Al-Qaeda chọn thủ lĩnh thay Bin Laden
Mạng lưới khủng bố quốc tế Al-Qaeda vừa có một thủ lĩnh lâm thời mới thay thế cho Osama bin Laden - một nhân vật gốc Ai Cập có tên Saif al-Adel. Đó là thông tin mới được xác nhận từ Noman Benotman, từng là một phần tử Hồi giáo quá khích có quan hệ với Bin Laden, hiện là chuyên gia của Trung tâm Phân tích Quilliam Foundation (Anh) và là một trong những chuyên gia hàng đầu thế giới về chống khủng bố.
Theo lời Benotman, Al-Saif sẽ đứng ra lãnh đạo Al-Qaeda, chừng nào các chi nhánh địa phương trên khắp thế giới của tổ chức này chưa chính thức thừa nhận tay phó thủ lĩnh Ayman al-Zawahiri sẽ kế nhiệm thực sự cho Bin Laden. Dù thế nào, theo Benotman cùng nhiều chuyên gia khác, Al-Adel trong tương lai chắc chắn sẽ đóng một vai trò rất quan trọng trong Al-Qaeda. Nhân vật này không những được đánh giá là một trong những chỉ huy chiến trường có kinh nghiệm nhất của Al-Qaeda, mà còn là một chiến lược gia tài năng, có khả năng đem lại cho tổ chức này một sức sống mới…
Hiện trên trang web của Cục Điều tra liên bang Mỹ, hồ sơ về Saif al-Adel xuất hiện trong mục "Những tên khủng bố bị truy nã gắt gao nhất". Người Mỹ cũng treo giải thưởng tới 5 triệu USD cho bất cứ ai cung cấp được thông tin về nơi ẩn náu của nhân vật này. Các chuyên gia chống khủng bố cho rằng, Al-Adel đang lẩn trốn đâu đó tại khu vực North Waziristan, gần khu vực biên giới Pakistan-Afghanistan. Nhưng đây chỉ là lời phỏng đoán, cũng như phần lớn các dữ liệu mù mờ và đã lỗi thời khác trong hồ sơ về Saif al-Adel.
Theo đó, Saif al-Adel sinh ngày 11/4/1960 tại Ai Cập (một số nguồn tin nói năm 1963). FBI cũng có được một bức ảnh của trùm khủng bố này chụp khi hắn mới có 30 tuổi, còn giờ đây thì không ai hình dung được diện mạo của Al-Adel như thế nào.
Trong sinh hoạt hàng ngày, Al-Adell được gọi bằng những cái tên như Muhammad Ibrahim Makkawi, Ibrahim al-Madani hay Omar al-Sumali. Cái tên Saif al-Adel - trong tiếng Arập có nghĩa là "thanh gươm công lý" - chỉ là một biệt hiệu chiến trường của hắn. Washington nghi ngờ Al-Adel chính là kẻ đã lập kế hoạch tấn công vào các đại sứ quán Mỹ tại Nairobi (Kenya) và Dar-es-Salaam (Tanzania) vào năm 1998 làm 200 người thiệt mạng.
Trong một lần trả lời phỏng vấn hiếm hoi của mình, Saif al-Adel kể rằng đã từng phục vụ trong lực lượng đặc nhiệm của Ai Cập với quân hàm đại tá. Dù sao không ai biết được nguyên nhân khiến hắn chạy khỏi Ai Cập.
Có thông tin cho biết, Al-Adel vào cuối những năm 80 từng chiến đấu chống lại quân đội Xôviết tại Afghanistan và tổ chức tại đây nhiều trại huấn luyện cho các phần tử mujaheedin. Sau đó vài năm, hắn chuyển sang đảm trách việc tuyển mộ và đào tạo các tay súng cực đoan tại Liban, Sudan, Somali và Afghanistan. Trong thời gian này, Al-Adel được đánh giá là một chuyên gia về các hoạt động đánh bom phá hoại, cũng như là một chiến lược gia tài năng trong hàng ngũ các tay súng Hồi giáo cực đoan.
Saif al-Adel dường như không trực tiếp tham gia vào việc lập kế hoạch cho vụ khủng bố ngày 11/9/2001. Báo cáo của "Ủy ban 11-9" của Chính phủ Mỹ thậm chí còn phản đối quyết định truy nã tên này. Sau khi người Mỹ tung quân vào Afghanistan năm 2001, nhân vật người Ai Cập này không hiểu vì lý do gì bị phía Iran bắt giữ. Hắn phải ở tại Iran suốt 9 năm trong chế độ bị quản thúc tại nhà, trước khi được trả tự do vào cuối năm 2010 trong một cuộc trao đổi với các nhà ngoại giao Iran bị Al-Qaeda bắt giữ.
Tuy nhiên, nhiều chuyên gia cho rằng, vụ Al-Adel bị giam giữ tại nhà chỉ mang tính chiếu lệ. Trong những năm tại Iran, hắn vẫn tiếp tục mối liên lạc tích cực với các thành viên Al-Qaeda, thậm chí còn tham gia lập kế hoạch cho những vụ khủng bố tại Arập Xêút. Dữ liệu của tạp chí Đức Der Spiegel còn nói rằng, mật vụ Mỹ lo ngại hơn cả về khả năng chính quyền Iran "thuê" Al-Adel tổ chức đòn tấn công trả đũa Mỹ trong trường hợp Washington quyết định tấn công vào các cơ sở hạt nhân của nước này.
"Một nhân vật như Al-Adel, thậm chí không cần phải đích thân tham gia tổ chức khủng bố cũng là quá đủ nguy hiểm với những âm mưu đã ẩn chứa trong đầu hắn" - chính Benotman đã nhận định như vậy với phóng viên Der Spiegel vào cuối năm ngoái.
Cần biết là Benotman đang được coi là một trong những chuyên gia hàng đầu thế giới về Al-Qaeda. Từng là một tay súng Hồi giáo quá khích có quan hệ với Osama bin Laden, nhưng Benotman vào năm 2002 đã từ bỏ vũ khí chuyển sang hợp tác với các cơ quan mật vụ phương Tây. Dù luôn tỏ ra miễn cưỡng khi được hỏi về mối quan hệ với các "chiến hữu cũ", nhưng có nhiều cơ sở cho thấy Benotman vẫn duy trì một số mối liên lạc kiểu này. Ít nhất, tất cả những tuyên bố của ông ta về hoạt động của Al-Qaeda cho tới giờ vẫn được đánh giá là hoàn toàn chính xác.
Giờ đây, chính Benotman lại là người đầu tiên tuyên bố với các phóng viên về việc Al-Qaeda đã chọn ra thủ lĩnh lâm thời mới thay thế cho Bin Laden. Thông tin trên đã làm cho không ít người phải ngạc nhiên - phần lớn đều cho rằng chiếc ghế của Bin Laden sẽ do tay phó thứ nhất Ayman al-Zawahiri (60 tuổi, cũng là người Ai Cập) đảm trách. Benotman dù sao cũng giải thích thêm rằng, Saif al-Adel chỉ là thủ lĩnh lâm thời cho đến khi Al-Qaeda chính thức bầu chọn được thủ lĩnh mới.
Theo lời của chuyên gia này, quyết định chọn Saif al-Adel vào cương vị trên đã được 6 trong tổng số 8 thành viên có ảnh hưởng nhất của chi nhánh Al-Qaeda tại Pakistan và Afghanistan thông qua. Họ bắt buộc phải hành động gấp như vậy là do "dựa trên những tranh luận trên Internet, các thành viên trẻ tuổi của phong trào thánh chiến bắt đầu bày tỏ sự sốt ruột về việc họ chưa có một vị thủ lĩnh mới".
Ngoài ra, theo thông tin từ chính Benotman, trong thời gian gần sẽ diễn ra cuộc họp mặt quan trọng của tất cả các chỉ huy cao cấp nhất trong mạng lưới Al-Qaeda trên toàn thế giới để chính thức bầu ra một vị thủ lĩnh mới. Nhiều khả năng, nhân vật này sẽ là Ayman al-Zawahiri, kẻ đã được FBI treo giải thưởng tới 25 triệu USD.
Có không ít chuyên gia cho rằng, Ayman al-Zawahiri dù thế nào sẽ không trở thành một "phiên bản thứ hai của Bin Laden". Nguyên nhân là do tay thủ lĩnh này chủ yếu đảm trách về "công tác tư tưởng" của Al-Qaeda, hơn là việc chỉ đạo và phối hợp các hoạt động tác chiến. Ngoài ra, theo Benotman, nhiều nhân vật lãnh đạo các chi nhánh địa phương của Al-Qaeda mong muốn có được một vị thủ lĩnh trẻ tuổi hơn. Điều này cho thấy, Saif al-Adel có cơ hội ít nhất trở thành nhân vật số 2 trong hàng ngũ Al-Qaeda, thậm chí còn trở thành ông trùm không chính thức của tổ chức này.
"Hắn ta quả thật có uy tín rất cao trong hàng ngũ các tay súng Hồi giáo cực đoan trên khắp thế giới. Hắn có đủ khả năng để đem lại một sức sống mới cho mạng lưới khủng bố đang trên đà suy yếu" - chuyên gia chống khủng bố Yassin Musharbash trong vai trò bình luận viên của Der Spiegel nhận định.
Người Mỹ ngay lập tức đã có lý do phải lo ngại về thông tin mới này. Ngay sau khi trở về từ Iran, Saif al-Adel đã gửi một loạt thông điệp tới các thành viên của phong trào, kêu gọi các tay súng trẻ không nên "phí sức" vào những kế hoạch khủng bố thứ yếu nhằm vào các nước đồng minh của Washington, mà nên tập trung mọi nỗ lực chuẩn bị một vụ khủng bố quy mô lớn ngay trên đất Mỹ. "Chỉ có thể đập tan thói kiêu ngạo của con rắn bằng những đòn đánh thẳng vào đầu nó" - Saif al-Adel đã phát biểu như vậy trong các thông điệp của mình.
Dù sao một loạt các chuyên gia vẫn cho rằng, vẫn còn quá sớm để đưa ra những lời dự báo về tương lai của Al-Qaeda, cũng như chân dung thủ lĩnh mới của tổ chức này. "Có một điều chúng tôi có thể tin tưởng chắc chắn rằng, một sự kiện quan trọng như tiêu diệt được Osama bin Laden sẽ không thể làm tan rã tổ chức của hắn" - người đứng đầu Ban chống khủng bố thuộc Tổ chức An ninh và Hợp tác châu Âu (OSCE) là Raphael Perl đã phát biểu như vậy khi được yêu cầu bình luận về thông tin mới trên