Ukraina: Cựu Tổng thống đối mặt với tội lạm quyền
Công tố viên trưởng Ukraina đã quyết định tống đạt lệnh triệu tập cựu Tổng thống Leonid Kuchma tới trụ sở Viện Công tố Tối cao ở thủ đô Kiev, nhằm làm sáng tỏ sự liên quan giữa đương sự với một vụ án nổi cộm hơn 10 năm trước. Nếu bị truy tố về tội lạm dụng chức vụ gây hậu quả nghiêm trọng, vị tổng thống thứ hai của Cộng hòa Ukraina sẽ đối mặt với bản án từ 6-12 năm tù theo luật định.
Nạn nhân là ký giả Georgy Gongadze, người chủ xướng trang tin điện tử Ukraina Pravda chuyên với việc bóc trần nạn tham nhũng và lộng quyền trong giới chức Ukraina thời Tổng thống L.Kuchma còn tại vị (1994-2004). Đột nhiên G.Gongadze mất tích vào hôm 17/9/2001. Hai tháng sau, thi thể không toàn thây của người phóng viên xấu số được phát hiện tại một cánh rừng cách xa Kiev hàng trăm cây số. Thủ cấp của Gongadze mãi cho đến nay vẫn chưa tìm thấy.
Cái chết của ký giả 31 tuổi gây chấn động đất nước, hàng chục nghìn người đã xuống đường tuần hành ở thủ đô Kiev đòi lật đổ chính thể Kuchma, mở đường cho Cách mạng Cam sau này.
Cuộc điều tra sau đó cho thấy người tổ chức vụ thủ tiêu Gongadze là Thiếu tướng Alexei Pukach, Cục trưởng Cục Quản lý giám sát thuộc Bộ Nội vụ Ukraina. Ngoài A.Pukach còn có 3 kẻ đồng phạm khác đã tham gia bắt cóc và hành quyết nạn nhân tại khu rừng nói trên.
Đến tháng 10/2003, tướng A.Pukach đã bị bắt giữ theo lệnh của Công tố viên trưởng Sviatoslav Piskun. Nhưng Tổng thống Kuchma đã ra tay can thiệp bằng cách sa thải Piskun, thay đổi cơ cấu điều tra và trả tự do cho Pukach. Sau đó tướng A.Pukach cũng biệt tích luôn, theo tin đồn lúc thì ông ta sống ở Israel, khi thì tại Mỹ…
Tới năm 2005, tân Tổng thống Viktor Yushchenko quyết định cho điều tra lại "vụ Gongadze", đồng thời phục hồi chức vụ cho Công tố viên trưởng S.Piskun. Chỉ một thời gian ngắn sau, 3 kẻ tòng phạm dưới quyền Pukach đã bị điệu ra vành móng ngựa với bản án 37 năm tù.
Còn A.Pukach thực ra không hề rời khỏi Ukraina, ông ta cải trang thành một nông dân sống trong một ngôi làng hẻo lánh cho đến khi bị bắt giữ hồi mùa hè năm 2009. Tới cuối năm ngoái, Pukach mới thừa nhận đã thủ tiêu Gongadze theo lệnh của Bộ trưởng Nội vụ Yuri Kravchenko. Riêng ông này đã tự vẫn vào ngày 4/3/2005, sau khi hay tin Viện Công tố tối cao chuẩn bị ra trát bắt giữ mình.
Việc cá nhân cựu Tổng thống L.Kuchma dính líu đến vụ án thể hiện qua đoạn băng ghi âm, do một sĩ quan cận vệ trong văn phòng tổng thống ghi lại và gửi tới giới hữu trách. Qua đó Kuchma yêu cầu Kravchenko phải "xử êm" Gongadze. Đáp lại, Bộ trưởng Y.Kravchenko đã trấn an rằng "sẽ giao cho nhóm Đại bàng thực hiện… êm ru"."Nhóm Đại bàng" mà Kravchenko ám chỉ thực chất do tướng Pukach cầm đầu chuyên với việc thủ tiêu những phần tử đối nghịch.
"Tuy nhiên Viện Công tố Tối cao chưa đưa ra kết luận là cựu Tổng thống Leonid Kuchma đã ra lệnh ám hại phóng viên Georgy Gongadze - ngài Yuri Boychenko, phát ngôn viên của Viện Công tố cho báo giới biết - Chúng tôi chỉ truy tố tội lạm quyền khi ông ta cố tình can thiệp vào quá trình điều tra của bên tư pháp mà thôi".
Về phần mình, ngoài việc thừa nhận giọng trong băng ghi âm ra, cựu Tổng thống Kuchma còn biện bạch rằng việc mở phiên tòa là "một sự khiêu khích trơ trẽn với quyền lực nhà nước" (!). Riêng giới am hiểu nhận định nếu phiên tòa được tiến hành, rốt cục đương sự cũng được tha bổng bởi vụ việc xảy ra đã gần 10 năm, quá thời hạn câu lưu theo điều 166 của Bộ luật Hình sự Ukraina.
Được biết, một trong hai luật sư được bị cáo mời đến biện hộ tại tòa là luật sư Alan Dershowitz, đương kim Giáo sư luật tại Đại học Harvard (Mỹ), người từng tham gia tố tụng trong các vụ án nổi tiếng xử võ sĩ quyền Anh M.Tyson, hay vận động viên bóng bầu dục O.J.Simpson