Tiến độ giải phóng mặt bằng cao tốc Bắc - Nam lại “ báo động”

Cần chuyển đổi gần 1.500ha rừng phục vụ thi công cao tốc Bắc - Nam

Theo Bộ GTVT, phục vụ thi công dự án cao tốc Bắc - Nam giai đoạn 2, các địa phương đang quyết liệt thực hiện công tác đền bù, bàn giao mặt bằng đạt gần 584km (đạt khoảng 81%) và đang tiếp tục triển khai công tác GPMB, hoàn thành trong quý II/2023 theo yêu cầu tại Nghị quyết 18 của Chính phủ.

Tuy nhiên, hiện nay, tiến độ GPMB vẫn bị ảnh hưởng lớn do công tác chuyển đổi mục đích sử dụng rừng, đất rừng vẫn còn vướng mắc khi các địa phương mới phê duyệt phần diện tích theo Nghị quyết số 273/NQ-UBTVQH15, chưa phê duyệt phần diện tích rừng tăng thêm, phần diện tích nằm ngoài phạm vi ranh giới đã được điều tra cũng như phần diện tích rừng các đoạn điều chỉnh hướng tuyến.

Theo báo cáo mới nhất của các địa phương, diện tích rừng các loại cần chuyển đổi phục vụ triển khai dự án cao tốc Bắc - Nam là hơn 1.491ha, tăng 437ha (rừng trồng tăng gần 422ha, rừng tự nhiên tăng 15ha). Trong đó, Quảng Bình là địa phương có diện tích rừng cần chuyển đổi tăng thêm lớn nhất (hơn 226ha), tiếp đến là Phú Yên tăng hơn 102ha, Bình Định tăng gần 70ha, Quảng Ngãi tăng gần 20ha, Hà Tĩnh tăng hơn 17ha, Quảng Trị tăng gần 14ha.

Riêng tỉnh Khánh Hòa, diện tích rừng cần chuyển đổi giảm hơn 12ha. Đối với đất rừng các loại, diện tích cần chuyển đổi khoảng hơn 1.700ha, giảm gần 148ha. Diện tích đất trồng lúa nước từ hai vụ trở lên là hơn 1.546ha, tăng gần 10ha. Trong đó, tỉnh Quảng Ngãi tăng gần 130ha, tỉnh Bình Định tăng gần 17ha, TP Cần Thơ tăng hơn 5ha.

Các địa phương có diện tích đất trồng lúa nước giảm so với phương án ban đầu, gồm: Khánh Hòa giảm hơn 48ha, Hà Tĩnh giảm gần 38ha, Hậu Giang giảm gần 37ha, Phú Yên giảm gần 13ha, Quảng Bình giảm hơn 4ha, Kiên Giang giảm hơn 2,5ha. Bộ GTVT lý giải,  nguyên nhân có sự chênh lệch về diện tích so với số liệu tại Nghị quyết số 273/NQ-UBTVQH15 chủ yếu do: Khi triển khai bước lập thiết kế kỹ thuật, phương án tuyến cần được tối ưu hóa để đảm bảo tính kinh tế - kỹ thuật; cập nhật chính xác điều kiện địa hình, địa chất, thủy văn dẫn đến thay đổi cao độ đường đỏ, độ dốc mái đào, đắp; xác định chính xác hơn ranh giới, phạm vi chiếm dụng đất của dự án. Từ đây, Bộ GTVT kiến nghị Thủ tướng Chính phủ xem xét, cho ý kiến để báo cáo Quốc hội theo đúng quy định.

Mốc bàn giao toàn bộ mặt bằng cho dự án cao tốc trong tháng 6/2023

Thông tin về tiến độ GPMB dự án cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2021 - 2025 (giai đoạn 2), Cục Quản lý đầu tư xây dựng (Bộ GTVT) cho biết, tính đến ngày 30/4/2023, các địa phương đã bàn giao cho dự án hơn 583km, đạt gần 81% tổng diện tích mặt bằng. Một số địa phương có tỷ lệ bàn giao mặt bằng cao như: Hà Tĩnh đạt tỷ lệ 82 - 99% tại các dự án thành phần: Bãi Vọt - Hàm Nghi, Hàm Nghi - Vũng Áng, Vũng Áng - Bùng; Hậu Giang đạt tỷ lệ 92 - 96% tại các đoạn Cần Thơ - Hậu Giang và Hậu Giang - Cà Mau. Cũng tại dự án đoạn Hậu Giang - Cà Mau, các địa phương có tuyến đi qua đạt tỷ lệ bàn giao khá cao như: Bạc Liêu (98%), Kiên Giang (100%), Cà Mau (90%).

Đáng nói, mặc dù tỷ lệ bàn giao diện tích GPMB của các tỉnh, thành tương đối cao, song, theo báo cáo, trong tổng số 583km đã được bàn giao cho chủ đầu tư, chiều dài mặt bằng nhà thầu có thể tổ chức thi công chỉ đạt hơn 460km, đạt hơn 64%. Điển hình, tại dự án Vạn Ninh - Cam Lộ, tỷ lệ mặt bằng được tỉnh Quảng Bình bàn giao đạt 65%, diện tích thực tế thi công được chỉ đạt 39%; Dự án đoạn Quy Nhơn - Chí Thạnh qua tỉnh Bình Định được bàn giao 76% diện tích mặt bằng, song tỷ lệ tổ chức thi công được chỉ đạt 49%...

Theo đại diện Cục Quản lý đầu tư xây dựng, để đáp ứng tiến độ bàn giao toàn bộ mặt bằng cho dự án trong tháng 6/2023 theo yêu cầu của Chính phủ, Bộ GTVT đề nghị UBND các tỉnh, thành phố chỉ đạo các chủ đầu tư tiểu dự án GPMB, các cơ quan đơn vị khẩn trương triển khai công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư.

Đối với các khu vực đã bàn giao mặt bằng nhưng còn vướng mắc chưa thể thi công, tăng cường lực lượng để đẩy nhanh tiến độ chi trả, đền bù; tập trung giải quyết các khiếu nại của người dân về giá đền bù; xem xét bố trí tạm cư cho các hộ dân khi chưa hoàn thành khu tái định cư; thực hiện di dời các công trình hạ tầng kỹ thuật ảnh hưởng đến thi công; ưu tiên GPMB đường tiếp cận, đường công vụ, các vị trí xen kẹp, “xôi đỗ”... để các nhà thầu có mặt bằng, đủ công địa thi công theo đúng kế hoạch.

Tại các vị trí chưa bàn giao mặt bằng, Bộ GTVT đã đề nghị các địa phương cần ưu tiên thực hiện GPMB đối với các vị trí có đường công vụ, đường tiếp cận công trường, các vị trí đào đất, phá đá để sử dụng làm vật liệu đắp nền đường, phạm vi xử lý nền đất yếu, vị trí thi công cầu, hầm. Đồng thời, đẩy nhanh công tác xây dựng hạ tầng kỹ thuật các khu tái định cư để tổ chức tái định cư cho người dân. Trong khi chưa hoàn thành đề nghị nghiên cứu phương án bố trí tạm cư để các hộ dân sớm bàn giao mặt bằng cho dự án.