Burkina Faso bất ổn vì khủng bố
Tuyên bố của Tổng Tham mưu trưởng quân đội Burkina Faso cho biết, sáng 24-12 (giờ địa phương), một số lượng lớn phần tử khủng bố đã tấn công đồng thời vào một căn cứ quân sự và khu dân cư ở thị trấn Arbinda thuộc tỉnh Soum. Sau nhiều giờ giao tranh, quân đội và hiến binh Burkina Faso, dưới sự yểm trợ của không quân đã đẩy lùi vụ tấn công của phiến quân, tiêu diệt 80 tên. Tuy nhiên, 4 binh sĩ và 3 hiến binh quốc gia đã thiệt mạng cùng 20 người khác bị thương.
| Cảnh sát Burkina Faso phong tỏa tại hiện trường một vụ tấn công. |
Ngoài ra, một số thường dân cũng đã thiệt mạng trong vụ tấn công. Khoảng 100 xe máy, vũ khí và một số lượng lớn đạn dược cũng đã được thu giữ. Lực lượng chức năng cũng đang tiến hành truy bắt những phần tử khủng bố. Hiện chưa có nhóm nào nhận thực hiện vụ tấn công, song tình trạng bạo lực ở Burkina Faso chủ yếu do các tay súng có liên hệ với cả al-Qaeda và Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng tiến hành. Sau khi xảy ra vụ tấn công, Tổng thống Burkina Faso Roch Marc Christian Kaboré tuyên bố 2 ngày quốc tang.
Burkina Faso là một quốc gia nằm ở Tây Phi, phía Bắc giáp Mali, phía Đông giáp Nigeria, phía Đông Nam giáp Bénin, Togo và Ghana; phía Tây Nam giáp Côte d'Ivoire. Từng là thuộc địa của Pháp, năm 1960, Burkina Faso giành độc lập. Trước đây, nước này có tên gọi là Cộng hòa Thượng Volta.
Tới tháng 4-1984, Tổng thống Thomas Sankara đổi tên gọi để có nghĩa "Đất những người đứng lên" trong tiếng Moré và Dioula, ngôn ngữ dân tộc chính của đất nước. Trong tiếng Moré, "Burkina" nghĩa là "Những người đàn ông vẹn toàn", còn trong tiếng Dioula "Faso" có nghĩa là "Cái nhà của cha".
Burkina Faso hiện là một trong những quốc gia nghèo nhất thế giới. Thu nhập (GDP) bình quân đầu người của nước này chỉ có 1.200 USD; xếp thứ 27 trong các nước nghèo nhất thế giới. Nông nghiệp chiếm 32% sản lượng nội địa và tạo việc làm cho 80% dân chúng.
Chủ yếu là chăn nuôi gia súc, nhưng ở miền Nam và Tây Nam, người ta cũng trồng cây lúa miến, cây kê ngọc trai, ngô, cây lạc, lúa và bông. Do thiếu việc làm nên có tới 3 triệu người Burkina Faso đã di cư sang sinh sống ở Côte d'Ivoire. Theo Ngân hàng Trung ương Tây Phi, những người di cư mỗi năm gửi 10 tỉ Euro về Burkina Faso. Kể từ sự việc Ghana trục xuất người nhập cư năm 1967, việc di cư đã liên tục gây ra những sự căng thẳng ở những nước đến. Cuộc khủng hoảng gần đây nhất là vào năm 2003 ở Côte d'Ivoire dẫn tới sự hồi hương của 300.000 người di trú.
Từ năm 2015, Burkina Faso đã liên tiếp bị các nhóm Hồi giáo cực đoan liên kết với các tổ chức khủng bố như IS, al-Qaeda như Ansarul Hồi giáo, Nhóm hỗ trợ đạo Hồi và người Hồi giáo (GSIM) cũng như nhiều nhóm thánh chiến nhỏ khác tấn công khủng bố. Các phiến quân thường tổ chức tấn công ở miền Bắc trước khi chuyển mục tiêu sang thủ đô Ouagadougou và các vùng lân cận ở phía Đông.
Đầu tháng 9-2019, một vụ tấn công nhằm vào căn cứ quân sự tại miền Bắc đã cướp đi sinh mạng 24 binh sĩ. Sau đó vài ngày, lại có 29 người dân thiệt mạng trong hai vụ tấn công liên tiếp tại miền Bắc Burkina Faso. Trong vụ tấn công đầu tiên, một nhóm vũ trang đã kích hoạt thiết bị nổ tự chế nhằm vào một chiếc xe chở nhiều hành khách và hàng hóa, khiến ít nhất 15 người thiệt mạng.
Vụ tấn công thứ hai nhằm vào đoàn xe chở thực phẩm cho người dân bị ảnh hưởng bởi chiến sự, khiến 14 người chết. Sau hai vụ tấn công nói trên, các nhà chức trách Burkina Faso đã điều động thêm binh sĩ nhằm thắt chặt an ninh tại khu vực miền Bắc.
Tuy nhiên, cho đến nay Burkina Faso vẫn chưa thể trấn áp làn sóng khủng bố và thánh chiến đang mở rộng tầm ảnh hưởng sang các khu vực khác của đất nước. Gần đây nhất, tháng 11-2019, ít nhất 37 người đã thiệt mạng khi nhóm thánh chiến phục kích một đoàn xe chở nhân viên công ty khai thác quặng Semafo của Canada.
| Quân đội Burkina Faso được huy động chống khủng bố. |
Kể từ tháng 11-2019, lực lượng an ninh Burkina Faso đã tiêu diệt khoảng 100 tay súng thánh chiến trong nhiều chiến dịch truy quét. Theo thống kê của Liên hợp quốc, từ năm 2015 tới nay, các vụ tấn công thánh chiến ở Burkina Faso đã khiến khoảng 700 người thiệt mạng, 560.000 người phải rời bỏ nhà cửa đi lánh nạn. Hàng trăm trường học ở phía Bắc Burkina Faso buộc phải đóng cửa do giáo viên phải trốn chạy.
Hiện Pháp đã triển khai sứ mệnh Barkhane với 4.500 binh lính tại khu vực các nước Mali, Burkina Faso, Niger và Cộng hoà Chad để hỗ trợ các lực lượng địa phương nhằm chống lại phiến quân Hồi giáo.
Đầu tháng 12-2019, các nhà lãnh đạo của các quốc gia G5 Sahel (Chad, Burkina Faso, Mali, Mauritania và Nigeria) đã tổ chức các cuộc hội đàm thượng đỉnh ở Nigeria và kêu gọi hợp tác chặt chẽ hơn và hỗ trợ quốc tế trong cuộc chiến chống lại mối đe dọa từ khủng bố.