Đừng để những sản phẩm khoa học hữu ích “chết yểu”

• Khẳng định “thương hiệu” bằng những sản phẩm khoa học chất lượng
• Những sản phẩm khoa học – công nghệ độc đáo đang được chờ đợi

Đầu tháng 8-2017, do thu hoạch lúa rộ trong thời điểm mưa bão, nên một lượng rơm rất lớn trên đồng không được phân hủy hết theo nước chảy xuống kênh Xẻo Chích (xã Vĩnh Quới, TX Ngã Năm, Sóc Trăng), nước có màu đen, bốc mùi hôi thối, gây cá chết trên đoạn kênh dài gần 2km. Lần này, Phòng TN&MT TX Ngã Năm, tiếp tục có văn bản đề nghị Trung tâm quan trắc Tài nguyên và Môi trường (gọi tắt là Trung tâm) tỉnh Sóc Trăng hỗ trợ, nhưng đã không được đáp ứng như mong đợi.

Ông Nguyễn Minh Huệ, Trưởng phòng TN&MT TX Ngã Năm, cho biết: “Chúng tôi có biết hiệu quả của sản phẩm xử lý ô nhiễm môi trường do Trung tâm sản xuất, nên đã có văn bản xin hỗ trợ, nhưng được trả lời rằng sản phẩm không còn và kênh rộng quá rất khó xử lý bằng chế phẩm sinh học”.

Sở dĩ ông Huệ biết đến hiệu quả của chế phẩm xử lý ô nhiễm môi trường của Trung tâm bởi cũng trên địa bàn xã Vĩnh Quới, đoạn kênh Lục Bà Tham từng xảy ra tình trạng ô nhiễm tương tự vào cuối tháng 8-2014, đã nhanh chóng được xử lý bằng chế phẩm xử lý ô nhiễm môi trường do Trung tâm hỗ trợ.

Tuy nhiên, lần này không được hỗ trợ không phải do sản phẩm còn hay không, khu vực ô nhiễm rộng hay hẹp, mà chính là ở sản phẩm đã chính thức bị VinaCert đình chỉ hiệu lực chứng nhận theo QĐ 1991/QĐ-VICB, ngày 21-7-2017, của Công ty CP Chứng nhận và Giám định VinaCert.

Theo quyết định trên, 2 sản phẩm là chế phẩm xử lý ô nhiễm môi trường ST Bacilli 1 và ST Bacilli 2 (dạng bột và dạng lỏng) của Trung tâm QTTN&MT tỉnh Sóc Trăng bị đình chỉ hiệu lực chứng nhận 30 ngày kể từ ngày ký quyết định, với lý do: “Trung tâm QTTN&MT tỉnh Sóc Trăng không bố trí đánh giá giám sát đúng thời hạn”.

Đây là 2 sản phẩm vi sinh do nhóm tác giả của Trung tâm nghiên cứu, sản xuất đã qua khảo nghiệm thực tế và được đánh giá có hiệu quả cao trong việc xử lý môi trường nước thải của KCN An Nghiệp và xử lý nguồn nước ô nhiễm trên kênh Lục Bà Tham xã Vĩnh Quới, vào cuối tháng 8-2014. Sản phẩm cũng đã đạt giải nhì Hội thi sáng tạo kỹ thuật tỉnh Sóc Trăng lần thứ IX năm 2014 - 2015.  Với những kết quả trên, sản phẩm đã được VinaCert cấp chứng nhận vào ngày 12-1-2016, có giá trị đến 12-1-2019.

Cũng theo quy định chứng nhận của VinaCert, sản phẩm sau khi được cấp chứng nhận, tổ chức hoặc cá nhân có sản phẩm được cấp chứng nhận phải tiếp tục tiến hành bố trí đánh giá giám sát sản phẩm và có báo cáo gửi về VinaCert đúng theo thời gian quy định. Vậy tại sao Trung tâm QTTN&MT tỉnh Sóc Trăng lại phớt lờ quy định này, để sản phẩm bị đình chỉ hiệu lực, gây khó khăn cho công tác xử lý ô nhiễm môi trường trong tỉnh, mà trường hợp ô nhiễm trên kênh Xẻo Chích mới đây ở xã Vĩnh Quới là một ví dụ?

Theo tìm hiểu của chúng tôi, việc không bố trí đánh giá, giám sát sản phẩm sau khi được cấp chứng nhận có nguyên nhân hết sức “tế nhị” là do Trung tâm QTTN&MT tỉnh Sóc Trăng không được đầu tư đúng về nguồn nhân lực, trang thiết bị… để thi tay nghề, thực hiện đầu tư đánh giá.

Đáng chú ý, không chỉ có 2 sản phẩm trên có nguy bị “bỏ xó”, mà ngay cả 2 chế phẩm vi sinh phục vụ xử lý ô nhiễm hữu cơ môi trường ao nuôi thủy sản, đặc biệt là nuôi tôm nước lợ do Trung tâm nghiên cứu, sản xuất hiện cũng không được phép tiếp tục thử nghiệm, do: “Chưa có giấy phép lưu hành của Bộ NN&PTNT và ngành thủy sản”.

Trong khi đó, qua thực tế thử nghiệm ở những vụ nuôi tôm trước, cả 2 sản phẩm này đều được người nuôi tôm đánh giá rất cao và kỳ vọng sớm được đưa vào sản xuất đại trà để giúp họ giảm rủi ro thiệt hại, chi phí sản xuất, cũng như giúp cho sản phẩm tôm nuôi được an toàn, không dư lượng hóa chất hay chất kháng sinh cấm.

Dư luận Sóc Trăng đang rất quan tâm đến sự tồn tại của những sản phẩm hữu ích trên, bởi từ trước đến nay, có rất ít công trình nghiên cứu khoa học của tỉnh Sóc Trăng có được những sản phẩm có tính ứng dụng, mang lại hiệu quả cao như thế.

Tại buổi làm việc với Sở KH&CN Sóc Trăng về việc xây dựng “Quy hoạch phát triển KH&CN tỉnh Sóc Trăng đến năm 2025, tầm nhìn đến năm 2035”, vào chiều 3-8, ông Nguyễn Văn Thể, Bí thư Tỉnh ủy Sóc Trăng, chỉ đạo: “Các sở, ban ngành cần tổng hợp lại những đề tài đã nghiên cứu để phân loại, đánh giá, tìm ra những đề tài thật sự thiết thực, hiệu quả để ứng dụng vào thực tiễn”.

Như vậy, không có lý do gì để những sản phẩm khoa học hữu ích, được người dân tin dùng lại “chết yểu” chỉ vì những lý do không đáng có.