Burkina Faso phong tỏa tài sản của lãnh đạo đảo chính

Trong số những người bị phong tỏa tài sản, đáng quan tâm nhất có Tướng Gilbert Diendere, người phụ trách Trung đoàn bảo vệ tổng thống (RSP), thân tín của cựu Tổng thống Blaise Compaore (được chỉ định giữ chức Chủ tịch Hội đồng Quốc gia Dân chủ, và là người đứng đầu hội đồng chuyển tiếp), sau khi RSP tiến hành cuộc đảo chính hôm 17/9. Ngoài ra, còn có 13 cá nhân liên quan tới 3 đảng có liên hệ với cựu Tổng thống Blaise Compaore. Quyết định kể trên được đưa ra chỉ 1 ngày, sau khi Tổng thống lâm thời Michel Kafando và Thủ tướng lâm thời Isaac Zida ra lệnh giải tán Trung đoàn bảo vệ tổng thống gồm 1.200 thành viên.

Theo giới truyền thông, sau khi chỉ huy lực lượng RSP bắt Tổng thống lâm thời Michel Kafando và Thủ tướng lâm thời Isaac Zida, Tướng Gilbert Diendere đã lên nắm quyền, nhưng sau đó phải tuyên bố từ chức dưới áp lực của cộng đồng quốc tế, đặc biệt là sự chống đối của quân đội Burkina Faso, cũng như phản đối của người dân. Trong tuyên bố từ chức, Tướng Gilbert Diendere đã bày tỏ sự hối hận về cuộc đảo chính, nhưng cũng giải thích nguyên nhân của việc này - không hài lòng đối với việc chính phủ chuyển tiếp cấm những người trung thành với cựu Tổng thống Blaise Compaore ra tranh cử trong cuộc bầu cử dự kiến diễn ra vào ngày 11-10. Và sau cuộc đảo chính kể trên, các nước thành viên của Cộng đồng Kinh tế Tây Phi (ECOWAS) đã đề nghị lùi ngày bầu cử vào 22/11 và khuyến nghị đồng minh của cựu Tổng thống Blaise Compaore được ra tranh cử.

Tổng thống dân sự Michel Kafando (trái) và lãnh đạo quân đội Burkina Faso.

Sau khi được phóng thích và trở lại nắm quyền hôm 23/9, Thủ tướng lâm thời Isaac Zida đã ra lệnh mở cuộc điều tra toàn diện về cuộc đảo chính, đồng thời tuyên bố: công lý sẽ được thi hành sau khi kết thúc cuộc điều tra. Do đó, tương lai của Tướng Gilbert Diendere vẫn chưa được quyết định.

Theo thống kê, cuộc đảo chính đã khiến ít nhất 10 người chết và hơn 100 người bị thương. Còn theo quyết định giải tán hôm 25/9, người của RSP đã nhất trí rời khỏi thủ đô Ouagadougou và quân đội cũng đồng ý rút về doanh trại. Tuy nhiên, các chỉ huy đảo chính đề nghị phải được đảm bảo an toàn cho bản thân và gia đình trước khi từ bỏ vũ khí. Trước đó, quân đội và lực lượng đảo chính đã ký một thỏa thuận 5 điểm nhằm chấm dứt xung đột.

Tướng Gilbert Diendere tuyên bố, tuân thủ thỏa thuận vừa đạt được, nhưng cảnh báo lực lượng của ông sẽ "tự vệ nếu bị tấn công". Thỏa thuận đột phá này đạt được sau các cuộc đàm phán tại Abuja (Nigeria), một ngày sau khi quân đội tiến về thủ đô Ouagadougou. Ngày 23/9, Tổng thống lâm thời Michel Kafando đã trở lại nắm quyền và khôi phục chính phủ chuyển tiếp dân sự.

Liên minh châu Âu (EU) đã hoan nghênh vai trò quan trọng của ECOWAS và một số nhà lãnh đạo châu Phi trong việc khôi phục ổn định tại Burkina Faso. Được biết, các nhà hòa giải ECOWAS do Tổng thống Senegal Macky Sall dẫn đầu đã đạt được thỏa thuận sau 3 ngày đối thoại căng thẳng với lực lượng quân sự Burkina Faso. Trước đó, đại diện cấp cao phụ trách chính sách an ninh và đối ngoại của EU, bà  Federica Mogherini đã yêu cầu người cầm đầu đảo chính ở Burkina Faso phải buông vũ khí vô điều kiện.

Theo hãng Reuters và AFP, Tổng thống lâm thời Michel Kafando sau khi bị lực lượng đảo chính bắt đã bị quản thúc tại gia, và tìm cách ẩn náu trong dinh thự của Đại sứ Pháp Gilles Thibault. Và trong cuộc trả lời phỏng vấn với đài phát thanh Pháp RFI, ông Michel Kafando đã bày tỏ hoài nghi về triển vọng thỏa thuận hòa bình vừa đạt được có thể giải quyết các vấn đề gốc rễ khi thỏa thuận không đề cập tới các giải pháp cụ thể cho những bất đồng tại Burkina Faso.

Theo giới truyền thông, ngày 22/9, Chủ tịch Hội đồng Chuyển tiếp Quốc gia của Burkina Faso (CNT), ông Cherif Moumina Sy đã ra sắc lệnh giải tán lực lượng RSP. Trước đó (18/9), trong thông điệp phát trên đài phát thanh, ông Cherif Moumina Sy còn tự tuyên bố là Tổng thống lâm thời Burkina Faso; đồng thời kêu gọi lực lượng đảo chính ra đầu hàng và giải tán lực lượng bất hợp pháp này.

Gần 1 năm trước (27/11/2014), với 71 phiếu thuận và 14 phiếu chống, ông Cherif Moumina Sy đã được bầu làm người đứng đầu CNT, với 90 thành viên, trong đó có 30 người thuộc nhóm phản đối cựu Tổng thống Blaise Compaore, 25 người thuộc nhóm xã hội dân sự, 10 người thuộc đảng cầm quyền trước đây và 25 người thuộc quân đội. Ông Cherif Maumina Sy là người sáng lập tuần báo Bendre và nổi tiếng với thái độ chỉ trích chế độ của cựu Tổng thống Blaise Compaore.