Huy động nguồn lực cộng đồng để tổ chức sự kiện văn hoá hiệu quả hơn
Thay vì chỉ trông chờ vào nguồn lực từ ngân sách nhà nước, ngày càng nhiều sự kiện văn hoá quy mô lớn được chủ trì bởi cơ quan quản lý nhà nước có sự nhập cuộc tích cực từ cộng đồng. Cách làm này không chỉ giảm bớt gánh nặng kinh phí mà còn phát huy tốt hơn ý nghĩa của sự kiện. Đây là hướng đi cần thiết, nhưng để nhân rộng thì không phải nơi nào cũng thành công.
Những ngày qua, Hà Nội ngập tràn không khí sáng tạo. Hàng loạt di tích có tuổi đời cả trăm năm như Đại học Khoa học Tự nhiên (Đại học Tổng hợp cũ), Bắc Bộ phủ, Bảo tàng Lịch sử quốc gia… trở thành điểm hẹn của đông đảo người dân và du khách. Hình ảnh những hàng dài người dân và du khách xếp hàng kiên nhẫn chờ đến lượt vào tham quan trở thành hiện tượng lạ tại một số điểm di tích, phần nào cho thấy sức hút thực tế từ Lễ hội Thiết kế sáng tạo Hà Nội 2024.
Được phát triển từ Tuần lễ Thiết kế sáng tạo Hà Nội, đến nay, sau nhiều năm tổ chức, nhất là trong 2 mùa lễ hội gần nhất là năm 2023 và năm 2024, Lễ hội đã trở thành sự kiện được mong chờ, không chỉ trong những người làm văn hoá, sáng tạo. Sự tham gia của gần 1.000 người trong các nhóm cộng đồng, các chuyên gia, nhà sáng tạo, doanh nghiệp… trong mùa lễ hội năm 2024 đã tiếp tục khẳng định thêm thương hiệu của sự kiện đặc biệt này.
Chia sẻ với chúng tôi, nhiều cá nhân, nhóm sáng tạo tham gia lễ hội đều cho biết, họ coi đây là cơ hội để quảng bá những thành quả từ hoạt động sáng tạo của mình, là niềm tự hào và với mục đích hướng tới phục vụ cộng đồng.
Thông tin từ Ban tổ chức cũng cho thấy, các đơn vị tham gia lễ hội đều dành những nguồn lực tốt nhất phục vụ sự kiện. Các đơn vị trực tiếp tham gia vào tuyến lễ hội như Cung Thiếu nhi Hà Nội, Nhà khách Chính phủ (Bắc Bộ Phủ), Nhà hát lớn, Bảo tàng Lịch sử quốc gia, Đại học Khoa học Tự nhiên (Đại học Tổng hợp cũ) đều cởi mở phối hợp và thí điểm mở cửa đón khách tham quan. Lễ hội năm nay đã tạo điều kiện cho các đơn vị lữ hành thí điểm triển khai bán “Tour Sáng tạo” có sẵn ghi nhận mỗi ngày ngàn lượt thanh toán trực tuyến.
Ban tổ chức thử nghiệm ứng dụng công nghệ giúp công chúng chủ động lựa chọn, thuê “trợ lý chuyến đi” cùng tự thiết kế tour cũng thu hút công chúng, đặc biệt là du khách nước ngoài. Các chuyên gia sáng tạo cũng vào cuộc thử nghiệm dẫn “tour giám tuyển”, “tour kiến trúc sư”, “tour nghệ sĩ” nhằm giúp tối đa hóa khả năng tiếp cận thông tin cho khán giả. Kết quả, với hơn 100 hoạt động được tổ chức, lễ hội được ví như “đại tiệc” sáng tạo thú vị, đa sắc màu thể hiện sự tài hoa của nhiều thế hệ nhân dân Thủ đô. Sự kiện đã thu hút đến 300.000 lượt người tham dự. Đây là con số đáng mơ ước của Ban tổ chức rất nhiều sự kiện tương tự.
Ngay trước Lễ hội Thiết kế sáng tạo Hà Nội 2024, Ban tổ chức Festival hoa Đà Lạt lần thứ X năm 2024 cũng bố chuỗi hoạt động quy mô lớn với 10 hoạt động chính và 12 hoạt động hưởng ứng đặc sắc. Đáng chú ý, Ban tổ chức không sử dụng ngân sách cho sự kiện này mà khẳng định 100% đều từ là nguồn xã hội hoá. Các chương trình của Festival sẽ được các doanh nghiệp, tổ chức, đoàn thể, cá nhân đăng ký thực hiện. Vì vậy, trong dịp lễ hội, Đà Lạt sẽ có không gian hoa muôn sắc, không chỉ tạo bởi các tiểu cảnh hoa trên mặt hồ và xung quanh hồ Xuân Hương mà còn được mở rộng đến các công viên, tiểu cảnh, tuyến phố, khu dân cư, khu điểm du lịch trên địa bàn TP Đà Lạt và vùng phụ cận với sự tham gia, đồng hành tích cực từ các doanh nghiệp, tổ chức và từng hộ gia đình. Du lịch cũng là điểm nhấn hướng tới không thể thiếu trong Festival này.
Việc huy động nguồn lực xã hội, nguồn lực từ cộng đồng để phục vụ cộng đồng trong các sự kiện văn hoá là cần thiết. Điều này đã được nhiều chuyên gia khẳng định tại nhiều diễn đàn và khẳng định qua thực tiễn. Thế nhưng, không phải sự kiện nào, Ban tổ chức nào cũng vận động thành công như mong muốn. Câu chuyện của Liên hoan phim quốc tế Hà Nội năm 2024 diễn ra không lâu trước đó là một điển hình. Sau nhiều kỳ tổ chức, năm nay, Liên hoan phim này tiếp tục hội tụ đông đảo nghệ sĩ trong nước và quốc tế. Trên 100 bộ phim được tuyển chọn, giới thiệu đến công chúng.
Với các sự kiện giàu tính giải trí như Liên hoan phim thường được kỳ vọng sẽ thu hút được nhiều nguồn lực cho sự kiện. Thế nhưng, trong thực tế, như chia sẻ của Cục trưởng Cục Điện ảnh ngay trước thềm Liên hoan là Ban tổ chức vẫn khó khăn về kinh phí, không thể mời nghệ sĩ ngôi sao của quốc tế. Thực tế, sức lan toả của Liên hoan phim cũng đã chưa như kỳ vọng. Có những sự kiện, buổi chiếu phim không có nhiều khán giả. Sự thiếu nhập cuộc tích cực từ các điểm đến, từ các đơn vị du lịch với sự kiện này cũng là điều đáng tiếc. Bởi lẽ, trong khi ngành Du lịch đang tích cực tận dụng khai thác những người có sức ảnh hưởng lớn để quảng bá điểm đến thì sự kiện hội tụ nhiều gương mặt nổi tiếng như Liên hoan phim quốc tế Hà Nội lại chưa được quan tâm khai thác nhiều. Lý do được đại diện Sở Văn hoá và Thể thao Hà Nội cho rằng, các đơn vị du lịch không mặn mà với sự kiện vì thời điểm tổ chức Liên hoan là cao điểm của mùa du lịch là chưa hợp lý.
Theo lẽ thường, nguồn khách mùa du lịch cao điểm lẽ ra nên là một lợi thế cần tận dụng. Tất nhiên, để kết hợp được, Ban tổ chức và người làm du lịch cần có sự kết nối lâu dài, bài bản, phối hợp tốt hơn với sự thấu hiểu nhiều hơn với những đặc thù riêng của đối tác cần hướng tới chứ không phải đến lúc diễn ra sự kiện mới kêu gọi họ tham gia.