Ẩn họa từ lối đi tự mở giao cắt với đường sắt
Tai nạn giao thông (TNGT) đường sắt, dù may mắn không gây thiệt hại về người nhưng khiến cho ngành Đường sắt chịu nhiều thiệt hại khi vừa phải khắc phục sự cố, vừa phải chuyển tải hành khách và nhiều chuyến tàu bị chậm giờ. Trong đó, phần lớn các vụ tai nạn đều xảy ra ở các vị trí lối đi tự mở qua đường sắt.
Vào hồi 7h50 ngày 1/3, tại Km358+498 tuyến đường sắt Bắc - Nam đoạn qua địa bàn xã Đức Liên, huyện Vũ Quang (Hà Tĩnh) đã xảy ra vụ TNGT đường sắt nghiêm trọng. Vào thời gian nói trên, tàu hàng HH62 di chuyển trên tuyến đường sắt theo hướng Nam - Bắc, khi đi tới Km358+498 thuộc địa phận xã Đức Liên thì xảy ra va chạm với xe tải chở keo đang băng qua đường sắt.
Vụ tai nạn khiến người lái tàu hàng bị thương, 1 đầu máy, 3 toa hàng và nhiều mét đường ray bị trật khỏi nền của tuyến đường sắt Bắc - Nam. Ngành Đường sắt đã phải huy động 3 máy cẩu cỡ lớn cùng cả trăm công nhân triển khai công tác cứu hộ tàu hàng HH62 và phải mất 25 giờ đồng hồ mới được thông tuyến. Trong thời gian nói trên, lực lượng chức năng phải điều động nhiều xe ôtô tăng cường để chuyển tải hành khách giữa 2 ga Thanh Luyện từ huyện Hương Khê và ga Yên Trung, huyện Đức Thọ.
Ngoài vị trí nói trên, tại địa bàn xã Đức Liên còn có 3 lối đi tự mở ngang qua đường sắt. Đặc điểm chung của những lối đi tự mở này là địa hình dốc, gồ ghề, tầm nhìn hạn chế và chỉ có một vài biển báo thô sơ, không đảm bảo an toàn cho người và phương tiện. Trong khi ý thức người dân chưa cao nên vẫn gây mất ATGT đường sắt, dễ dẫn tới TNGT khi hằng ngày có hàng trăm lượt người và phương tiện qua lại...
Thời gian qua, trên địa bàn Hà Tĩnh cũng đã xảy ra khá nhiều vụ va quệt, TNGT đường sắt, gây thiệt hại về người và tài sản, ảnh hưởng tới quá trình lưu thông của nhiều đoàn tàu. Thống kê cho thấy, từ năm 2019 đến nay, trên địa bàn Hà Tĩnh xảy ra gần 20 vụ TNGT đường sắt làm 6 người tử vong, 3 người bị thương. Công tác đảm bảo trật tự ATGT đường sắt gặp nhiều khó khăn, tình hình TNGT vẫn diễn biến phức tạp. Nguyên nhân do một bộ phận người dân nhận thức còn hạn chế dẫn tới vi phạm hành lang ATGT, còn tình trạng ném đất đá lên tàu và thả rông trâu bò hai bên đường sắt.
Tỉnh Hà Tĩnh đã triển khai nhiều biện pháp để thu hẹp, giảm, xóa bỏ các lối đi tự mở cắt ngang đường sắt nhằm đảm bảo trật tự ATGT, tuy nhiên hiệu quả chưa cao. Năm 2019, toàn tỉnh có 102 lối đi tự mở ngang qua đường sắt nhưng đến nay, mới chỉ xóa bỏ được 23 vị trí. Nguyên nhân, một phần do đặc thù về vị trí địa lý, các lối đi tự mở giao cắt với đường sắt được hình thành từ rất lâu, trong đó có nhiều tuyến đường độc đạo để đi lại.
Quá trình xóa bỏ ngành chức năng lại không xây dựng hệ thống đường gom, đường ngang, hầm chui phù hợp nên khi có động thái xóa bỏ các tuyến đường ngang dân sinh đã gặp phải sự phản ứng của người dân. Từ năm 2020, UBND tỉnh Hà Tĩnh đã đề xuất dự án đầu tư thực hiện thu hẹp, giảm, xoá bỏ lối đi tự mở qua đường sắt đoạn qua địa bàn với tổng kinh phí dự kiến là hơn 170,74 tỷ đồng từ ngân sách Trung ương và ngân sách của tỉnh. Tuy nhiên, do khó khăn về nguồn vốn nên đến nay, hiệu quả thực hiện dự án này vẫn chưa cao dẫn đến còn tồn tại nhiều đường ngang dân sinh.
Nhằm lập lại trật tự ATGT đường sắt, ngày 10/3/2020, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 358/QĐ-TTg "Phê duyệt đề án đảm bảo trật tự hành lang an toàn giao thông và xử lý dứt điểm lối đi tự mở qua đường sắt". Mục tiêu của đề án là đến năm 2025 phải xóa bỏ hoàn toàn lối đi tự mở qua đường sắt, phấn đấu giảm 5-10% số vụ tai nạn giao thông đường sắt mỗi năm. Mục tiêu này tại Hà Tĩnh khó khả thi khi mà đến thời điểm hiện tại, vẫn còn 79 lối mở qua đường sắt.
Trong quá trình đó, nhằm hạn chế đến mức thấp nhất các vụ TNGT tại các vị trí này, trước mắt các cấp chính quyền tiếp tục công tác tuyên truyền, hướng dẫn người dân trong khu vực và người tham gia giao thông tuân thủ đảm bảo xóa bỏ hoàn toàn, tuyệt đối không để phát sinh mới lối đi tự mở. Tăng cường công tác quản lý, bảo trì, bổ sung đầy đủ các biển báo hiệu theo quy chuẩn kỹ thuật quốc gia tại các vị trí giao cắt giữa các tuyến đường giao với tuyến đường sắt quốc gia và tổ chức cảnh giới đối với các vị trí nguy hiểm.
Cùng với đó, ngành Đường sắt cũng thường xuyên kiến nghị chính quyền các cấp, lực lượng chức năng Hà Tĩnh tăng cường tuyên truyền công tác bảo đảm trật tự ATGT đường sắt; chỉ đạo giải tỏa, chống tái lấn chiếm hành lang ATGT đường sắt có trọng điểm, có thời hạn cụ thể. Chủ động thực hiện hiệu quả, có lộ trình cụ thể, đảm bảo tiến độ việc thu hẹp, giảm, xoá bỏ lối đi tự mở giao cắt với đường sắt...