Đường xuống cấp nghiêm trọng, kinh phí sẵn mà… khó tiêu
Thời gian gần đây, tình trạng hư hỏng kết cấu hạ tầng giao thông do thiên tai liên tục xảy ra tại nhiều tỉnh, thành trên cả nước. Cùng với đó là tình trạng xuống cấp của nhiều tuyến đường quốc lộ, tỉnh lộ, khiến giao thông đi lại đã khó càng thêm phức tạp, nguy cơ mất an toàn giao thông thường trực.
Bởi vậy, việc bảo trì công trình giao thông đường bộ kịp thời sẽ giúp kéo dài tuổi thọ, đảm bảo mặt đường êm thuận. Tuy nhiên, do nhiều vướng mắc khiến việc sửa đường rơi vào tình huống dở khóc dở cười, có tiền mà… khó tiêu.
Bộ GTVT vừa công bố tình huống khẩn cấp về thiên tai để ứng phó, khắc phục hư hỏng kết cấu hạ tầng giao thông trên một số đoạn tuyến quốc lộ do các đợt mưa, lũ gây ra tại tỉnh Hà Giang trong tháng 5, 6 và 7/2024.
Một số tuyến quốc lộ bị hư hỏng do mưa lũ như QL4, QL4C và QL34. Đối với QL4, mưa lũ gây hư hỏng tại các đoạn như Km339 - Km368 và Km388 - Km 406+500. Đối với QL4C các đoạn bị hư hỏng như tại Km17 - Km34, Km59 - Km98, Km103 - Km157 và Km171 - Km199 và QL34 (Km 5+510 - Km 8+880, Km 11+400 - Km 18+270 và Km 34+620 - Km 45+050). Điều này đe dọa trực tiếp đến an toàn tính mạng của người, phương tiện tham gia giao thông đường bộ. Cục Đường bộ Việt Nam đã rà soát, xác định cụ thể hư hỏng kết cấu hạ tầng giao thông thuộc hệ thống quốc lộ và ban hành Lệnh xây dựng công trình khẩn cấp nhằm khắc phục hậu quả thiên tai gây ra được xác định trong tháng 5, 6 và 7.
Để ứng phó và khắc phục hậu quả thiên tai, Bộ GTVT giao trách nhiệm cho Cục Đường bộ Việt Nam, Sở GTVT Hà Giang theo phạm vi, trách nhiệm quản lý triển khai các hoạt động khắc phục hậu quả thiên tai. Cách đây gần 1 tuần, Bộ GTVT cũng đã công bố tình huống khẩn cấp về thiên tai để ứng phó, khắc phục hư hỏng kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ tại lý trình từ Km 264+300 - Km 264+900 QL16 do các đợt mưa lớn gây ra tại tỉnh Nghệ An từ ngày 12-15/7.
Trên thực tế, do ảnh hưởng của mưa lớn kéo dài từ đầu năm đến nay, trên quốc lộ và đường địa phương tại các tỉnh phía Bắc đã xảy ra hàng nghìn vị trí, khu vực đường bộ và các công trình đường bộ bị hư hỏng, gây thiệt hại về tài sản kết cấu hạ tầng của trung ương (quốc lộ) và của địa phương (đường tỉnh, đường huyện…), gây hư hỏng thiệt hại về phương tiện giao thông. Riêng trên quốc lộ, theo thống kê sơ bộ, từ đầu năm đến giữa tháng 7/2024, trên hệ thống quốc lộ có khoảng hơn 5.000 vị trí sạt lở ta luy với quy mô thiệt hại khác nhau. Phía Cục Đường bộ Việt Nam chia sẻ: Kinh phí sửa chữa đường được quan tâm nhưng cũng còn hạn chế nên nhiều tuyến đường xây dựng nhưng các vị trí có nguy cơ sạt lở cao chưa được đầu tư kiên cố hóa, cần có nguồn vốn cấp bách để thực hiện kiên cố hóa những vị trí nguy hiểm nhằm khai thác các tuyến quốc lộ được an toàn, hiệu quả.
Đại diện Phòng Kế hoạch, Cục Đường bộ Việt Nam cho biết, năm 2024, Cục Đường bộ được giao 11.500 tỷ đồng dự toán chi cho công tác bảo trì đường bộ. Hết tháng 6/2024, các đơn vị mới giải ngân hơn 3.200 tỷ đồng, đạt 28% kế hoạch giao. Một số đơn vị có tỷ lệ giải ngân thấp dưới 15% như: Sở GTVT Tây Ninh 3,7%, Sở GTVT Vĩnh Phúc 5,28%, Sở GTVT Nam Định 8,1%, Sở GTVT Khánh Hòa 8,5%, Sở GTVT Quảng Ninh 10%, Sở GTVT Hòa Bình 12%, Sở GTVT Kiên Giang 13%, Khu Quản lý đường bộ II 13%, Sở GTVT Bà Rịa - Vũng Tàu 13%, Sở GTVT Quảng Ngãi 14,1%.
Đáng nói, có 70/147 công trình đã được Cục Đường bộ Việt Nam bố trí kinh phí nhưng vẫn chưa tiến hành bảo trì. Nguyên nhân do các địa phương triển khai công tác lựa chọn nhà thầu, ký kết hợp đồng thi công rất chậm. Trong đó, Khu Quản lý đường bộ 4 còn 15/84 công trình, Sở GTVT Hòa Bình còn 8/15 công trình, Vĩnh Phúc còn 3/3 công trình, Cao Bằng còn 5/15 công trình, Quảng Ngãi còn 10/10 công trình.
Cục Đường bộ Việt Nam đã yêu cầu các đơn vị lập kế hoạch giải ngân 6 tháng cuối năm làm cơ sở theo dõi, chỉ đạo, hầu hết các đơn vị đăng ký giải ngân 100%, tuy nhiên nhiều đơn vị lập kế hoạch giải ngân hằng tháng còn chậm. Trong đó, đến hết tháng 10/2024, kế hoạch đăng ký giải ngân chưa đạt được 70% như: Sở GTVT Hòa Bình, Lai Châu, Lào Cai, Vĩnh Phúc, Tuyên Quang, Hà Giang, Bắc Kạn, Quảng Ninh, Bắc Ninh, Thái Bình, Quảng Nam, Gia Lai, Bà Rịa - Vũng Tàu, Long An, Kiên Giang.
Để đẩy nhanh tiến độ giải ngân trong những tháng cuối năm, Cục Đường bộ Việt Nam đã yêu cầu các khu quản lý đường bộ, các sở GTVT, ban QLDA khẩn trương lựa chọn nhà thầu, ký kết hợp đồng, kịp thời báo cáo các vướng mắc để đẩy nhanh tiến độ. Cùng đó, rà soát, đăng ký lại kế hoạch nhằm đẩy nhanh tiến độ giải ngân 100% vốn được giao.
Ông Bùi Quang Thái, Cục trưởng Cục Đường bộ Việt Nam cho biết, nguồn vốn bảo trì hằng năm mới đáp ứng được 40% nhu cầu nhưng lại tiêu không hết. Cục Đường bộ đã yêu cầu các đơn vị, địa phương xây dựng kế hoạch giải ngân chi tiết từ nay đến cuối năm. Đối với kế hoạch bảo trì năm 2025, Cục Đường bộ Việt Nam đã triển khai nhiều giải pháp để đẩy nhanh công tác đấu thầu, lựa chọn nhà thầu để đầu năm có thể triển khai ngay, đảm bảo tiến độ giải ngân. Với các đơn vị trực thuộc là các khu quản lý đường bộ, các Ban QLDA chậm giải ngân, Cục Đường bộ Việt Nam sẽ chấn chỉnh nghiêm. Đối với các sở GTVT, nếu vẫn tiếp tục chậm giải ngân sẽ thu hồi ủy thác quản lý quốc lộ.