Pakistan: Lời thách thức công khai

Ngày 2/3 vừa qua, Bộ trưởng Liên bang phụ trách các vấn đề sắc tộc thiểu số của Pakistan, Shahbaz Bhatti, đã bị bắn chết trong một vụ tấn công ở một khu phố sang trọng tại thủ đô Islamabad. Theo Wajid Durrani, Chỉ huy trưởng Sở Cảnh sát Islamabad, vụ việc xảy ra vào khoảng 11h (giờ địa phương). Những kẻ tấn công xả súng vào chiếc xe đưa Shahbaz Bhatti từ nhà mẹ ông đến công sở. Ông Shahbaz Bhatti bị thương nặng và đã chết khi được chuyển tới bệnh viện gần đó. Những kẻ thủ ác đã tẩu thoát thành công. Chiếc xe của ông đã có đến 25 lỗ đạn. Vào ngày bị ám sát, Shahbaz Bhatti đã yêu cầu đoàn người bảo vệ chờ ở văn phòng làm việc thay vì tới tháp tùng ngay từ nhà mẹ ông, nơi ông thường xuyên tới thăm mà không có vệ sĩ đi kèm.

Vụ sát hại này diễn ra đúng vào lúc đang có những tranh cãi về việc sửa đổi luật báng bổ thần linh tại Pakistan. Ông Bhatti là thành viên nội các duy nhất theo Cơ Đốc giáo, phản đối mạnh những đạo luật Hồi giáo hà khắc và đã từng bị phiến quân Hồi giáo đe dọa. Ông là giới chức cấp cao thứ hai của Pakistan bị ám sát vì phản đối bộ luật trên của người Hồi giáo.

Hồi tháng 1, Thống đốc bang Punjab là ông Salman Taseer đã bị một trong các tay cận vệ sát hại. Ông Taseer là một nhân vật nổi tiếng của đảng Nhân dân Pakistan (PPP) đương quyền và là đồng minh thân cận của Tổng thống Asif Ali Zardari. Đây là vụ ám sát một nhân vật chính trị quan trọng nhất tại Pakistan, kể từ sau vụ cựu Thủ tướng Benazir Bhutto thiệt mạng trong vụ tấn công tự sát hồi tháng 12/2007.

Sau khi ông Taseer bị ám sát, chính Bộ trưởng đặc trách các vấn đề thiểu số, Shahbaz Bhatti, từng nói: "Luật chống báng bổ thần linh dẫn đến những vụ ngồi tù và những vụ giết người ngoài phạm vi tòa án. Đa số các trường hợp gọi là phỉ báng đều là những vụ tranh chấp cá nhân. Bất cứ ai cũng có thể đến đồn cảnh sát tố cáo người khác về tội phỉ báng Hồi giáo, chẳng có thủ tục trừng phạt những ai thưa kiện vô cớ". Và nay chính ông Bhatti lại là nạn nhân. Theo luật chống báng bổ, bất kỳ ai nói xấu đạo Hồi và Tiên tri Mohammad đều phạm tội và đối mặt với án tử hình.

Farzana Bari, một nhà hoạt động nhân quyền, cho rằng, vụ giết hại ông Taseer và nay là ông Bhatti đã tạo ra một tâm trạng bất ổn cho những lực lượng tiến bộ của Pakistan: "Chúng ta hãy nhìn những gì mà những tên thủ phạm đã gây ra. Chúng đã tạo ra một tình trạng kinh hoàng trên cả nước, cảnh cáo những ai dám mở miệng sẽ bị chặn họng giống như vậy".

Các tổ chức nhân quyền ở Pakistan lâu nay vẫn đòi sửa hoặc rút lại luật này vì cho rằng nó có tính cách kỳ thị những người không theo Hồi giáo, và vì nó hay bị những người Hồi giáo cực đoan lạm dụng để trả thù cá nhân. Trong thời gian qua, đảng PPP đã vận động để sửa lại bộ luật chống phỉ báng Hồi giáo và vụ ám sát ông Taseer được xem là lời cảnh cáo và cái chết của ông Bhatti có lẽ nên hiểu là sự dằn mặt đối với những ai muốn sửa đổi đạo luật đó.

Các nhóm Hồi giáo tại Pakistan gây áp lực mạnh đến độ chính phủ của Thủ tướng Gilani mới đây phải công khai xác nhận: chính phủ chưa bao giờ có ý định thay đổi luật phỉ báng Hồi giáo. Giới phân tích nhận định, chính vì chính phủ có thái độ bất nhất như vậy nên mới xảy ra vụ ám sát viên tỉnh trưởng. Hiện giới trí thức Pakistan tỏ ra lo lắng về việc xã hội Pakistan đang bị cực đoan hóa, kể cả trong những người thuộc lực lượng an ninh, và các nguy cơ đối với những người ôn hòa ngày càng tăng lên.

Vụ ám sát mới là thách thức lớn đối với địa vị cầm quyền của đảng PPP và làm chính phủ thêm khó khăn. Nó bộc lộ những yếu kém của chính phủ trong việc kiềm chế lực lượng Hồi giáo cực đoan cũng như trong cuộc chiến nhằm vào Taliban.

Tổng thống Pakistan Asif Ali Zardari đã lên án mạnh mẽ vụ giết hại Bộ trưởng Shahbaz Bhatti và tuyên bố 3 ngày quốc tang. Tổng thư ký Liên Hiệp Quốc Ban Ki-moon ngày 2/3 đã ra tuyên bố lên án mạnh mẽ vụ ám sát ông Shahbaz Bhatti. Trong tuyên bố, Tổng thư ký Liên Hiệp Quốc ca ngợi ông Bhatti là "nhà hoạt động lỗi lạc bênh vực cho các quyền của dân tộc thiểu số, thúc đẩy sự hiểu biết giữa các tín ngưỡng". Ông Ban Ki-moon cũng kêu gọi Chính phủ Pakistan tiếp tục nỗ lực chống khủng bố và thúc đẩy quyền của các dân tộc thiểu số.

Cùng ngày, Tổng thống Mỹ Barack Obama và Ngoại trưởng Hillary Clinton cũng bày tỏ "hết sức đau buồn" về vụ sát hại ông Bhatti, lên án mạnh mẽ "hành động bạo lực khủng khiếp" này, đồng thời cho biết Washington cam kết tiếp tục hợp tác với Islamabad vì tương lai thịnh vượng bền vững của Pakistan và chống chủ nghĩa cực đoan đến cùng. Đại diện cấp cao về chính sách đối ngoại của Liên minh châu Âu, Catherine Ashton, Thủ tướng Canada Stephen Harper... cũng lên án mạnh mẽ vụ sát hại ông Bhatti.

Sau khi xảy ra các vụ sát hại ông Bhatti và người lãnh đạo Punjab Taseer, Chủ tịch Ủy ban Tự do tôn giáo Quốc tế của Mỹ, ông Leonard Leo nói rằng, Tổng thống Pakistan Asif Ali Zardari phải thực sự can đảm để thực thi những cải cách bộ luật, nếu không thì Pakistan có thể sẽ lạc hướng. Tuy nhiên, theo các nhà quan sát, việc cải tổ luật báng bổ Hồi giáo tại Pakistan chỉ có thể được thực hiện chừng nào các lực lượng Hồi giáo cực đoan tại quốc gia Nam Á này bị tiêu diệt hết. Nhưng đó lại không phải chuyện một sớm một chiều có thể làm được ngay cả khi có sự giúp đỡ của Mỹ