Những mô hình cần được nhân rộng

Những ngày này, nếu tìm về huyện Hóc Môn, TP Hồ Chí Minh hỏi thăm ông chủ cơ sở điêu khắc Tịnh Tín của anh Lê Thừa Dương Hùng không hẳn khó bởi vài chục năm trước và vài năm gần đây, mức độ nổi tiếng của anh với dân trong vùng đều ngang nhau, dù rằng, lý do nổi tiếng hoàn toàn trái ngược nhau. Chia sẻ về quá khứ một thời, anh Lê Thừa Dương Hùng kể rằng, mặc dù không muốn nhớ nữa nhưng đến nay, sau 12 năm hoàn lương, nhiều đêm anh vẫn giật mình, toát mồ hôi hột khi hình ảnh mình cầm dao rượt đuổi, chém người hiện rõ mồn một trong giấc mơ. Theo sau đó luôn là sự ám ảnh, day dứt. 12 năm là một hành trình trầy trật tìm lại cuộc đời cho chính mình và cho nhiều cuộc đời cùng cảnh ngộ khác.

Còn nhớ, ngày chấp hành xong án phạt tù trở về, quyết tâm làm lại cuộc đời nhưng "Hùng sầu" (biệt danh của Lê Thừa Dương Hùng) vấp ngay phải ánh nhìn nghi ngại, kể cả miệt thị của không ít người  quanh mình. Anh bảo rằng, sự quậy phá một thời khiến ngay người thân, cha mẹ cũng chán ghét chứ đừng nói đến người dưng. Tất cả như hàng rào ngăn lối anh trở lại. Những cánh cửa anh gõ đến xin việc đều khép lại với cái lắc đầu dứt khoát. Rất may, sau một thời gian, mấy người bạn giúp anh có được chỗ học việc trong một cơ sở điêu khắc gỗ ở quận 12. Nhờ chịu thương chịu khó, tay nghề ngày nâng cao hơn, cuối cùng anh cũng có được một việc làm tạm cho là ổn định. Tuy nhiên, quá khứ ám ảnh, thương những người cùng cảnh ngộ vẫn "bí" lối về, Lê Thừa Dương Hùng luôn ấp ủ có một cơ sở riêng làm nơi chốn cho người mới tái hòa nhập muốn làm lại cuộc đời có nơi nương níu. Sau gần 4 năm tích cóp, có một số vốn nho nhỏ, anh quyết định mở cơ sở điêu khắc mang tên Tịnh Tín.

Khác với các cơ sở khác, Tịnh Tín đặc biệt ưu tiên đón nhận các lao động, học viên là người vừa mãn hạn tù, người mới cai nghiện tái hòa nhập cộng đồng và trẻ mồ côi, lang thang cơ nhỡ. Anh tự tin, ngoài uy tín tay nghề của người anh, người chú thì những va vấp, bài học trong cuộc đời cho anh có một "vốn liếng" khác để dễ dàng chia sẻ, tháo gỡ những gút mắc trong cuộc sống cùng những người đến Tịnh Tín tìm cơ hội làm lại cuộc đời. Cho đến hiện tại, ngoài Tịnh Tín ở Hóc Môn, Lê Thừa Dương Hùng còn mở thêm cơ sở khác ở tận Đăk Nông. Hơn 200 con người được đào tạo, có công ăn việc làm, ra tự mở cơ sở riêng hoặc ở lại làm việc với Tịnh Tín. Thời điểm hiện tại, Tịnh Tín vẫn là nơi làm việc của 50 người mãn hạn tù, 20  người cai nghiện và vài chục trẻ mồ côi, cơ nhỡ. Tuy nhiên, qua các đợt giao lưu, thăm các trại cai nghiện, anh còn ấp ủ thêm một mô hình tổ hợp may cho các chị em nữ sau cai về tái hòa nhập cộng đồng. Hy vọng, mô hình này sẽ thành hiện thực trong thời gian tới.

Lực lượng liên ngành tuần tra kiểm soát, kịp thời ngăn chặn những hành vi phạm tội. (Ảnh minh họa).

Cũng được coi là một trong những điển hình của TP Hồ Chí Minh nhiều năm trở lại đây nhưng nổi tiếng trên các phương tiện thông tin đại chúng hơn phải kể đến Quỹ tái hòa nhập và phát triển cộng đồng. Do Liên Khui Thìn (cựu phạm nhân gắn với vụ án Epco Minh Phụng từng khiến báo giới tốn khá nhiều giấy mực một thời) khởi xướng, luật sư Trần Văn Tạo làm Chủ tịch Hội đồng, từ chỗ chỉ là nơi tư vấn tâm lý, pháp lý cho người hoàn lương, đến nay, Quỹ đã có khá nhiều hoạt động, mô hình tổ chức hiệu quả, tạo sức ảnh hưởng ngày càng rộng trong cộng đồng. Chỉ riêng năm 2013, mô hình Xe bánh mì cộng đồng do quỹ phối hợp với Báo Công an TP Hồ Chí Minh và các doanh nghiệp đã cấp 103 xe bánh mì cho người nghèo, người cai nghiện hồi gia và người chấp hành xong án phạt tù, 400 người chấp hành xong án phạt tù được tư vấn, trợ giúp pháp lý. Mô hình cơm ngon cộng đồng, cung cấp cơm hộp, cơm văn phòng tạo việc làm cho người tái hòa nhập cộng đồng thông qua hoạt động giao cơm hàng ngày bước đầu được triển khai. Một số mô hình khác: cà phê cộng đồng, bánh bao cộng đồng vừa nhằm tạo điều kiện cho người tái hòa nhập có việc làm, có thu nhập vừa cung cấp ra thị trường những thức uống, món ăn bình dân với giá cả hợp lý, thực phẩm có nguồn gốc, đảm bảo vệ sinh vẫn đang được ấp ủ.

Theo chia sẻ của chính những người phụ trách quỹ, mặc dù các mô hình nói trên mới được thử nghiệm và phát huy hiệu quả tại TP Hồ Chí Minh nhưng rất cần được nhân rộng ra các tỉnh, thành khác. Tuy nhiên, điều này còn phụ thuộc vào sự nhiệt tình của các doanh nghiệp cũng như sự quan tâm của từng chính quyền địa phương.

Thực tế, tại TP Hồ Chí Minh những năm qua, công tác giúp đỡ, cảm hóa người chấp hành xong án phạt tù trở về địa phương tái hòa nhập cộng đồng đã đạt những kết quả tích cực với rất nhiều mô hình, cách làm hiệu quả. Tuy nhiên, nói theo cách của Trung tướng Cao Ngọc Oánh, Tổng cục trưởng Tổng cục Cảnh sát Thi hành án hình sự và Hỗ trợ tư pháp, Bộ Công an trong hội nghị tuyên dương mô hình, cá nhân điển hình thực hiện công tác tái hòa nhập cộng đồng đối với người chấp hành xong án phạt tù tại TP Hồ Chí Minh mới đây thì mô hình người hoàn lương tiếp sức người hoàn lương rất cần được phát huy, nhân rộng trên cả nước. Bởi lẽ, những người từng một thời lầm lỡ có những kinh nghiệm, cách chia sẻ và cũng khiến những người đồng cảnh bớt e ngại hơn khi tìm đến để mong làm lại người lương thiện, làm lại cuộc đời. Tất nhiên, sự hỗ trợ, tiếp sức từ phía cộng đồng vẫn là điều kiện góp phần không nhỏ trong việc xây dựng và phát triển, nhân rộng những mô hình như thế