Trách nhiệm trên không gian mạng nhìn từ vụ án Tuấn "khỉ"

• Người hiếu kỳ đổ về livestream khi biết Tuấn "khỉ" bị tiêu diệt
• Công an làm việc với người mạo danh Tuấn “khỉ” gọi điện xin đầu thú
• Tìm giải pháp bảo vệ và phòng chống tấn công trên không gian mạng

Sau 13 ngày nỗ lực điều tra, triển khai lực lượng truy bắt, Công an TP Hồ Chí Minh tích cực phối hợp với Cục Nghiệp vụ Bộ Công an, Công an các tỉnh giáp ranh triển khai nhiều biện pháp công tác cùng với sự hỗ trợ của quần chúng nhân dân đã tiêu diệt đối tượng Lê Quốc Tuấn (33 tuổi, tên thường gọi Tuấn “khỉ”, quê Củ Chi), đảm bảo an toàn tuyệt đối cho người dân xung quanh và cán bộ chiến sĩ (CBCS) tham gia truy bắt. 

Vụ án được dư luận đặc biệt quan tâm này tạm thời được khép lại. Tuy vậy, xung quanh vụ án còn nhiều điều đáng nói…

Vụ án mạng kinh hoàng bắt nguồn từ cờ bạc

Vụ án mạng kinh hoàng xảy ra tại xã Tân Thạnh Đông, huyện Củ Chi, TP Hồ Chí Minh, là mùng 5 Tết Nguyên đán Canh Tý (29/1/2020), với nguyên nhân ban đầu được xác định liên quan đến cờ bạc. 

Theo đó, Lê Quốc Tuấn tham gia đánh bạc (chơi tài xỉu, đá gà) cùng một nhóm người tại một vườn nhãn thuộc xã Tân Thạnh Đông và thua hết tiền. Tuấn đã cầm cố xe máy lấy tiền chơi tiếp và cũng bị thua. Lúc này Tuấn phát sinh mâu thuẫn với những người tham gia chơi bạc tại đây. Tuấn bỏ đi, một lúc sau Tuấn quay lại mang theo súng AK đến nổ súng làm 4 người tử vong tại chỗ, một người bị thương nặng.

Gây án xong, Tuấn cướp một xe SH bên trong cốp xe có 1 tỷ đồng rồi mang súng trốn khỏi hiện trường. Sau đó, Công an TP Hồ Chí Minh xác định Tuấn còn thực hiện 2 vụ nổ súng nữa, khiến tổng cộng 5 người chết và 3 người bị thương…

Qua 13 ngày nỗ lực điều tra, triển khai lực lượng; Công an TP Hồ Chí Minh đã tích cực phối hợp các Cục nghiệp vụ Bộ Công an, Công an các tỉnh giáp ranh triển khai nhiều biện pháp công tác để truy tìm nơi ẩn náu của đối tượng, phát động phong trào quần chúng tố giác tội phạm, qua đó lực lượng Công an đã thu thập được nhiều thông tin do quần chúng nhân dân cung cấp có giá trị xác định nơi nghi vấn ẩn náu của Tuấn “khỉ” tại khu vực một ngôi nhà bỏ hoang ở ấp Tân Hòa, xã Tân Hiệp, huyện Hóc Môn.

Tối ngày 13/2, Ban chuyên án đã triển khai Cảnh sát đặc nhiệm và các lực lượng khác bí mật xâm nhập khu vực đối tượng ẩn nấp để bắt giữ đối tượng. 

Trong quá trình lực lượng Công an truy bắt, Tuấn đã sử dụng AK chống trả quyết liệt, đã bắn 3 phát súng (1 phát đạn lép, 2 phát nổ nhưng không gây sát thương cho lực lượng truy bắt) và liên tục di chuyển, thay đổi chỗ ẩn nấp để tìm cách tấn công lực lượng Công an và tẩu thoát, không chịu đầu hàng, buộc lực lượng đặc nhiệm phải nổ súng tiêu diệt đối tượng, đảm bảo an toàn tuyệt đối cho người dân xung quanh và CBCS tham gia truy bắt.

Đến thời điểm hiện tại, Cơ quan CSĐT Công an TP.HCM đã khởi tố bị can, lệnh tạm giam 11 người liên quan đến vụ án Tuấn "khỉ" để điều tra về những hành vi như chứa chấp tài sản do người khác phạm tội mà có, tàng trữ trái phép vũ khí quân dụng và che giấu tội phạm.

Trước đó, căn cứ tài liệu, chứng cứ thu thập được, Cơ quan CSĐT Công an TP Hồ Chí Minh đã ra Quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can và Quyết định truy nã đặc biệt đối với Lê Quốc Tuấn về các tội Giết người, Cướp tài sản, Tàng trữ và sử dụng trái phép vũ khí quân dụng. Bạn của Tuấn “khỉ” là Phạm Thanh Tâm (tự Tý bà Dòm, 33 tuổi, quê Tây Ninh; ngụ huyện Củ Chi) - người được Tuấn “khỉ” đưa cho 1 tỷ đồng cướp được cất giữ - cũng bị khởi tố bị can và Quyết định truy nã về tội Chứa chấp tài sản do người khác phạm tội mà có. Đến ngày 3/2, đối tượng Tâm đã ra đầu thú…

Bỏ công ăn việc làm để tụ tập bàn tán, livestream lên mạng

Đáng nói, sau khi vụ án xảy ra và cả trong quá trình lực lượng Công an đang ngày đêm truy tìm để bắt giữ đối tượng, đã có rất nhiều hành động bên lề của không ít người dân hiếu kỳ, người có tài khoản trên mạng Youtube (Youtuber) hay những người livestream (phát trực tiếp) trên mạng xã hội Facebook… bất chấp nguy hiểm, sẵn sàng bỏ công ăn việc làm để tập trung đến hiện trường theo dõi lực lượng chức năng thực hiện công tác điều tra, truy bắt Tuấn “khỉ”.

Một số người cho biết trong khoảng nửa tháng qua, họ luôn dõi theo, cập nhật thông tin về việc truy bắt Tuấn “khỉ”. Đặc biệt, đêm 13/2, một “đội quân” hùng hậu từ các nơi đổ về khi hay tin Tuấn “khỉ” bị vây bắt và bị tiêu diệt để theo dõi, quay phim và livestream.

Một người đàn ông tên Dũng (ngụ huyện Hiệp Hòa, Long An) cho biết đã chạy 50 km đến hiện trường để xem và livestream. “Tuấn “khỉ” đã nổ súng khiến 5 người chết là tội phạm cực kỳ nguy hiểm. Những ngày qua, người dân chúng tôi luôn theo dõi tin tức lực lượng chức năng vây bắt đối tượng. Nghe tin Công an phát hiện và tiêu diệt tên này, tôi nghĩ người dân trong khu vực đã loại bỏ được nỗi lo của mình”, ông Dũng chia sẻ.

Đến sáng hôm sau và gần cả ngày hôm đó, người dân sống quanh hiện trường nơi Tuấn “khỉ” bị tiêu diệt (khu vực ngã 3 đường Đỗ Văn Dậy - Võ Văn Bích, huyện Hóc Môn) và hàng trăm người dân từ nhiều nơi đổ về khiến khu vực này luôn có đông người đứng ngồi dù hiện trường được lực lượng chức năng phong tỏa nghiêm ngặt.

Theo ghi nhận đến cuối giờ chiều 15/2, khi lực lượng chức năng vừa mở các tấm rào chắn, ngừng chốt chặn trên Tỉnh lộ 15 (đoạn giáp ranh giữa xã Tân Hiệp, huyện Hóc Môn và xã Bình Mỹ, huyện Củ Chi) - nơi đây cách hiện trường vụ tiêu diệt Tuấn “khỉ” khoảng 200m, rất đông người dân đã tập trung đến trước nhà hoang nơi Tuấn “khỉ” bị tiêu diệt. 

Nhiều người dùng điện thoại quay clip, chụp hình, livestream bên ngoài khu vực trên. Tình trạng này đã khiến lực lượng chức năng địa phương phải có mặt phía bên ngoài nhà hoang để đảm bảo an ninh trật tự, điều tiết giao thông.

Đến hơn 20h30 cùng ngày, hàng trăm người hiếu kỳ vẫn không chịu rời khỏi các tuyến đường gần ngôi nhà hoang trên Tỉnh lộ 15. Họ liên tục quay phim và trao đổi với nhau việc Tuấn “khỉ” đã đột nhập vào căn nhà bằng cách nào, ai là người cung cấp lương thực, nước uống trong suốt thời gian qua. Tình trạng trên khiến giao thông trên Tỉnh lộ 15 (đoạn giáp ranh xã Tân Hiệp, huyện Hóc Môn và xã Bình Mỹ, huyện Củ Chi) vẫn bị nghẽn cục bộ.

Thậm chí đến tận sáng 16/2, nhiều người vẫn tụ tập quanh khu nhà này để tận mắt xem nơi đối tượng trốn nã trong suốt thời gian qua. Nhiều người nói rằng coi trên mạng “không thỏa mãn” nên phải đến tận nơi xem. 

Tiếp đó, chiều cùng ngày khi cơ quan chức năng đã hoàn tất việc khám nghiệm tử thi và trao trả lại thi thể Tuấn cho gia đình đưa đi hỏa táng tại Trung tâm hỏa táng và Công viên nghĩa trang Đa Phước (huyện Bình Chánh), thì hàng chục Youtuber vẫn chĩa máy quay vào nhà của cha mẹ Tuấn đã đóng kín cửa để phát trực tiếp lên mạng xã hội. Hành động này đã khiến người thân, hàng xóm của Tuấn không khỏi khó chịu, bức xúc.

Cũng liên quan đến việc đưa thông tin và hình ảnh chưa kiểm chứng lên trên mạng xã hội về vụ việc này, trước đó vào ngày 1/2, trên Youtube xuất hiện một clip dài 7 phút 44 có nội dung ông Nguyễn Thanh Hải, người được coi là “hiệp sĩ” ở Bình Dương với nội dung đại ý là một người tự xưng là Tuấn “khỉ” đã liên hệ với ông xin được hỗ trợ ra đầu thú…

Thông tin này ngay lập tức thu hút nhiều lượt xem và share trên cộng đồng mạng. Tuy nhiên, thực tế lại hoàn toàn khác khi sau đó cơ quan Công an (Công an tỉnh Cà Mau) đã làm rõ một người tên S.Q.K. (21 tuổi, ngụ xã Khánh Hòa, huyện U Minh, Cà Mau) đã cố ý mạo danh Tuấn “khỉ”, gọi cho ông Hải... đề nghị dàn xếp đầu thú.

Làm việc với cơ quan chức năng, K. cho biết mình đọc báo và xem trên mạng xã hội, biết về vụ án này và cũng biết lực lượng Công an đang truy bắt và kêu gọi Tuấn “khỉ” ra đầu thú. Qua tìm hiểu, K. biết được số điện thoại của “hiệp sĩ” Nguyễn Thanh Hải, nên đã mạo danh mình là Tuấn “khỉ”, gọi nhờ ông Hải đưa đi đầu thú với mục đích để… chọc phá chơi. Trong quá trình làm việc với Công an, K. có trình một giấy chứng nhận tâm thần.

Ngoài ra, cũng tại buổi họp báo vào chiều 14/2 như kể trên, Đại tá Nguyễn Sỹ Quang cũng nhấn mạnh cho đến thời điểm đó, lực lượng chức năng có thẩm quyền chưa hề cung cấp hình ảnh về quá trình tiêu diệt Lê Quốc Tuấn. Những hình ảnh một người đàn ông nằm chết lan truyền trên mạng và một số tờ báo đều không chính thống và chưa xác thực…

Có thể thấy, ngày nay cứ mỗi lần xảy ra các vụ việc gây sự chú ý của dư luận, đám đông livestream lại đổ về “hành nghề” một cách ồ ạt, không chỉ gây phản cảm mà trong nhiều trường hợp còn gây mất trật tự an ninh tại khu vực… Tất cả là vì số lượng views trên tài khoản Youtube, Facebook của mình, vì muốn lôi kéo thêm những người tò mò đăng ký theo dõi trang. Và sau cùng, đó là cách kiếm tiền trên mạng xã hội…

Việc sử dụng mạng xã hội nói chung và Youtube, Facebook nói riêng là quyền của mỗi người, nhưng văn hóa dùng mạng xã hội và cách ứng xử trên mạng xã hội phải tuân thủ quy định của pháp luật và trách nhiệm với cộng đồng là điều mà bất cứ ai cũng không thể bỏ qua. 

Việc bất chấp nguy hiểm, sự phản cảm để câu view trên Youtube hoặc Facebook lâu nay đã nhiều lần bị cơ quan chức năng cảnh báo và dư luận phê phán nhưng câu chuyện dài này có vẻ vẫn chưa có hồi kết?! Nhưng có một điều chắc chắn, vi phạm trên không gian mạng sẽ phải bị xử lý theo pháp luật.