Lan tỏa giá trị văn hóa truyền thống qua đồ chơi dân gian

06:08 05/09/2022

Thay vì mua đồ chơi công nghiệp, ngày càng nhiều gia đình tìm mua các món đồ chơi dân gian cho con cháu dịp Tết Trung thu. Nắm bắt xu hướng này, nhiều điểm đến thu hút đông đảo du khách khi liên tục tăng cường các hoạt động giao lưu với các nghệ nhân, trải nghiệm thử làm đồ chơi truyền thống, lồng ghép kiến thức bổ ích, quảng bá văn hóa dân tộc.

Khách đông đến bất ngờ là cảm nhận chung của bất kỳ ai đến Bảo tàng Dân tộc học Việt Nam, Hà Nội vào ngày 3/9. Chỉ trong buổi sáng cùng ngày, chúng tôi ước tính có cả ngàn du khách, trong đó phần lớn là các gia đình đưa con em đến tham quan.

Những đứa trẻ háo hức sà vào các quầy đồ chơi rực rỡ sắc màu, tay bết bột màu, hồ dán, say mê tô vẽ, cắt dán, nhào nặn những hình thù ngộ nghĩnh. Các du khách nhí được các nghệ nhân hướng dẫn làm nhiều món đồ chơi truyền thống như đèn ông sao, đèn con thỏ, mặt nạ giấy bồi, diều rô hoặc làm thử bánh dẻo, giã cốm theo kỹ thuật dân gian…

Các nghệ nhân đến từ nhiều địa phương thu hút công chúng không chỉ bởi những món đồ chơi đủ màu mà còn bởi những câu chuyện, sự tích hấp dẫn và cả những ý nghĩa sâu xa của từng đồ chơi được đem đến Bảo tàng.

Lan tỏa giá trị văn hóa truyền thống qua đồ chơi dân gian -0
Các du khách nhí háo hức với thế giới đồ chơi muôn sắc màu.

Nghệ nhân làm đèn kéo quân – Nguyễn Văn Quyền cho biết, quê ông ở Cao Viên, huyện Thanh Oai, TP Hà Nội. Từ nhỏ ông đã được chơi và làm đồ chơi dân gian theo hướng dẫn của người lớn. Mỗi món đồ chơi đều gắn với một sự tích, chuyển tải thông điệp sâu sắc về truyền thống văn hóa của người Việt xưa. Trong đó, cây đèn kéo quân gắn với sự tích người con hiếu thảo.

Trước đây, cứ mỗi dịp Tết Trung thu gần kề, trẻ em trong làng ông lại háo hức chuẩn bị đèn, chờ đêm Rằm khoe với chúng bạn trước khi phá cỗ. Sau này, đồ chơi công nghiệp bán sẵn nhiều, người làng không còn mặn mà với đồ chơi dân gian. Buồn và tiếc, ông vận động những người biết nghề duy trì làm diều, đèn kéo quân, đèn ông sao, tiến sĩ giấy… để vui chơi cùng con cháu.

Năm 2007, ông được Bảo tàng Dân tộc học Việt Nam mời lên hướng dẫn làm đèn kéo quân cho khách dịp Trung thu. Lần đầu tiên, ông chỉ bán được 5 chiếc đèn. Tiếc tâm sức của cán bộ Bảo tàng và mong muốn truyền lại những món đồ chơi gắn liền với văn hóa truyền thống của người xưa nên năm sau, ông lại khăn gói lên Hà Nội giới thiệu, hướng dẫn khách tham quan làm đèn. Đến nay, chính ông cũng bất ngờ khi lượng khách quan tâm rất đông.

Nghệ nhân Nguyễn Thị Tuyết cũng cho hay, bà được mẹ truyền dạy làm đèn ông sao, ông tiến sĩ, ông đánh gậy từ nhỏ. 10 tuổi, bà đã tự hoàn thiện đèn, giúp mẹ mang bán các loại đồ chơi ở các chợ trong xã Vân Canh, Hoài Đức, Hà Nội. Ngày ấy, dịp Tết Trung thu, bên cạnh mâm cỗ, các gia đình thường mua ông tiến sĩ giấy. Nhiều gia đình còn bày ông tiến sĩ giấy lên bàn thờ, thắp hương gia tiên, với mong muốn con cháu học hành thành đạt.

Lúc tổ chức phá cỗ, ông tiến sĩ giấy mới được hạ xuống. Vào những năm 1990 – 2000, trước làn sóng xâm nhập ồ ạt của đồ chơi  ngoại nhập, đồ chơi công nghiệp, gia đình bà không thể duy trì  nghề cũ. Khi Bảo tàng Dân tộc học Việt Nam mời bà tham gia hướng dẫn làm đồ chơi cho trẻ em, những món đồ chơi tưởng chừng bị thất truyền mới có dịp phục hồi.

Theo Bảo tàng Dân tộc học Việt Nam, hơn 20 năm qua, nhiều nghệ nhân đã cùng Bảo tàng kiên trì, duy trì, bảo tồn và phát huy các giá trị di sản văn hóa của đồ chơi dân gian. Bảo tàng luôn tìm tòi, thuyết phục, kết nối, tạo không gian để các nghệ nhân có cơ hội trình diễn, giới thiệu đồ chơi truyền thống đến du khách trong và ngoài nước. Điều này đã góp phần quan trọng cho sự phục hồi, phát triển của các món đồ chơi có nguy cơ thất truyền như ông tiến sĩ giấy, ông đánh gậy, đèn kéo quân, tàu thủy sắt tây, trống bỏi…

TS Bùi Ngọc Quang, Phó Giám đốc Bảo tàng Dân tộc học Việt Nam cũng cho biết, đơn vị tổ chức các hoạt động làm đồ chơi dân gian không chỉ nhằm giới thiệu đến công chúng vẻ đẹp, ý nghĩa của các món đồ chơi mà còn muốn kể các câu chuyện ẩn sau đó. Mỗi món đồ chơi được gìn giữ đến ngày hôm nay đều gắn với những câu chuyện truyền nghề, giữ nghề của từng nghệ nhân. Thông qua hoạt động này, Bảo tàng mong muốn công chúng hiểu thêm về đồ chơi dân gian, từ đó góp phần lan tỏa các giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của cha ông trong cộng đồng…

Được biết, sau Bảo tàng Dân tộc học Việt Nam, trong những ngày tới, các điểm tổ chức lễ hội Tết Trung thu trên địa bàn Hà Nội cũng sẽ có rất nhiều hoạt động thú vị nhằm bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống từ đồ chơi dân gian. Lễ hội Trung thu tại Trung tâm Triển lãm Văn hóa, Nghệ thuật Việt Nam (từ ngày 7 đến 10/9) có nhiều hoạt động trải nghiệm làm sản phẩm Trung thu truyền thống như: làm lồng đèn, vẽ mặt nạ từ giấy bồi, nặn tò he Xuân La, làm phỗng đất làng Hồ, sáng tạo từ lá dừa, làm bút tre, làm các loại bánh truyền thống...

Hiện tại, Ban Quản lý Phố cổ Hà Nội cũng đã chuẩn bị rất nhiều hoạt động thú vị phục vụ công chúng dịp Tết Trung thu năm nay. Trong đó, tại không gian phố bích họa Phùng Hưng, nhiều nghệ nhân, thợ thủ công các làng nghề truyền thống lân cận Hà Nội trưng bày, trình diễn giới thiệu đồ chơi truyền thống: Ông tiến sĩ giấy, ông đẩy gậy, đèn kéo quân, mặt nạ giấy bồi, nặn tò he đất, con giống bột, chuồn chuồn tre.

Tại Ngôi nhà di sản Mã Mây có sắp đặt không gian gia đình Hà Nội đón Tết Trung thu xưa, trong đó có trang trí, giới thiệu đèn Trung thu do nhà nghiên cứu Trịnh Bách và nghệ nhân Nguyễn Trọng Bình khôi phục. Tại Đình Kim Ngân, Hàng Bạc cũng sẽ có nhiều nghệ nhân giới thiệu cách làm đồ chơi Trung thu truyền thống dịp này…

Hoa Nguyễn

Để tạo điều kiện tốt nhất về công tác mặt bằng, xây dựng các khu tái định cư cũng như tham vấn ý kiến về vị trí hướng tuyến của dự án đường sắt tốc độ cao trục Bắc - Nam qua địa bàn, các cấp chính quyền tỉnh Hà Tĩnh đã nỗ lực, khẩn trương rà soát và xây dựng phương án tối ưu nhất. Trước mắt, địa phương này cam kết đã đủ điều kiện để khởi công khu tái định cư đầu tiên vào ngày 19/8 theo chỉ đạo của Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà.

Một thẩm phán tại tiểu bang Colorado của Mỹ đã tuyên án một chủ nhà tang lễ, người đã giấu 191 thi thể tại cơ sở của mình, mức án tù 20 năm vì tội lừa đảo khách hàng và lừa đảo chính phủ liên bang.

Với chủ đề “Nâng tầm chuyên môn và mở rộng kết nối quốc tế” Liên hoan phim Châu Á – Đà Nẵng lần thứ III (DANAFF III) từ ngày 29/6 đến ngày 5/7 tại thành phố Đà Nẵng có bước phát triển vượt trội về quy mô, thời gian và nội dung hoạt động.

Sau 12 ngày giao tranh căng thẳng, ngày 23/6, Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố Israel và Iran đạt thỏa thuận ngừng bắn. Tuy nhiên, ngay lập tức xuất hiện cáo buộc vi phạm từ cả hai phía. Giới phân tích cho rằng, thỏa thuận này được đưa ra khi Israel đã cơ bản hoàn thành mục tiêu quân sự, bao gồm các đòn tấn công nhằm vào cơ sở hạt nhân và quân sự của Iran.

Sau gần 20 năm ra đời, Luật Hiến, lấy, ghép mô, bộ phận cơ thể người và hiến lấy xác (Luật Hiến, ghép tạng) đã bộc lộ nhiều bất cập, chưa theo kịp tốc độ phát triển và năng lực của ngành ghép tạng Việt Nam.

Hàng trăm phương tiện ùn tắc kéo dài khoảng 4km trên Quốc lộ 20, đoạn qua xã Đại Lào, TP Bảo Lộc (Lâm Đồng) khi cống ngang trên tuyến quốc lộ huyết mạch này phải sửa chữa đột xuất.

Các khảo sát thị trường bất động sản gần đây cho thấy người trẻ (khoảng 22 – 40 tuổi) đang trở thành nhóm khách hàng chủ lực trên thị trường nhà ở. Thế nhưng, với mức giá cho một căn hộ trung bình 70m2 khoảng 3 – 4 tỷ đồng thì người trẻ cần khoảng 25 năm thu nhập mới có thể mua được nhà. Theo Phó Cục trưởng Cục Quản lý nhà và thị trường bất động sản (Bộ Xây dựng) Hà Quang Hưng, giá nhà/thu nhập hiện nay đang ở mức quá cao và rất khó tiếp cận. Mặc dù hiện đã có một số ngân hàng triển khai các gói tín dụng cho người trẻ mua nhà, tuy nhiên việc chuẩn bị khoản vốn đối ứng từ 20 – 30% theo quy định của ngân hàng đang là trở ngại không nhỏ, nhất là những gia đình trẻ.

Gần đây, người dân liên tục phản ánh về tình trạng đối tượng lừa đảo lập các nhóm trò chuyện, giả danh chuyên gia tư vấn đầu tư chứng khoán, tiền ảo… dụ dỗ người dân tham gia hội nhóm kín trên mạng xã hội. Sau đó, bọn chúng yêu cầu nạn nhân cài đặt ứng dụng, gửi tiền đầu tư chứng khoán, giao dịch tiền ảo.

Câu lạc bộ Công an Hà Nội đã thắng thuyết phục Thể Công Viettel để giành vé vào chung kết Cúp Quốc gia 2024-2025. Thầy trò huấn luyện viên Polking sẽ phải vợt qua cửa ải Sông Lam Nghệ An trên sân Vinh để hướng đến chức vô địch.

Vấn nạn săn bắt, buôn lậu động vật hoang dã đang gây ra nhiều hệ lụy nghiêm trọng đối với hệ sinh thái tự nhiên, tác động tiêu cực lên mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội bền vững. Bên cạnh một bộ phận nhỏ vi phạm pháp luật do thiếu hiểu biết, phần lớn đối tượng trong lĩnh vực này đều vì lợi nhuận mà nhắm mắt đưa chân, tham gia vào các đường dây buôn bán động vật hoang dã trái phép.

Tối 27/6, cuộc thi chung kết Hoa hậu Việt Nam năm 2024 diễn ra tại sân khấu trên sông Hương thơ mộng (TP Huế). Vượt qua 24 thí sinh đến từ mọi miền đất nước, người đẹp Hà Trúc Linh (đến từ Phú Yên) đã đăng quang Hoa hậu Việt Nam 2024.

©2004. Bản quyền thuộc về Báo Công An Nhân Dân.
®Không sao chép dưới mọi hình thức khi chưa có sự đồng ý bằng văn bản của Báo Công An Nhân Dân.