Khó ngăn chặn quảng cáo vi phạm trên Facebook, Google
Tại Việt Nam, Google và Facebook cũng chiếm tới 80% thị phần quảng cáo trực tuyến. Tuy nhiên, việc kiểm soát quảng cáo trên Google và Facebook đang gặp nhiều khó khăn do ngày càng có nhiều quảng cáo được gắn vào các video xấu độc, dễ dàng qua mặt các thuật toán kiểm duyệt thông thường.
Trên toàn cầu hiện có 350 triệu kênh YouTube để đăng tải video. Trung bình cứ 1 phút có 400.000 video được đăng lên YouTube. Việt Nam hiện có 78.000 kênh YouTube với trung bình khoảng 4 tỷ phút video được đăng lên mỗi tháng. Các chương trình dành cho trẻ em trở thành một trong những kênh ăn khách nhất của YouTube, thu hút người xem nhiều nhất.
Chỉ cần truy cập vào YouTube, gõ các từ khoá như “Công chúa Elsa”, “Nữ hoàng băng giá”, “Người nhện”... sẽ có không ít các video trá hình có nội dung phản cảm, dung tục, bạo lực. Điều này sẽ tạo ra môi trường kém an toàn cho trẻ em. Trước phản ứng của dư luận, YouTube đã tuyên bố sẽ tuyển thêm nhân viên ở từng quốc gia để làm nhiệm vụ sàng lọc, xoá bỏ các video vi phạm. Tuy nhiên, các nỗ lực kiểm duyệt của YouTube vẫn chưa thực sự hiệu quả.
YouTube hiện chia 55% doanh thu quảng cáo cho những người sáng tạo và đăng tải video trên trang của mình. Bởi vậy, nếu tạo ra một video càng đông người xem thì người sáng tạo ra nó sẽ được trả càng nhiều tiền. Đó là lí do để người sáng tạo phải dùng nhiều chiêu trò để hút người xem.
| Quảng cáo của Vinasoy bị gắn vào video xấu độc. |
Facebook – mạng xã hội lớn nhất toàn cầu cũng đang tái diễn các quảng cáo vi phạm. Nhiều nội dung tiêu cực như mua bán tiền giả, hàng giả, vũ khí, động vật hoang dã... cũng được xuất hiện trên Facebook dưới dạng mua quảng cáo.
Cục Phát thanh truyền hình và Thông tin điện tử (Bộ Thông tin và Truyền thông) đã yêu cầu Facebook gỡ bỏ các tài khoản thực hiện quảng cáo sai trái nhưng kết quả không được như kì vọng bởi các tài khoản này thường là tài khoản cá nhân, không lấy tên công ty hay doanh nghiệp. Hơn thế, với chính sách của Facebook, việc xoá tài khoản chỉ được thực hiện nếu chứng minh được người đó vi phạm nhiều lần.
Trái với Google, quảng cáo trên Facebook khó phát hiện hơn, do được tiến hành theo từng đợt, trong khoảng thời gian nhất định. Trong số 400 tài khoản quảng cáo sai quy định mà Cục Phát thanh truyền hình và Thông tin điện tử yêu cầu gỡ bỏ, Facebook đã xoá được khoảng 70%.
Thời gian qua, Bộ Thông tin và Truyền thông đã gửi công văn, đồng thời làm việc trực tiếp với các doanh nghiệp và các đại lý quảng cáo, nhằm cảnh báo về nguy cơ, rủi ro khi quảng cáo của họ không được kiểm duyệt và được gắn vào các video xấu độc.
Ngoài ra, Bộ cũng làm việc với Facebook, Google để yêu cầu những đơn vị này gỡ bỏ những video xấu độc và không gắn quảng cáo lành mạnh của các doanh nghiệp Việt Nam vào những video này. Facebook, Google đã bước đầu hợp tác với Việt Nam. Cụ thể, đến ngày 31-12-2017, Google đã ngăn chặn và gỡ bỏ 6423/7410 video khỏi YouTube, 6 trò chơi khỏi Google Play.
Phía Google cho biết, Việt Nam là quốc gia có tỉ lệ video được Google gỡ bỏ nhiều nhất thế giới, tiếp theo là Thái Lan. Facebook cũng đã gỡ bỏ hơn 670 trong tổng số gần 5.000 tài khoản giả mạo, có hoạt động gây chia rẽ, xúc phạm danh dự cá nhân, tổ chức, quảng bá hình ảnh dâm ô, đồi trụy, kích động bạo lực...
Ông Lê Quang Tự Do, Phó Cục trưởng Cục Phát thanh truyền hình và Thông tin điện tử cho biết, hiện nay, Google và Facebook không tiền kiểm đối với mạng xã hội mà chỉ hậu kiểm. Bất kì ai cũng có thể đăng thông tin trên nền tảng ứng dụng, chỉ khi có số lượng report (thông báo vi phạm) nhất định thì Google và Facebook mới xem xét, xử lí. Quá trình xem xét cũng mất nhiều thời gian do phải dịch từ ngôn ngữ các nước sang tiếng Anh.
Để siết chặt các nội dung quảng cáo trên Facebook và Google, trong thời gian tới, Cục Phát thanh truyền hình và Thông tin điện tử dự kiến sẽ phân loại các kênh nội dung trên YouTube làm 2 loại: Danh sách đen gồm các kênh có nội dung xấu độc và danh sách trắng gồm các kênh có nội dung sạch, các nhãn hàng có thể quảng cáo.
Cục sẽ gửi danh sách này cho các đại lí quảng cáo để doanh nghiệp có thể chạy quảng cáo trên đó. Điều này sẽ buộc những người muốn kiếm tiền từ sản xuất nội dung trên YouTube phải đăng kí với Bộ Thông tin và Truyền thông đồng thời giúp ngân sách Nhà nước thu được nguồn thuế nhất định.