết nên những câu chuyện, cảm xúc về sắc thái đổi thay của mùa, hơn tất thảy, là tình yêu thiên nhiên, tìm về thiên nhiên, sự nhạy cảm trước những sắc độ của thiên nhiên. Và Thái Cớ đã diễn tả được chiều sâu điệu hồn mình.
“Nguyễn Thái Cớ có cách gọi mùa cũng lạ. Đĩa màu cứ thả dần dà xuống đáy vóc trong sâu, đen thăm thẳm, khó biết đâu là chỗ tận cùng. Rồi cứ theo mùa, khẽ khàng và nồng nã gọi mùa lên”, là nhận xét của Họa sĩ Lương Xuân Đoàn, Chủ tịch Hội Mỹ thuật Việt Nam nhân triển lãm tranh “Gọi mùa”. Triển lãm diễn ra từ ngày 1/8 đến 7/8/2023 tại 29 Hàng Bài.