Nên tái duy trì thêm một thành viên cơ giới trong tổ bay
Theo ông Tuấn, cách đây hơn 40 năm, khi đó máy bay chưa hiện đại như hiện nay, nên tổ bay chở khách, tổ bay vận tải, thường có 5 người, gồm 1 lái chính, 1 lái phụ, 1 dẫn đường bay, 1 báo vụ viên để liên lạc bằng morse với mặt đất và đặc biệt là 1 cơ giới - là kỹ sư hoặc thợ giỏi, am hiểu cụ thể, được học kỹ về máy móc, thiết bị của loại máy bay đó.
Sau những năm 70, khi trang thiết bị về khoa học, công nghệ thông tin tiên tiến hơn được trang bị trên máy bay, tổ bay được bớt đi 1 báo vụ viên. Sang thập niên 80, thiết bị dẫn đường bay, gồm cả trên máy bay và dưới mặt đất đều đã khá hiện đại, máy móc được tính toán, lập trình sẵn; hệ thống thông tin viễn thông, vệ tinh hỗ trợ việc định vị máy bay, công tác dẫn đường đơn giản và dễ dàng hơn nhiều.
Người lái chính và lái phụ chỉ cần bấm nút là định vị, định hướng được, biết được hướng gió, tốc độ gió và góc dạt… vì vậy, tổ bay đã bớt đi thêm được 1 người hoa tiêu, còn lại 3 người. Trong quá trình bay, tổ lái ngồi 2 ghế lái 2 bên, người cơ giới ngồi giữa, ngoài việc theo dõi hoạt động qua hiển thị của đồng hồ.
 |
| Với loại máy bay hiện đại, hiện tổ lái chỉ có 2 người gồm Cơ trưởng và Cơ phó. |
Cộng với giác quan người cơ giới, cơ giới còn làm nhiệm vụ thu, thả càng bánh máy bay và thu, thả cánh tà để tăng lực nâng, tăng hoặc giảm tốc độ máy bay cho thích hợp theo lệnh người lái. Đồng thời còn làm thêm nhiệm vụ chữa cháy, tắt động cơ khi bị cháy, xuôi lá cánh quạt với loại máy bay động cơ cánh quạt để giảm lực cản… giúp cho người lái tập trung vào việc điều khiển máy bay ở thời điểm quan trọng nhất của một chuyến bay là lúc cất cánh và hạ cánh.
Nhân viên cơ giới bay còn là người kiểm tra tình trạng máy móc và máy bay lần cuối cùng trước chuyến bay; kiểm tra chất lượng và số lượng nhiên liệu nạp vào máy bay; ký vào sổ nhận máy bay và là người cùng theo chiếc máy bay đó từ lúc cất cánh tới lúc hạ cánh.
Những năm gần đây, khi các thiết bị điều khiển bay phần lớn đã được tự động hóa, các thông số hiển thị khá đầy đủ. Được cả điều hành không lưu và các thiết bị hỗ trợ, các tín hiệu ở mặt đất khá hiện đại, việc điều khiển máy bay càng dễ dàng và thoải mái hơn, thành viên thứ 3 trong tổ bay là cơ giới đã không còn được sử dụng.
Ông Tuấn cho rằng, thời buổi các hãng bay thương mại hoạt động theo cơ chế kinh tế thị trường, dựa vào tiến bộ khoa học kỹ thuật để giảm được một suất lao động lương cao là rất đáng kể. Nhưng khi nhìn lại phần lớn các vụ tai nạn máy bay thảm khốc của các hãng hàng không quốc tế hay các sự cố uy hiếp an toàn bay trong nước gần đây đều do lỗi của người điều khiển gây ra.
Do đó, nếu có thêm một thành viên tổ bay là cơ giới sẽ tốt hơn cho người lái. Ngành Hàng không thế giới, mà trước tiên là ngành Hàng không trong nước nên duy trì có một thành viên phi hành đoàn là cơ giới được đào tạo sâu và đầy đủ. Bởi với ngành Hàng không, an toàn luôn là tiêu chí cao nhất, dịch vụ trên máy bay, tỉ lệ một tổ lái 3 người, trên hàng trăm con người là rất thấp và rất cần thiết.
“Có nên cắt bớt 1 thành viên quan trọng như vậy hay không? Có nên đào tạo và tuyển dụng một thành viên như vậy hay không? Nếu ngành Hàng không trong nước tái đào tạo và sử dụng thành viên thứ 3, chắc chắn hành khách càng vững vàng yên tâm hơn, tín nhiệm cao hơn”, ông Tuấn đặt vấn đề.