Chiến tranh Thái Bình Dương

11:25 05/04/2019
Chiến tranh Thái Bình Dương kéo dài từ năm 1879 đến 1884, là cuộc chiến vì các yêu sách của Chile trên lãnh thổ Bolivian ven biển ở sa mạc Atacama.


Chiến tranh kết thúc với chiến thắng cho Chile, nơi đã giành được một lượng đáng kể lãnh thổ giàu tài nguyên từ Peru và Bolivia. Quân đội Chile đã chiếm khu vực ven biển giàu nitrat của Bolivia và Peru đã bị Hải quân Chile đánh bại.

Bức tượng Eduador Abaroa chỉ ra biển. Trên tường viết: "Những gì đã từng là của chúng ta, sẽ lại là của chúng ta".

Các trận chiến đã diễn ra ở Thái Bình Dương, sa mạc Atacama, sa mạc của Peru và các khu vực miền núi ở Andes. 5 tháng đầu tiên, cuộc chiến diễn ra trong một chiến dịch hải quân, khi Chile đấu tranh để thiết lập một hành lang tiếp tế trên biển cho các lực lượng của mình trong sa mạc khô cằn nhất thế giới.

Cuộc chiến bắt nguồn từ tháng 2-1878, khi Bolivia áp thuế mới đối với một công ty khai thác Chile ("Compañía de Salitres y Ferrocarril de Antofagasta" - CSFA) bất chấp sự bảo đảm rõ ràng của Bolivia trong Hiệp ước Ranh giới năm 1874 rằng họ sẽ không tăng thuế đối với người hoặc công nghiệp Chile trong 25 năm. Chile đã phản đối và yêu cầu đem vụ việc ra hòa giải, nhưng Bolivia đã từ chối và coi đó là một chủ đề của Tòa án Bolivia. 

Chile nhấn mạnh và thông báo cho Chính phủ Bolivian rằng Chile sẽ không còn coi mình bị ràng buộc bởi Hiệp ước Ranh giới năm 1874 nếu Bolivia không đình chỉ thi hành luật. Vào ngày 14-2-1879, khi chính quyền Bolivia cố gắng bán đấu giá tài sản bị tịch thu của CSFA, lực lượng vũ trang Chile đã chiếm thành phố cảng Antofagasta.

Peru, bị ràng buộc với Bolivia bởi hiệp ước bí mật từ năm 1873, đã cố gắng hòa giải, nhưng vào ngày 1-3-1879, Bolivia tuyên chiến với Chile và kêu gọi Peru kích hoạt liên minh, trong khi Chile yêu cầu Peru tuyên bố trung lập. Ngày 5-4, sau khi Peru từ chối điều này, Chile đã tuyên chiến với cả hai quốc gia. Ngày hôm sau, Peru đã trả lời bằng cách thừa nhận casus foederis (liên minh với Bolivia).

Nhà nghiên cứu Ronald Bruce St. John nói về nguyên nhân dẫn đến chiến tranh: "Mặc dù Hiệp ước 1873 và việc áp đặt thuế 10 centavos được biện minh cho hành động chiến tranh, có những lý do sâu sắc hơn, cơ bản hơn cho sự bùng nổ của sự thù địch vào năm 1879. 

Một mặt là sức mạnh, uy tín và sự ổn định tương đối của Chile so với suy thoái kinh tế và gián đoạn chính trị, đặc trưng cho cả Peru và Bolivia sau khi độc lập. Mặt khác, có sự cạnh tranh liên tục về quyền bá chủ kinh tế và chính trị trong khu vực, bị phức tạp hóa bởi một sự phản đối sâu sắc giữa Peru và Chile. 

Trong khoảng thời gian này, sự mơ hồ về ranh giới giữa 3 nước, cùng với việc khám phá ra trầm tích phân chim và nitrat có giá trị ở các vùng lãnh thổ tranh chấp đã kết hợp để tạo ra một câu hỏi ngoại giao về tỷ lệ phân chia không thể vượt qua".

Sau đó, chiến dịch trên bộ của Chile đã đánh bại quân đội Bolivian và Peru. Bolivia rút lui sau trận Tacna vào ngày 26-5-1880. Tháng 1-1881, các lực lượng Chile chiếm Lima. Tàn dư và quân đội Peru đã tiến hành một cuộc chiến tranh du kích không làm thay đổi kết quả của cuộc chiến. Ngày 20-10-1883, Chile và Peru ký Hiệp ước Ancón. Năm 1884, Bolivia đã ký một thỏa thuận ngừng bắn với Chile.

Chile đã giành được lãnh thổ Tarapacá của Peru, vùng Litoral của Bolivia (biến Bolivia thành một quốc gia không giáp biển), cũng như kiểm soát tạm thời 2 tỉnh Tacna và Arica của Peru. Năm 1904, Chile và Bolivia đã ký "Hiệp ước hòa bình và hữu nghị" thiết lập các ranh giới xác định. Thỏa hiệp Tacna-Arica năm 1929 đã đưa Arica cho Chile và Tacna cho Peru.

Với việc mất quyền tiếp cận chủ quyền vào đại dương Thái Bình Dương, Hiệp ước Hòa bình và Hữu nghị năm 1904 đã trao cho Bolivia quyền vận chuyển hàng hóa miễn thuế và truy cập miễn thuế vào các cảng phía bắc Chile. Nó cũng bắt buộc Chính phủ Chile phải xây dựng hai tuyến đường sắt nối La Paz với Antofagasta và Arica.

Bất chấp những nhượng bộ này, việc mất Litoral (bờ biển) vẫn là một vấn đề chính trị và tình cảm sâu sắc đối với người dân Bolivia. Vô số tổng thống Bolivian gây áp lực cho Chile về quyền tiếp cận chủ quyền ra biển. Quan hệ ngoại giao với Chile đã bị cắt đứt vào ngày 17-3-1978, bất chấp các mối quan hệ thương mại đáng kể. Tờ báo hàng đầu của Bolivian El Diario đã đăng bài xã luận hàng tuần về chủ đề này, và người dân Bolivian hàng năm đã tổ chức một "Dia del Mar" yêu nước (Ngày của biển) để ghi nhớ sự mất mát.

Ngày này năm xưa

Ngày 5-4-1879, đánh dấu sự khởi đầu của Chiến tranh Thái Bình Dương, diễn ra giữa Chile và liên minh 2 nước Bolivia - Peru.

Xuân Trường

Đại hội Thi đua yêu nước toàn quốc lần thứ XI - Sự kiện có ý nghĩa chính trị xã hội sâu sắc, là ngày hội lớn của tinh thần yêu nước và khát vọng cống hiến, nơi hội tụ, biểu dương và tôn vinh những tập thể, cá nhân điển hình tiên tiến - những bông hoa đẹp nhất trong vườn hoa tươi thắm của phong trào thi đua yêu nước 5 năm vừa qua đã được tổ chức trọng thể tại Thủ đô Hà Nội sáng nay 27/12. 

Ngày 27/12, tại Hà Nội, Điện ảnh Công an nhân dân (CAND) tổ chức tuyển chọn diễn viên cho dự án phim điện ảnh Giờ sám hối. Kịch bản phim được chuyển thể từ tiểu thuyết cùng tên của Trung tá Vũ Liêm – tác phẩm đoạt giải tại Trại sáng tác văn học về đề tài “Hình tượng người chiến sĩ Cảnh sát nhân dân” do Bộ Công an tổ chức năm 2022 – nhằm tôn vinh hình tượng người cảnh sát hình sự trong thời kỳ mới.

Liên quan tới vụ tai nạn giao thông đặc biệt nghiêm trọng khiến 9 người tử vong xảy ra tại xã Phình Hồ, tỉnh Lào Cai, chiều  27/12, Chủ tịch UBND tỉnh Lào Cai vừa ký Công văn hỏa tốc số 5367/UBND-NC yêu cầu các sở, ban, ngành, UBND các xã, phường, Công an tỉnh, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh và các tổ chức chính trị - xã hội khẩn trương khắc phục hậu quả vụ tai nạn giao thông này.

Dự Đại hội Thi đua yêu nước toàn quốc lần thứ XI, Đoàn đại biểu lực lượng CAND gồm 133 đồng chí là các Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân, Chiến sĩ thi đua toàn quốc, các điển hình tiên tiến xuất sắc trong phong trào thi đua "Vì an ninh Tổ quốc" giai đoạn 2020 - 2025, đại diện cho hàng nghìn tấm gương ưu tú thể hiện bản lĩnh, ý chí kiên cường, mưu trí, dũng cảm, sáng tạo trong công tác, chiến đấu, lao động, học tập, vì bình yên Tổ quốc, vì hạnh phúc của nhân dân. Các đại biểu đã chia sẻ những câu chuyện xúc động, gửi gắm ý kiến tâm huyết đến đại hội.

Chiều 27/12, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an TP Hồ Chí Minh cho biết đã ra Quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can, bắt tạm giam Huỳnh Văn Lam (SN 1995, thường trú tỉnh Cà Mau) và Nguyễn Thị Thu Hà (SN 1994, thường trú tỉnh Lâm Đồng) về tội “Tham ô tài sản” xảy ra tại Công ty TNHH CityZoo, địa chỉ số 146D4 Nguyễn Văn Hưởng, phường An Khánh, TP Hồ Chí Minh.

Sáng 27/12, Tổng Bí thư Tô Lâm; nguyên Tổng Bí thư Nông Đức Mạnh; Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính cùng các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước đã đến thăm gian trưng bày của Masan High-Tech Materials (doanh nghiệp sở hữu và vận hành mỏ vonfram đa kim Núi Pháo), một trong những mỏ vonfram lớn nhất thế giới đang được khai thác hiệu quả.

Ngày 26/12, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh Hưng Yên đã ra quyết định khởi tố vụ án hình sự, khởi tố bị can và thi hành lệnh bắt tạm giam đối với Nguyễn Văn Tuyền (SN 1990, trú tại thôn Đanh Xá, xã Ân Thi, tỉnh Hưng Yên) về hành vi sản xuất hàng giả.

Ngày 27/12, Bộ Công an và UBND TP Hà Nội phối hợp tổ chức diễn tập phương án chữa cháy, cứu nạn, cứu hộ (CNCH) tại tòa nhà Technopark Tower và Chung cư S2.18 nằm trong tổ hợp Vinhomes Ocean Park 1, xã Gia Lâm, TP Hà Nội nhằm diễn tập thực hành vận hành cơ chế phối hợp chỉ huy, điều hành, hiệp đồng tác chiến, tổ chức giải quyết các tình huống tai nạn, sự cố phức tạp có nhiều người bị nạn.

©2004. Bản quyền thuộc về Báo Công An Nhân Dân.
®Không sao chép dưới mọi hình thức khi chưa có sự đồng ý bằng văn bản của Báo Công An Nhân Dân.
English | 中文