Mozambique: “Đất tốt” để tội phạm sử dụng công nghệ cao buôn bán heroin

• Con trai Tổng thống Philippines từ chức sau cáo buộc buôn ma túy
• Án tử hình cho kẻ ra tù lại buôn ma túy

Mozambique hiện đang là điểm trung chuyển quan trọng cho bọn tội phạm buôn lậu ma túy đưa hàng từ Afghanistan đến châu Âu. Heroin xuất phát từ Afghanistan đến vùng biển phía tây nam Pakistan rồi từ đó được chuyển lên những chiếc dhow (loại thuyền buồm Arập). Sau khi đến vùng biển phía bắc Mozambique, những chiếc dhow bắt đầu chuyển heroin sang loại xuồng con để chở đến bãi biển và từ đó những chiếc xe tải bắt đầu đưa hàng vào chuỗi nhà kho bí mật của bọn buôn lậu.

Tiếp theo, những chiếc xe tải chở heroin vượt con đường dài 3.000km đến thành phố Johannesburg của Nam Phi. Cuối cùng, heroin được chuyển lên tàu để đến châu Âu. Mỗi chiếc dhow chở được 1 tấn heroin. Bọn tội phạm cũng vận chuyển heroin trong những chiếc container cập 2 cảng Nacala và Beira của Mozambique rồi sau đó được giấu kín trong những núi hàng hóa tiêu dùng hợp pháp khác như là máy giặt. Nói chung, ít nhất 40 tấn heroin được vận chuyển qua Mozambique mỗi năm và mỗi tấn trị giá đến 20 triệu USD.

Sau khi nội chiến kết thúc vào năm 1992, Mozambique trở thành một địa điểm trung chuyển ma túy. Theo tổ chức Chatham House, vị trí địa lý của Mozambique rất thuận lợi cho việc buôn bán ma túy nhờ có đường bờ biển dài 2.740km – theo “Đường bờ biển của heroin: nền kinh tế chính trị dọc vùng ven biển miền đông châu Phi”, báo cáo tháng 7-2018 của Sáng kiến Toàn cầu chống Tội phạm có tổ chức Xuyên quốc gia đặt trụ sở tại Geneva (Thụy Sĩ).

Heroin được coi là món hàng xuất khẩu siêu lợi nhuận của Mozambique, chỉ đứng sau nhôm và than. Tiền buôn lậu ma túy được “rửa” sạch sẽ thông qua chuỗi khách sạn trên bãi biển cũng như khu trung tâm thương mại sầm uất giữa lòng thủ đô Maputo của Mozambique. Theo Joseph Hanlon, thậm chí đồng tiền bất hợp pháp còn được “rửa” qua các hợp đồng kinh tế. 

Trong bối cảnh hiện nay, công nghệ hiện đại giúp đẩy Mozambique vào vũng lầy ma túy. Hệ thống vận chuyển và tiêu thụ heroin theo cách truyền thống được thay thế bằng WhatsApp và các ứng dụng nhắn tin khác và từ đó tạo điều kiện “làm ăn” cho những người hành nghề tự do phục vụ nhu cầu đang ngày càng gia tăng trên thế giới.

Nền tảng giao tiếp được mã hóa và bảo mật cao của WhatsApp tạo thuận lợi cho các ngư dân và tài xế xe tải có thể kiếm tiền một cách dễ dàng bằng cách trực tiếp giao dịch với khách hàng nặc danh từ Dubai hay Các tiểu vương quốc Ả rập Thống nhất (UAE). Thông qua các ứng dụng mã hóa khác như là Telegram, Viber hay Signal, người bán có thể gửi ảnh món hàng kèm theo địa chỉ liên lạc nhằm làm tăng độ tin cậy cho những người hành nghề tự do.

Hệ thống giao dịch mới phi tập trung này, cùng với các kênh liên lạc mã hóa, cho phép bọn buôn lậu mô phỏng kiểu vận chuyển hàng của “Mỹ La tinh” – tức là chọn những con đường riêng biệt cho mình. Tín hiệu di động được cải thiện có nghĩa là bọn buôn lậu dễ dàng hối lộ quan chức chính quyền bằng cuộc gọi điện thoại di động. Nhờ WhatsApp, một tài xế hay chủ tàu nắm rõ nơi giao hàng cũng như cách thức trả tiền. Trong khi đó, không ai biết được danh tín của người gửi tin nhắn.

Nói tóm lại, đối với “những người trong cuộc” như thế này thì việc đặt mua 20kg cũng dễ dàng như đặt lệnh gọi chiếc taxi công nghệ Uber mà lại được giữ bí mật hoàn toàn. Có lẽ, không ai ngờ rằng vào một ngày nào đó WhatsApp trở thành công cụ tuyệt vời cho tội phạm hoạt động đồng thời làm tồi tệ thêm tệ nạn ma túy tại Châu Phi. Do đó, từ một điểm trung chuyển mà Mozambique nhanh chóng trở thành nơi có tốc độ tiêu thụ heroin tăng trưởng nhanh nhất thế giới.

Inacio Dina, người phát ngôn cho lực lượng cảnh sát quốc gia Mozambique, cho biết nỗ lực chống ma túy đang gặp thách thức rất lớn: “Chúng ta phải hiểu rằng vị trí địa lý của Mozambique – với đường bờ biển cũng như biên giới trên đất liền rất dài -  đã mở ra rất nhiều kịch bản cho bọn tội phạm”.

Cách đây 2 thập niên, các sĩ quan cảnh sát tham nhũng phải đi kèm theo các tài xế vận chuyển ma túy để đảm bảo mọi chuyến xe không bị chặn lại tại bất cứ trạm kiểm soát nào của cảnh sát. Nhưng, công nghệ hiện đại cũng như mạng điện thoại di động được cải thiện ở châu Phi đã làm thay đổi tất cả. Không có lượng heroin nào bị bắt tại Mozambique mà món hàng này chỉ bị chặn bắt gần biên giới với Nam Phi, quốc gia chống ma túy quyết liệt.