Afghanistan: Tài xế xe tải - mục tiêu tấn công của Taliban

Latif, tài xế xe tải 29 tuổi, nói rằng những đoàn xe mà anh tham gia đã bị tấn công khoảng 400 lần trong chục năm qua, có khi là 2 hay 3 lần trong một chuyến vận tải. Những đoàn xe tải từng lăn bánh cùng với những chiếc xe áp tải có vũ trang nhưng bây giờ do yêu cầu cắt giảm chi phí cho nên chỉ có một chiếc xe vũ trang bảo vệ cho hơn 100 xe tải!

Theo các chuyên gia phân tích, về nhiều mặt thì đất nước Afghanistan không thể hoạt động nếu không có những đoàn xe tải vận chuyển hàng hóa, gần như mọi thứ, đến cho người tiêu dùng.

Chiếc xe tải 18 bánh của Latif nằm ngoài chốt kiểm soát cuối cùng tại thủ đô của Afghanistan đã 3 ngày nay chờ đợi số xe tải còn lại để cùng lên đường hướng đến một căn cứ của Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) ở thành phố Ghazni miền Đông nước này. Bởi trước mặt họ là những ngọn đồi có sự hiện diện của phiến quân Taliban.

Giới tài xế xe tải được gọi là "chiến binh quốc lộ" và mạng sống của họ luôn bị đe dọa mỗi khi phải lái xe trên con đường tử thần nối liền thành phố Kandahar miền Nam Afghanistan và Ghazni. Taliban có mặt khắp nơi để theo dõi cánh tài xế xe tải.

Haroon, một tài xế xe tải, 22 tuổi, cho biết, không chỉ bị tấn công mà tồi tệ hơn nữa là họ bị bắt cóc. Trước đó vài tháng, đoàn xe của Haroon đang trên đường đến căn cứ NATO ở Ghazni thì có đến 18 tài xế bị mất tích. Về sau, số tài xế bất hạnh này được tìm thấy đã bị Taliban giết chết như là dấu hiệu cảnh cáo những ai làm việc cho NATO! Giới tài xế xe tải kinh hãi nhưng họ không có sự lựa chọn nào khác để kiếm sống.

Như trường hợp của Latif, hiện tại anh buộc phải cầm lái và chấp nhận đối đầu với nguy hiểm để kiếm từ 200 đến 500 USD nuôi sống 15 thành viên trong gia đình. Cách đây 2 năm thì Latif kiếm được gấp đôi số đó vì nhu cầu vận chuyển hàng hóa đang giảm bớt do sứ mạng của NATO ở Afghanistan sắp chấm dứt và cánh tài xế Latif không có bảo hiểm hay chế độ tiền tuất. Afghanistan cũng không có hiệp hội xe tải và họ luôn phải bỏ tiền túi để chi cho các khoản tiền hối lộ để có được hợp đồng vận chuyển hàng hóa.

Đoàn xe tải chở hàng cho NATO.

Đối với tuyệt đại đa số các hợp đồng được giới quân đội trả tiền, trị giá trung bình khoảng 8.000 USD, lớp người trung gian bỏ túi 4.000 USD. Cánh tài xế xe tải thường nhận được lương tháng khoảng 300 USD cộng thêm 1.000 USD cho 10 đến 15 ngày chở hàng đến các căn cứ quân sự tại các khu vực nguy hiểm nhất.

Khi được hỏi con đường nào đáng sợ nhất, tài xế tên Mohammad Qayum, cho biết, đó là con đường thung lũng dẫn đến căn cứ Mỹ Forward Operating Base Bostick ở gần biên giới với Pakistan. Graeme Smith, chuyên gia phân tích thuộc Tổ chức Nghiên cứu khủng hoảng quốc tế (ICG) đặt trụ sở ở Kabul, nhận định: "Khi ra khỏi Kabul tình hình an ninh trở nên đáng sợ. Những người mạo hiểm tính mạng của mình trên những tuyến đường - tài xế xe tải, xe buýt và thương nhân - chính là những con người can đảm nhất ở Afghanistan".

Tài xế xe tải Baryalai Haidari cho biết, anh có chiến lược sống còn khác. Anh tránh vận chuyển hàng hóa cho NATO, tránh xa những tài xế làm việc cho NATO cũng như những đoàn xe của NATO cho dù điều đó có nghĩa là mất đi một khoản thu nhập kha khá, và anh cũng không bao giờ dám lái xe vào ban đêm... Haidari cho biết các tài xế xe tải của NATO phần đông có tuổi đời còn trẻ và rất khinh suất.

Những chiếc xe tải đang chở hàng ở Afghanistan.

Haidari nói rằng, nạn tham nhũng đang phá hoại xã hội Afghanistan giống như căn bệnh ung thư không thể chữa khỏi. Ví dụ như tại một chốt kiểm soát ở Kabul, lệ phí cầu đường theo quy định là 50 xu, nhưng trên thực tế cánh tài xế phải đóng 12 USD! Tài xế xe tải 24 tuổi tên Shagha tuyên bố: "Cảnh sát là bọn ăn cướp lộng hành nhất. Khi nhìn thấy một đoàn xe của NATO, cảnh sát cho rằng họ đang gặp phải những cỗ máy ATM di động".

Tổ chức Minh bạch Quốc tế (TI) đánh giá Afghanistan là đất nước tồi tệ nhất trong số 176 quốc gia tham nhũng trên thế giới. Ông Mohammad Tariq Ismati, Thứ trưởng Bộ Phát triển Nông thôn Afghanistan, nhận định mặc dù nạn tham nhũng là vấn đề nhức nhối ở nước này song điều đó là không thể tránh khỏi trong giai đoạn phát triển đất nước.

Amruddin, tài xế xe tải với 16 năm trong nghề bức xúc: "Giới chức Afghanistan đang hút máu người dân. Chúng tôi bị hà hiếp từ mọi phía. Không ai quan tâm đến cuộc sống của dân thường nước này"