Cần gần 500.000 tỷ đồng để nâng cấp cao tốc 2 làn, 4 làn xe
Bộ Giao thông Vận tải (GTVT) vừa có văn bản báo cáo Thủ tướng Chính phủ và Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà đề xuất phương án đầu tư, nâng cấp các tuyến đường bộ cao tốc phân kỳ (2 làn hoặc 4 làn xe không có dải dừng xe khẩn cấp liên tục) đạt quy mô hoàn chỉnh.
Theo Bộ GTVT để nâng cấp đường cao tốc 2 làn xe, 4 làn xe hạn chế lên quy mô đầy đủ cần hơn 494.500 tỷ đồng ngân sách. Nếu cân đối đủ nguồn vốn để đầu tư, nâng cấp ngay các tuyến cao tốc phân kỳ đạt quy mô cao tốc hoàn chỉnh sẽ nâng cao hiệu quả đầu tư và năng lực thông hành.
Tuy nhiên, trong điều kiện nguồn vốn Nhà nước còn khó khăn, việc cân đối ngay gần 494.600 tỷ đồng ngân sách Nhà nước để thực hiện trong giai đoạn hiện nay là khó khả thi, ảnh hưởng mục tiêu hoàn thành 5.000km.
Từ phân tích trên, Bộ GTVT đề xuất một số nguyên tắc, tiêu chí xác định thứ tự ưu tiên đầu tư, nâng cấp các tuyến đường cao tốc phân kỳ. Trong đó: Với cao tốc đã phân kỳ 2 làn xe, khi nâng cấp phải đạt quy mô tối thiểu 4 làn xe hoàn chỉnh theo tiêu chuẩn, quy chuẩn; Đối với cao tốc đã phân kỳ 4 làn xe, khi nâng cấp phải đạt quy mô theo quy hoạch được duyệt.
Trên cơ sở đó, Bộ GTVT đề xuất thứ tự ưu tiên đầu tư nâng cấp đường cao tốc theo 4 nhóm: Nhóm 1: Đầu tư nâng cấp 5 tuyến cao tốc có nhu cầu cấp bách. Sơ bộ tổng mức đầu tư hơn 55.300 tỷ đồng (vốn nhà nước hơn 15.000 tỷ đồng, vốn nhà đầu tư gần 40.300 tỷ đồng). Nhóm này gồm các tuyến cao tốc: Cao tốc La Sơn - Hòa Liên (dài 66km) đang khai thác 2 làn xe, đã giải phóng mặt bằng theo quy mô 4 làn xe hoàn chỉnh. Để nâng cấp đạt quy mô 4 làn xe hoàn chỉnh cần hơn 3.000 tỷ đồng từ nguồn tăng thu ngân sách Trung ương năm 2022 để đầu tư. Dự kiến khởi công năm 2024, cơ bản hoàn thành năm 2025.
Cao tốc Cam Lộ - La Sơn (dài 98km) đang khai thác 2 làn xe, đã giải phóng mặt bằng với quy mô 4 làn xe hoàn chỉnh. Để nâng cấp đường cao tốc này lên 4 làn xe hoàn chỉnh cần khoảng 7.000 tỷ đồng. Bộ GTVT đề xuất bố trí từ nguồn tăng thu ngân sách Trung ương năm 2023 để sớm triển khai đầu tư. Cao tốc Cao Bồ - Mai Sơn (dài 15km) đang khai thác 4 làn xe hạn chế, đã giải phóng mặt bằng theo quy mô 6 làn xe. Bộ GTVT đã phê duyệt chủ trương đầu tư nâng cấp đạt quy mô 6 làn xe, tổng mức đầu tư gần 2.000 tỷ đồng. Dự kiến khởi công trong năm 2024, cơ bản hoàn thành năm 2026. Cao tốc Trung Lương - Mỹ Thuận (dài 51km) đang khai thác quy mô 4 làn xe hạn chế, đã giải phóng mặt bằng quy mô 6 làn xe. Bộ GTVT đang phối hợp với nhà đầu tư đề xuất dự án hoàn chỉnh báo cáo nghiên cứu tiền khả thi nâng cấp đoạn Trung Lương - Mỹ Thuận đạt quy mô 6 làn xe, kết hợp nâng cấp đoạn TP.HCM - Trung Lương lên 8 làn xe. Cao tốc Hòa Lạc - Hòa Bình (dài 26km) là dự án BOT đang khai thác quy mô 2 làn xe. UBND tỉnh Hòa Bình đã cơ bản hoàn thành hồ sơ báo cáo nghiên cứu tiền khả thi mở rộng đường lên 6 làn xe, tổng mức đầu tư khoảng 7.950 tỷ đồng.
Nhóm 2: Đầu tư nâng cấp 3 tuyến cao tốc nhằm đáp ứng nhu cầu vận tải và khai thác đồng bộ với các đoạn cao tốc liền kề đã khai thác, đang đầu tư quy mô 4 làn xe gồm: Nâng cấp đoạn Yên Bái - Lào Cai dài 83km thuộc cao tốc Nội Bài - Lào Cai từ 2 làn xe lên 4 làn xe hoàn chỉnh; nâng cấp đoạn Thái Nguyên - Chợ Mới (dài 40km) từ quy mô 2 làn xe lên 4 làn xe; nâng cấp 12km cao tốc Ninh Bình - Hải Phòng qua Hải Phòng và tỉnh Thái Bình lên 4 làn xe. Tổng nhu cầu vốn nhà nước khoảng gần 18.700 tỷ đồng. Nhóm 3: Nâng cấp các tuyến cao tốc phân kỳ 2 làn xe còn lại đạt quy mô 4 làn xe hoàn chỉnh, sơ bộ nhu cầu vốn khoảng 50.837 tỷ đồng từ ngân sách Trung ương. Các tuyến cao tốc cần nâng cấp gồm: Cao tốc Tuyên Quang - Hà Giang giai đoạn 1 (dài 104km); Cao tốc Hòa Bình - Mộc Châu giai đoạn 1 (dài 66km, qua tỉnh Hòa Bình 34km và tỉnh Sơn La 32km); Cao tốc Đồng Đăng - Trà Lĩnh giai đoạn 1 (dài 93km, hiện đang đầu tư 22km 4 làn xe hạn chế và 71km quy mô 2 làn xe; Tuyến kết nối cửa khẩu Tân Thanh và cửa khẩu Cốc Nam dài 17km từ 2 làn xe lên 4 làn xe; Nâng cấp đoạn Chơn Thành - Đức Hòa (dài 84km) từ 2 làn xe lên 4 làn xe hoàn chỉnh. Nhóm 4: Nâng cấp các tuyến cao tốc phân kỳ 4 làn xe hạn chế còn lại. Theo tính toán sơ bộ, phương án nâng cấp theo quy mô quy hoạch, nhu cầu vốn Nhà nước cần bổ sung khoảng 410.572 tỷ đồng.
Được biết, đến nay cả nước đã khai thác khoảng 1.892km đường cao tốc. Hiện đang xây dựng 1.802km, đang chuẩn bị đầu tư khoảng 805km, đang nghiên cứu đầu tư khoảng 729km đường cao tốc. Với 1.892km đường cao tốc đã khai thác có 1.144km đạt quy mô hoàn chỉnh theo tiêu chuẩn, 435km quy mô 4 làn xe hạn chế và 313km quy mô 2 làn xe. Với 1.790km đường cao tốc đang xây dựng có 124km đạt quy mô hoàn chỉnh theo tiêu chuẩn, 1.373km quy mô 4 làn xe hạn chế và 293km quy mô 2 làn xe. Trong số 805km đường cao tốc đã phê duyệt chủ trương, đang chuẩn bị đầu tư có 401km đạt quy mô hoàn chỉnh theo tiêu chuẩn, 321km quy mô 4 làn xe hạn chế và 83km quy mô 2 làn xe. Còn 734km đường cao tốc đang lập chủ trương đầu tư đều có quy mô 4 làn xe hoàn chỉnh.