Mở rộng điều tra bê bối tại SNC-Lavalin
Bởi việc này diễn ra khi vụ bê bối tại Tập đoàn xây dựng hàng đầu Canada và hàng đầu thế giới SNC-Lavalin có trụ sở tại thành phố Quebec ngày càng trở nên phức tạp và gay cấn. Được biết, Thủ tướng Justin Trudeau là bạn thân của ông Gerald Butts vì họ từng là sinh viên Đại học McGill ở Montreal.
Theo tờ The Globe and Mail, Văn phòng Thủ tướng từng tìm cách gây ảnh hưởng đối với bà Jody Wilson-Raybould, cựu Bộ trưởng Tư pháp, Tổng chưởng lý để yêu cầu cơ quan công tố có thỏa thuận khắc phục, thay vì truy tố hình sự đối với SNC-Lavalin. SNC-Lavalin bị cáo buộc hối lộ và gian lận liên quan tới các hợp đồng ở Libya. Hơn 20 ngày trước (8-2), bà Jody Wilson-Raybould cho biết, từng bị ràng buộc bởi đặc quyền luật sư-thân chủ trong vấn đề này.
 |
| Ông Gerald Butts, thư ký chính của Thủ tướng Justin Trudeau. |
Nhưng ông Gerald Butts đã phủ nhận cáo buộc kể trên. "Tôi phủ nhận cáo buộc cho rằng, tôi hay bất cứ ai trong Văn phòng Thủ tướng đã gây áp lực đối với bà Jody Wilson-Raybould. Bởi chúng tôi tôn trọng vai trò đặc thù của Tổng chưởng lý và luôn hành động với tính liêm chính. Do đó, bất cứ cáo buộc nào đối với cá nhân hay nhân viên của tôi - từng gây áp lực với Tổng chưởng lý là hoàn toàn không đúng", ông Gerald Butts nhấn mạnh trong quyết định từ chức.
Văn phòng Thủ tướng từng thông báo, bà Jody Wilson-Raybould đã nêu vụ việc của SNC-Lavalin với ông Gerald Butts từ tháng 12-2018, và được yêu cầu báo cáo với thư ký Hội đồng Cơ mật. Được biết, bà Jody Wilson-Raybould quyết định từ chức Bộ trưởng phụ trách các vấn đề cựu chiến binh (12-2) chỉ mấy ngày sau khi tờ The Globe and Mail cho rằng, cựu Bộ trưởng Tư pháp, Tổng chưởng lý đã bị ép chỉ đạo Cơ quan Công tố Canada ký thỏa thuận hoãn truy tố (DPA) đối với SNC-Lavalin. Đồng thời cho biết, bà Jody Wilson-Raybould đã thuê cựu thẩm phán Tối cao Pháp viện Thomas Cromwell làm luật sư tư vấn để phát biểu công khai về những chuyện liên quan tới vụ việc kể trên.
Theo thông báo từ văn phòng ủy viên Mario Dion, ông quyết định mở cuộc điều tra theo Đạo luật Xung đột Lợi ích vì tin rằng, đã có vi phạm trong trường hợp này và đủ căn cứ để bắt đầu làm rõ cáo buộc, bà Jody Wilson-Raybould đã bị ép để ngừng truy tố SNC-Lavalin với tội gian lận và tham nhũng.
Nhưng Thủ tướng Justin Trudeau đã thẳng thừng phủ nhận cáo buộc này và Bộ trưởng Tư pháp David Lametti cũng thông báo, chưa có đủ bằng chứng để mở cuộc điều tra theo yêu cầu của Ủy ban Tư pháp Hạ viện (cũng là đề nghị của đảng Bảo thủ và đảng NDP) về vấn đề này. Và khi phát biểu trước Hiệp hội Luật sư Canada ở Ottawa hôm 11-2, Bộ trưởng Tư pháp David Lametti chỉ đề cập tới tính độc lập của ủy viên Mario Dion, không bình luận về vấn đề này.
Theo giới truyền thông, các đảng đối lập và nhiều giới ở Canada đang kêu gọi từ bỏ đặc quyền luật sư-thân chủ và cho phép những người liên quan tới SNC-Lavalin như ông Gerald Butts ra điều trần trước Ủy ban Tư pháp Hạ viện. Được biết, hôm 19-2, Ủy ban Tư pháp Hạ viện đã họp ở Ottawa để bàn về các nhân chứng khả dĩ, cũng như thời gian cho các cuộc họp khác, và quy trình tố tụng của cuộc điều tra này.
| Tập đoàn SNC-Lavalin. |
Vẫn theo tờ The Globe and Mail, SNC-Lavalin đã nhận hàng tỷ USD hỗ trợ từ Cơ quan Phát triển Xuất khẩu của Chính phủ Canada trong khuôn khổ của 19 thỏa thuận tín dụng. Hơn 6 năm trước (4-12-2012), cảnh sát đã bắt ông Pierre Duhaime, nguyên Giám đốc điều hành của SNC-Lavalin, vì bị cáo buộc vi phạm nghiêm trọng liên quan tới đưa hối lộ ở một dự án lớn.
Theo hồ sơ cảnh sát, ông Pierre Duhaime đã chỉ đạo làm giả chứng từ sổ sách liên quan tới việc đưa hối lộ 22,5 triệu USD để giành hợp đồng xây dựng bệnh viện của McGill University Health Centre (MUHC) tại Montreal, trị giá 1,3 tỷ USD.
Ông Pierre Duhaime mất ghế Giám đốc điều hành từ tháng 3-2012, sau khi lãnh đạo SNC-Lavalin phát hiện ông chịu trách nhiệm chính trong việc duyệt chi tổng cộng 56 triệu USD cho các đối tượng môi giới để thắng thầu nhiều hợp đồng xây dựng tại một số quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới. Tuy phải ra đi nhưng ông Pierre Duhaime vẫn được nhận khoản đền bù trị giá 5 triệu USD.
Nhiều người cho rằng, người đứng sau các vụ hối lộ ở SNC-Lavalin là ông Riadh Ben Aissa, nguyên Phó Chủ tịch tập đoàn, phụ trách mảng thị trường nước ngoài (bị bắt tại Thuỵ Sỹ hồi đầu năm 2012). Theo ông Robert Lafreniere, người đứng đầu cơ quan chống tham nhũng của Cảnh sát Canada cho biết, ông Riadh Ben Aissa bị cáo buộc hối lộ để thắng thầu ở một số nước Bắc Phi, đặc biệt là Libya. Và số tiền thất thoát do hối lộ phải ở con số 139 triệu USD, không dừng ở mức 56 triệu USD.