Bài cuối: Đêm ở bản và những điều trăn trở
Tuy vậy, xã Lóng Luông nói chung và bản Tà Dê, Lũng Xá nói riêng vẫn còn “nóng” khi nhiều đối tượng truy nã đang trốn trong bản. Hiện Công an tỉnh Sơn La phối hợp với đơn vị chức năng đang đề xuất phương án để vận động các đối tượng truy nã ra đầu thú.
Vẫn gặp những đối tượng truy nã cộm cán
Bữa cơm tối ngày thứ nhất khi ở bản Tà Dê theo phong tục người Mông khiến chúng tôi ngây ngất, ấm cúng lạ thường, khác hẳn so với nỗi sợ hãi những gì hơn 2 tháng trước được chứng kiến tại đây. Chúng tôi đề cập tối nay muốn ngủ lại tại nhà của Công an viên Giàng A Lau nhưng Trưởng Công an xã nói nhỏ không nên ở lại mà sẽ sang bản Lũng Xá ngủ.
Đang băn khoăn không hiểu vì sao thì Thượng úy Lý Văn Hạnh cho hay, ngủ lại sẽ gây khó khăn cho gia đình Lau vì ngay phía sau nhà là gia đình Giàng A Chứ (36 tuổi), đối tượng có 2 lệnh truy nã về ma túy có họ hàng xa với Công an viên.
Tôi đi về phía khu vệ sinh, nhìn lên quan sát thấy phía tay trái có chiếc cổng khá to được xây dựng kiên cố như kiểu cổng biệt thự, hai bên là con sư tử đá trắng toát… Sợ họ phát hiện có người lạ nhìn nên tôi giả vờ ngó nghiêng rồi đi vào nhà.
Theo tài liệu của cơ quan Công an, cả hai bản Tà Dê và Lũng Xá hiện có 17 đối tượng truy nã và những đối tượng này đều có quyết định truy nã từ lâu, không liên quan đến 2 đối tượng Tuân và Thuận. Đơn cử, bản Tà Dê có 7 đối tượng truy nã gồm: Sồng A Giàng, Sồng A Hờ, Giang A Đua, Giàng A Chứ, Giàng A Vẩu (Váu), Giàng A Hờ, Sồng A Páu…
Còn tại bản Lũng Xá có 10 đối tượng truy nã là Sồng A Khai, Sồng A Lâu, Sồng A Páo, Giàng A Chớ, Sồng A Trú, Nguyễn Văn Hùng, Tráng A Cải, Sồng A Chớ, Tráng A Tú và Tráng A Lầu.
Trong đó, Tráng A Lầu (37 tuổi), có quyết định truy nã của Cục CSĐT tội phạm về ma túy (Bộ Công an). Lầu chính là anh trai của Tráng A Tàng (biệt danh “Tàng Keangnam”). Năm 2017, Tòa án cấp cao tại Hà Nội đưa ra phán quyết Tráng A Tàng lĩnh án tử hình cùng 8 bị cáo khác.
Ngoài ra, vợ và bố đẻ của Tàng là Tráng A Trư, nguyên Trưởng bản Lũng Xá, đã tạo ra một vỏ bọc hoàn hảo để con trai buôn bán cái chết trắng, nhận án chung thân.
Đồng chí Giàng A Giống, Trưởng bản Lũng Xá, thông tin, trong các đối tượng truy nã thì đối tượng truy nã Tráng A Lầu là chống đối chính quyền nhất.
Đơn cử, khi làm đường qua nhà Lầu, anh ta yêu cầu phải làm theo ý anh ta chứ không được làm theo bản thiết kế có sẵn, hay mới đây tỉnh Sơn La phối hợp với các đơn vị chức năng trồng cây bơ cho bà con 2 bản nhưng Lầu nhất quyết phản đối, khi trồng cây bơ vào vườn nhà Lầu, anh ta nhổ hết vứt đi.
Chúng tôi đi qua một ngôi nhà có cửa cuốn kín mít, bên trên nóc nhà có camera mắt cáo treo lủng lẳng như tổ ong hay chiếc đèn nhỏ, nó có thể xoay 360 độ, nhìn trong phạm vi 1km. Được biết, đây là nhà của đối tượng truy nã Tráng A Lầu, ngôi nhà “bất khả xâm phạm” và anh ta luôn có súng theo người.
Theo quan sát của chúng tôi, ở 2 bản Tà Dê và Lũng Xá, chỉ cách nhau bởi ngôi trường tiểu học nhưng cũng có tới mấy chục camera kiểu như thế, đa số “mọc” lên từ nóc những ngôi nhà được xây dựng kiên cố, khá giả trong bản.
Theo lời kể của người dân, thỉnh thoảng họ thấy đối tượng truy nã Tráng A Lầu đang điều khiển xe máy đèo vợ đi qua. Tráng A Lầu khá già so với tuổi 37, anh ta để râu quai nón hai bên, da ngăm đen đậm người. Trao đổi về vấn đề này, đồng chí Công an viên cho biết: “Với những đối tượng truy nã vô tình gặp ngoài đường là nhiều, nhưng nếu vào tận nhà vận động thì vô cùng khó khăn vì sẽ không gặp được”.
Tối muộn, chúng tôi đi đến nhà Công an viên bản Lũng Xá Sồng A Nếnh để ngủ. Nhiệt độ ban đêm ở bản Lũng Xá khá lạnh, khoảng 180C, chúng tôi kéo chăn đắp kín người nhưng cũng thao thức không ngủ được. 4h sáng, tôi đã nghe có tiếng lục đục, vợ đồng chí Nếnh dậy nấu cơm, chuẩn bị bữa sáng và bữa trưa mang lên nương để đi bẻ ngô đến chiều mới về.
| Anh Giàng A Chứ tâm sự với phóng viên quá trình bị cơ quan chức năng phát lệnh truy nã. |
Trải lòng của người bước qua lầm lạc
Sáng sớm trời âm u, những đám mây trắng sà vào núi, chúng tôi nhận được điện thoại của Trưởng Công an xã Sồng A Bề ra nhà văn hóa của bản Tà Dê, họ vừa bắt 3 bố con cùng nghiện ma túy đang lang thang trong bản.
Hóa ra lúc các anh đi có việc là do nhận được thông tin từ người dân báo có người lạ vào trong bản nghi trộm cắp tài sản. Theo Thượng úy Hạnh, tổ công tác kiểm tra hành chính phát hiện trong túi của người đàn ông có ma túy.
Khi đưa người đàn ông và cậu con trai vào trong nhà văn hóa, người dân lại báo ở trong nhà hoang có một cô gái đang nằm. Khi các anh vào, phát hiện cô bé đang lấy bơm tiêm chuẩn bị chích ma túy và đã kịp thời ngăn chặn.
Đây là 3 bố con gồm Mùa A Lúa, Mùa A Thanh (16 tuổi) và Mùa Thị Hoa (14 tuổi), trú tại xã Vân Hồ (huyện Vân Hồ) đều nghiện ma túy, người mẹ cũng đang đi Cơ sở điều trị nghiện ma túy của tỉnh Sơn La. Thấy chúng tôi vào đông, em Hoa, người gày đét, nhỏ bé so với tuổi, liên tục kéo chiếc áo đang mặc che kín đầu, đôi lúc lại hé mắt nhìn quanh với ánh mắt dài dại của người nghiện.
Nghe thấy bị đi tù, cả Hoa và anh trai rơm rớm nước mắt. Nhưng do còn nhỏ tuổi nên Hoa được giao về Công an xã Vân Hồ để quản lý, còn Thanh và bố bị bắt vì hành vi tàng trữ trái phép chất ma túy. Ngay sau đó, đối tượng Mùa A Lúa và 2 người con được đưa lên xe chở phạm rời bản Tà Dê đưa về trụ sở Công an huyện Vân Hồ.
Chúng tôi tiếp tục theo chân 2 đồng chí trưởng bản đi đến nhà anh Giàng A Chứ (SN 1986), bị truy nã vừa ra đầu thú đầu năm 2018. Qua nhà đối tượng truy nã Tráng A Lầu một đoạn, chúng tôi tới nhà anh Chứ nằm sát với con đường đi lên núi.
Thấy chúng tôi vào, anh tươi cười niềm nở giục vợ rửa bộ cốc mới để đón khách. Nhớ lại thời điểm gây tai nạn, anh Chứ tâm sự, được anh em nhờ lái xe ôtô về Hà Nam thăm họ hàng. Khi trở về Hà Nội, lúc đó là 18h ngày 4-9-2013, cơn mưa lớn, anh bất ngờ thấy có người đàn ông qua đường, do không kịp tránh đã đâm vào người này.
Sau đó, anh cùng người nhà đưa nạn nhân vào bệnh viện cấp cứu nhưng đã không qua khỏi. Dù hai bên gia đình đã nói chuyện tình cảm, đền bù thiệt hại, với suy nghĩ đơn giản, Chứ tưởng mọi việc đã xong… Tuy nhiên, sau đó gia đình bị hại đã có đơn gửi đến Công an quận Hà Đông, Hà Nội.
Quá trình điều tra, Công an quận Hà Đông đã khởi tố vụ án, khởi tố bị can nhưng Chứ vắng mặt và cơ quan điều tra đã ra quyết định truy nã về hành vi “Vi phạm quy định về điều khiển phương tiện giao thông đường bộ”.
Liên tục sau đó, Công an tỉnh Sơn La mà trực tiếp là Công an huyện Vân Hồ và Thượng úy Lý Văn Hạnh đến nhà vận động Chứ ra đầu thú nhưng không gặp. Mãi đến cuối năm 2017, qua người uy tín, họ hàng đã thông tin về hành vi của anh Chứ không nghiêm trọng, ra đầu thú sẽ hưởng lượng khoan hồng của Đảng và Nhà nước.
Sau đó, Chứ đồng ý đi cùng với Công an huyện Vân Hồ xuống đầu thú tại Công an quận Hà Đông… Chứ nhận mức án 15 năm tháng tù treo và thời gian thử thách là 30 tháng.
“Mình bây giờ phải chấp hành nghiêm, cứ 3 tháng ra Công an an xã Lóng Luông để trình diện. Rất mong những đối tượng truy nã khác nên ra đầu thú, hưởng lượng khoan hồng, chứ cứ trốn mãi cũng không được”- Chứ hồ hởi cho biết thêm.
Theo Đại tá Phạm Văn Trực, Trưởng Công an huyện Vân Hồ, Công an tỉnh Sơn La đang có chủ trương đề nghị thống nhất với liên ngành Viện Kiểm sát nhân dân, Tòa án nhân dân báo cáo với Thường trực Tỉnh ủy Sơn La về chính sách đối với người phạm tội về ma túy là đồng bào dân tộc thiểu số đã có quyết định truy nã tại xã Lóng Luông, theo hướng được thấp hơn một mức án với các điều kiện trong quá trình truy nã không có biểu hiện hoạt động phạm tội, nếu đang cất giữ vũ khí như súng quân dụng, săn, kíp, vật liệu nổ… vũ khí nếu có, phải đem nộp vô điều kiện…; đồng thời vận động các đối tượng khác cùng giao nộp, phải ra làm thủ tục trình diện theo yêu cầu của cơ quan Công an; cam kết không tiếp tục phạm tội và sau khi xét xử xong thì phải tự giác đi thi hành án…
Tạm biệt Tà Dê, Lũng Xá, chúng tôi cảm nhận được tình cảm gần gũi, thân thiết của bà con người Mông nơi đây thật nồng hậu. Cán bộ, chiến sỹ Công an tỉnh Sơn La, Công an huyện Vân Hồ đang ngày đêm giữ gìn an ninh trật tự, chuyển hóa địa bàn vẫn sẽ còn rất vất vả, nhất là trong công tác vận động, truy bắt đối tượng truy nã.
Ngoài hai bản này của xã Lóng Luông, tại bản Co Tang còn 8 đối tượng truy nã, bản Láy có 5 đối tượng truy nã, còn lại nằm rải rác ở một số bản khác.