Từ vi phạm hợp đồng đến vụ kiện

• Bán quyền thu phí tuyến cao tốc TP Hồ Chí Minh - Trung Lương với giá hơn 2.004 tỷ đồng trong vòng 5 năm

Kéo dài không nộp phạt gây thất thu Nhà nước

Theo hồ sơ, năm 2013, thực hiện nhiệm vụ được Bộ Giao thông Vận tải (GTVT) giao, Tổng Công ty Đầu tư Phát triển và Quản lý dự án hạ tầng giao thông Cửu Long (Tổng Công ty Cửu Long) đã tiến hành ký kết hợp đồng mua bán quyền thu phí sử dụng đường bộ thời hạn 5 năm đường cao tốc TP Hồ Chí Minh - Trung Lương (giai đoạn 1) với Công ty TNHH Sản xuất thương mại dịch vụ Yên Khánh, nay là Công ty cổ phần Tập đoàn Yên Khánh (Công ty Yên Khánh) theo giá trúng thầu thông qua hình thức đấu giá tổng số tiền hơn 2.004 tỷ đồng; thời hạn thu phí kể từ ngày 1-1-2014 và kết thúc ngày 31-12-2018. 

Theo quy định của hợp đồng, Công ty Yên Khánh phải nộp vào ngân sách Nhà nước đủ số tiền bán quyền thu phí trên 2.004 tỷ đồng trong 3 đợt và kết thúc nộp đợt cuối vào tháng 10-2014. 

Nhưng thực tế, Công ty Yên Khánh đã nộp thành 15 đợt và kết thúc đợt cuối vào ngày 31-3-2017. Căn cứ các quy định của pháp luật theo hợp đồng đã ký kết, Công ty Yên Khánh đã vi phạm hợp đồng nên Tổng Công ty Cửu Long đã có văn bản yêu cầu Công ty Yên Khánh nộp mức phạt do chậm thanh toán tổng cộng 264,7 tỷ đồng theo quy định. 

Mặc dù Tổng Công ty Cửu Long nhiều lần gửi văn bản yêu cầu Công ty Yên Khánh nộp phạt nhưng Công ty Yên Khánh không thực hiện, gây ảnh hưởng đến ngân sách Nhà nước. Mặt khác, Bộ GTVT cũng đã chỉ đạo quyết liệt, yêu cầu Tổng Công ty Cửu Long thu hồi ngay số tiền khoảng 100 tỷ đồng thông qua việc tịch thu toàn bộ giá trị bảo đảm thực hiện hợp đồng của Công ty Yên Khánh từ Ngân hàng để đảm bảo thu hồi nợ. 

Số tiền phạt còn lại phải tiếp tục yêu cầu Công ty Yên Khánh nộp đầy đủ. Ngày 1-8-2018, Tổng cục trưởng Tổng cục Đường bộ Việt Nam đã tổ chức họp yêu cầu Công ty Yên Khánh phải nộp kinh phí phạt chậm trả sau khi đã trừ số tiền thuế VAT Công ty Yên Khánh đã nộp trước ngày 25-8. 

Tuy nhiên, đến nay, Công ty Yên Khánh không những không chịu thanh toán mà còn kiện Tổng Công ty Cửu Long ra tòa án và yêu cầu thực hiện biện pháp khẩn cấp tạm thời gây khó khăn cho quá trình thu hồi tiền phạt nộp ngân sách Nhà nước. 

Ngày 22-8-2018, Tổng Công ty Cửu Long có đơn khiếu nại gửi Chánh án TAND quận Bình Thạnh và Viện KSND quận Bình Thạnh đề nghị TAND quận Bình Thạnh thu hồi quyết định áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời đối với Tổng Công ty Cửu Long để triển khai thực hiện các giải pháp thu hồi tiền phạt, tránh gây thất thoát ngân sách Nhà nước.

Bất ngờ với quyết định của tòa án

Ngày 17-8-2018, TAND quận Bình Thạnh, TP Hồ Chí Minh tiếp nhận thụ lý vụ án “tranh chấp hợp đồng dịch vụ” về việc thu phí đường cao tốc TP Hồ Chí Minh - Trung Lương do nguyên đơn là Công ty Yên Khánh và bị đơn là Tổng Công ty Cửu Long. 

Theo đơn kiện, Công ty Yên Khánh yêu cầu Tổng Công ty Cửu Long hoàn trả số tiền thuế VAT, tiền lãi phát sinh từ số tiền đã vay ngân hàng để thanh toán thuế VAT, tiền phạt do chậm nộp thuế VAT đền bù thiệt hại tổng cộng 86,536 tỷ đồng và yêu cầu không được can thiệp vào hoạt động thu phí của Công ty Yên Khánh tại 4 trạm thu phí trên toàn bộ tuyến đường cao tốc TP Hồ Chí Minh - Trung Lương. Tổng Công ty Cửu Long chấm dứt hành vi yêu cầu Ngân hàng thanh toán khoản tiền bảo lãnh thực hiện hợp đồng số 4746/CIPM-HĐ.

Lập tức, ngày 22-8-2018, TAND quận Bình Thạnh ra Quyết định áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời đối với Tổng Công ty Cửu Long theo yêu cầu của Công ty Yên Khánh. Theo quyết định của tòa, Tổng Công ty Cửu Long không được có hành vi cản trở đến việc thu phí trên 4 trạm thu phí cao tốc TP Hồ Chí Minh - Trung Lương đối với Công ty Yên Khánh, theo hợp đồng các bên đã ký kết; Tổng Công ty Cửu Long tạm ngưng cưỡng chế thu hồi số tiền bảo lãnh 100.207.650.000 đồng của Công ty Yên Khánh nộp tại ngân hàng.

Theo Tổng Công ty Cửu Long, việc Công ty Yên Khánh kiện ra tòa về việc “tranh chấp hợp đồng dịch vụ” là việc bình thường và chúng tôi sẵn sàng hầu kiện. Tuy nhiên, việc Tòa án quận Bình Thạnh ra quyết định áp dụng các biện pháp khẩn cấp tạm thời trong trường hợp này là chưa thỏa đáng và sẽ dẫn đến nguy hại có thể gây thất thoát cho ngân sách Nhà nước hàng trăm tỷ đồng mà sau này khó thu hồi được.

Ngày 25-8-2018, đại diện Tổng Công ty Cửu Long cho biết, đã có văn bản gửi TAND quận Bình Thạnh yêu cầu thu hồi quyết định áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời trong vụ việc Công ty Yên Khánh kiện Tổng Công ty Cửu Long. 

Đối với việc can thiệp vào quyền thu phí, tính đến thời điểm hiện nay, Tổng Công ty Cửu Long chưa có bất cứ hành vi nào cản trở đến việc thu phí trên 4 trạm thu phí cao tốc TP Hồ Chí Minh - Trung Lương đối với Công ty Yên Khánh.

Nói đến khoản tiền 86,536 tỷ đồng mà Công ty Yên Khánh kiện đòi nợ, phía Tổng Công ty Cửu Long cho biết, đây là tiền thuế phát sinh do khách quan bởi có sự thay đổi của chính sách pháp luật Nhà nước nên phía Tổng Công ty Cửu Long đã tham mưu cho các Bộ, ngành liên quan và báo cáo Chính phủ để giải quyết cho Công ty Yên Khánh. 

Tuy nhiên, theo ý kiến của các Bộ ngành liên quan thì phải cấn trừ tiền nợ phạt nộp chậm của Công ty Yên Khánh. Nếu thực hiện cấn trừ nợ thì Công ty Yên Khánh vẫn còn phải nộp cho ngân sách Nhà nước trên 170 tỷ đồng. Nếu Tổng Công ty Cửu Long không có giải pháp để thu số tiền này kịp thời thì sẽ thất thoát tiền của Nhà nước. Vì vậy, việc Tòa án quận Bình Thạnh ra quyết định khẩn cấp tạm thời theo yêu cầu của Công ty Yên Khánh sẽ gây cản trở thu nợ và thiệt hại về sau.