Cuộc chiến giành ngôi vương của giới tội phạm ở Belarus
Diễn biến cực kỳ phức tạp
Tội phạm có tổ chức ở Belarus trong dạng này dạng khác thì bao giờ cũng có, nhưng nó bắt đầu mạnh mẽ sau năm 1991. Cùng với sự tan rã của CCCP, hệ thống bảo vệ pháp luật thống nhất cũng bị phân chia, ban đầu cơ quan an ninh của nước Belarus độc lập không đủ khả năng chống tội phạm một cách hiệu quả, thế là lãnh thổ nước Cộng hòa được coi là cửa ngõ vào châu Âu có diễn biến cực kỳ phức tạp.
Những năm ấy, bọn cướp ở vùng vành đai Moskva làm việc ráo riết, chúng giết người và rửa tiền hàng triệu cho các sếp của chúng. Miếng mồi ngon ở dạng thị trường Belarus, những trạm xăng, nhà kho chứa hàng nhập khẩu và xuất khẩu đều bị các đại biểu của giới trộm cướp trong nước và nước láng giềng Nga la liếm.
Ở miền Tây thì hàng ngàn toa tàu chở kim loại màu và kim loại đen của Belarus cũng như các tài nguyên của Nga lũ lượt ra đi và đón về những thiết bị gia dụng phương Tây, hàng điện tử và đương nhiên là cả các xe hơi châu Âu bị bắt giữ nữa.
Trong nước bắt đầu hình thành những tổ chức tội phạm khác nhau: Morozov, Rechitzky, Pozharnik và Poselkov, bọn chúng ban đầu còn tay trắng nhưng được hoạt động dưới sự bảo trợ của những đại biểu riêng lẻ của các cơ quan bảo vệ pháp luật. Khác với các "đồng nghiệp" ở Nga, những tên trộm cướp sống theo luật Belarus trong những năm 1990 không thể sống lâu, trong những cuộc sát phạt hình sự, bọn cướp thường giết cả người của mình. Nhưng lại có một giả thuyết khác: nghe đâu có một đơn vị cựu binh đặc nhiệm Belarus là cơ quan nhà nước tuyệt mật thường xử bắn những tên trộm cướp sống theo luật.
|
Trong tù, năm 1999, Alexandr Kushnerov (giữa) nhận biệt danh "Sasha Kushner". |
Trong những năm 1990, ở nước Nga cũng có một tổ chức bí mật tương tự "đội săn bắt gangster" của Belarus, mang tên "Mũi tên trắng". Theo huyền thoại phố phường thì đó là một cộng đồng phi hình thức do cơ quan công lực lập ra để làm nhiệm vụ xóa bỏ những đại biểu đáng kể nhất của giới tội phạm. Quả thật, cũng chưa ai chứng minh được sự tồn tại của "Mũi tên trắng" cũng như đơn vị tương đương của nó ở Belarus.
Ý nguyện của bọn trộm cướp
Một trong số những tên trộm cướp nổi tiếng nhất ở Belarus trong thập niên 1990 là Vladimir Klech (biệt danh "Szczawik"). Sau khi được phong tước năm 1994, hắn nhanh chóng trở thành số một trong giới tội phạm Belarus. Những người có uy tín ở địa phương coi "Szczawik" là một nhà ngoại giao đại tài. Hắn ứng xử rất thành công giữa lợi ích của các chiến hữu địa phương và các băng đảng trộm cướp sống theo luật của người Gruzia tại Moskva. "Szczawik" thường thích khoe chiếc thắt lưng có khóa bằng vàng và kiến thức về luật giang hồ. Hắn được kính trọng và vẻ vang vì khéo giải quyết thành công bất kỳ một mâu thuẫn nào.
Nhưng tháng 12 năm 1997, "Szczawik" biến mất trong những hoàn cảnh còn chưa rõ nguyên nhân. Vợ hắn kể rằng chập tối có người gọi cho hắn và hắn nói rằng đi lấy ô tô. Sau đó không ai còn thấy hắn ở bất kỳ đâu nữa.
Câu chuyện xảy ra không phải thiếu căn cứ ấy có liên quan đến một sắc luật mới được Tổng thống Alexandr Lukashenko ký hai tháng trước "Những biện pháp cấp bách để đấu tranh với chủ nghĩa khủng bố và những tội phạm bạo lực đặc biệt nguy hiểm". Văn bản này xuất hiện ngay sau cái chết của Evgenya Mikolutsky, Chủ tịch Ủy ban Kiểm tra Nhà nước tỉnh Mogilyov, Đại biểu Quốc hội. Quả bom đặt trước thềm nhà ông đã nổ và ông tan xác.
Sau sự biến mất của "Szczawik", tất cả những ai nhận tước trộm cướp sống theo luật cũng lần lượt mất tăm, nổi bật là sự biến mất của Alexandr Tratzevsky (biệt danh "Tratza") vào năm 1999. Đến tháng 8 năm 2000, tại hộp đêm ở Vitebsk, tên trộm cướp sống theo luật Gennady Lukashov (biệt danh "Lukash"), cũng bị bắn chết mặc dù tên này không có kẻ thù hoặc đối thủ cạnh tranh.
Năm 2001, Tổng thống Belarus có hé lộ đủ để hiểu rằng tiếng đồn về sự tồn tại của "Mũi tên trắng" ở Belarus là có cơ sở. Lukashenko kể rằng vào giữa thập niên 1990, ông có tiến hành cuộc trò chuyện với các đại biểu của cơ quan hình sự Belarus và nói chuyện với họ, cho nên đất nước mới có trật tự và làm tất cả mọi người hài lòng…
Tướng cướp chủ chốt hiện nay trên đất nước Belarus là Alexandr Kushnerov. Hắn sinh năm 1966 tại Gomel, xuất thân từ tổ chức tội phạm khét tiếng nhất nước thuộc băng của Sergei Morozov. Cũng như nhiều tên trộm cướp khác, các thành viên của tổ chức tội phạm Morozov làm cái việc bảo kê quản lý doanh nghiệp bất hợp pháp và thu tiền cống nạp từ điểm thương mại chợ trung tâm nông trường Gomel.
Ngay trong những năm 1990 giông bão, khi tội phạm còn chưa là sự khác thường, Morozov đã khôn khéo làm những việc của những kẻ bất chấp pháp luật, bất chấp phong tục và giết thuê - tức là làm sát thủ. Nguyên do của mọi sự là thói quen giết chết những người từ chối chi tiền cho chúng. Hiện tượng bình thường đối với các thành viên tổ chức tội phạm là "hốt tiền" của những ai mà chúng nhận bảo kê. Người nào tỏ ý khó chịu liền nhận nhát dao vào gan - toàn bộ câu chuyện là ở đấy.
Vụ trả thù nổi tiếng của tổ chức tội phạm Morozov là ngay tại một quán ăn đã giết chết bốn doanh nhân người Litva, một người trong số đó có người yêu bị giết rất dã man vì trước đó dám nhìn xéo vào thủ lĩnh của nhóm. Trong câu chuyện bên bàn ăn với Morozov, doanh nhân đó kín đáo hé ra nỗi nghi ngờ của mình, vì thế anh ta cùng với ba bạn hàng kia bị giết ngay lập tức.
Đầu năm 1994, người của Morozov hoàn toàn thao túng Gomel sau khi nhóm tội phạm thứ hai ở thành phố này do Pozharnik cầm đầu đã chịu thần phục thủ lĩnh của họ và gia nhập tổ chức. Trước đó, những đầu đảng của Pozharnik đã bị bắt cóc đưa ra một ngôi nhà ở ngoại thành dọa dẫm sẽ thanh toán thẳng tay và buộc phải tuyên thệ trung thành. Tính ra tổ chức tội phạm của Morozov đã thực hiện hàng chục vụ giết người và một số lượng rất lớn các vụ cưỡng bức, tống tiền, trả thù và dọa giết.
Trong tổ chức tội phạm của Morozov có cả những người làm ở các cơ quan bảo vệ pháp luật, điều này về sau trong quá trình điều tra mới phát hiện ra. Cũng có những người đơn giản là sợ, không muốn dây dưa với bọn cướp. Nhưng tất cả vụ việc đã được phanh phui, các sự kiện đã được tích tụ để cho phép giáng trả bọn tội phạm. Sau khi bắt giữ các đầu đảng, bắt đầu có bước ngoặt, các nhân chứng không còn thấy sợ nữa và bắt đầu lên tiếng. Hơn 50 người đã bị kết án vì tham gia băng nhóm của Sergei Morozov.
Tên cầm đầu giới tội phạm Belarus hiện nay là Alexandr Kushnerov khi ấy đã bị giam giữ và thừa nhận là thủ phạm vụ ám sát hai người, tòa án thành phố Gomel kết luận phải áp dụng hình phạt ở mức cao nhất là xử bắn. Kushnerov phải mất nhiều tháng đợi chờ sau song sắt, kết cục là tòa án cấp cao hơn thay hình phạt tử hình bằng 15 năm tù giam. Trong nhà tù, tên Kushnerov của băng đảng Morozov chẳng đi đâu mà phải vội vàng, hắn bắt đầu nghiền ngẫm luật giang hồ và sống theo phong tục, quan niệm của bọn trộm cướp.
Nhận biệt danh "Sasha Kushner" của đám tù nhân, dần dần hắn bắt đầu thăng tiến theo hệ thống phân cấp của bọn tội phạm. Bắt đầu từ con số không, rồi được cắt cử làm người cai quản phòng giam được vài năm, "Sasha Kushner" đã được nhận danh hiệu đại biểu chủ chốt của giới trộm cướp trong tù. Hắn được chức trách đó là nhờ may mắn làm quen với tên trộm cướp sống theo luật Vasily Khristoforovyi (có biệt danh "Vasya Voskres"), người Moskva.
Được biết, tại cuộc gặp gỡ với thủ lĩnh của giới tội phạm Nga là "cụ Khassan", "Vasya Voskres" có kể về "Sasha Kushner" như một con người lý tưởng và có nhiều điều tâm đắc. Ngoài ra, "Vasya Voskres" còn giải thích rằng "Sasha Kushner" đang phấn đấu vào hàng tinh hoa của giới tội phạm và tiến cử hắn là ứng viên xứng đáng cho vai trò "tên trộm cướp sống theo luật chủ chốt ở Belarus".
Năm 2008, trưởng băng cướp Sergei Morozov và những nhận vật tin cẩn nhất Valery Gorbatyi và Igor Danchenko đã mang sẵn mức án cao nhất rồi cũng bị xử bắn, thậm chí chúng còn chưa kịp đệ đơn xin ân xá lên Tổng thống Alexandr Lukashenko. Còn "Sasha Kushner" trong năm đó thì được ân xá và trả tự do trước thời hạn ba năm. Vừa ra khỏi nhà tù, "Sasha Kushner" đến ngay Moskva để vái "cụ Khassan", lúc này lão đã ngó nghiêng về phía Belarus từ lâu.
Sau sự mất tích của tên "Szczawik", tất cả công việc của giới tội phạm các vùng của Belarus được điều hành bởi những nhân vật khác nhau, nhưng uy tín nhất chỉ có hai tên - một là Dmitri Galiev (biệt danh "Galei") người gốc Minsk và hai là đồng hương của "Sasha Kushner" là Alexandr Timoshenko (biệt danh "Timokha").
| "Morozov", "Sasha Kushner" và "Pashtet". |
Bọn trộm cướp sống theo luật "Timokha" và "Galei" từ nước ngoài đã để lại ảnh hưởng tới giới tội phạm Belarus thông qua những tên dưới trướng của mình, nội bộ anh em ở Belarus tự giải quyết tất cả các vấn đề với nhau và việc này được làm khá tốt ngay cả khi vắng mặt hai tên ấy. Ở Belarus hiện còn tồn tại một giai cấp hùng mạnh gồm những tên có máu mặt, đã từng kinh qua tù đày và duy trì truyền thống giang hồ.
"Timokha" và "Galei" quan hệ với băng đảng Kutaissy - Sukhumsky - đứng đầu là hai tay giang hồ thanh thế Tariel Oniani (mang biệt danh "Taro") và Merab Dzhangveladze (biệt danh "Sukhumsky") - đó là những người cạnh tranh chủ yếu của "cụ Khassan" trong không gian các nước hậu Liên Xô. Hiểu rằng chiếc ghế thủ lĩnh giang hồ ở Belarus về thực chất là chưa có ai nắm giữ, "cụ Khassan" quyết định không bỏ lỡ thời cơ nên cắt đặt đệ tử của mình vào vị trí còn bỏ trống.
Chính vì thế, tháng 5 năm 2011, tại nhà hàng "Phaeton cổ kính" ở Moskva, trong sự có mặt những đại biểu tai tiếng của băng đảng mình, "cụ Khassan" phong tước cho "Sasha Kushner" và biến hắn trở thành trộm cướp sống theo luật. "Thông điệp" của cuộc họp này được gửi tới tất cả các nhà tù và những người cần thiết đang ở ngoài tự do nói rõ rằng từ nay đã có người đứng ra giải quyết tất cả những vấn đề còn tranh cãi của giới trộm cướp ở Belarus.
"Sasha Kushner" bắt đầu gặp vấn đề với các tay đầu gấu
Sau lễ phong tước được một tuần thì "Sasha Kushner" bị cơ quan công lực Nga bắt giữ với 4 gram ma túy trong người. Trước mắt hắn là một án tù, nhưng một điều kỳ lạ đã diễn ra: tòa kết án hắn 5 năm tù giam trong trại cải tạo bình thường, nhưng chỉ sau hai tháng "Sasha Kushner" đã được thả. Câu chuyện này cho phép phái chống đối vu cho tên trộm cướp sống theo luật là đã nhận lời cộng tác với cơ quan đặc nhiệm. Còn người của phái "Sasha Kushner" thì ngược lại, một mực tin rằng đấy là do thiện ý của "cụ Khassan" đã giang tay cứu giúp "Sasha Kushner" tránh được mức phạt hình sự.
Sau khi ra tù, "Sasha Kushner" sẽ phải trở về cố hương, nhưng hắn không vội gì, bởi ở đó sẽ phải nằm trong sự giám sát của Bộ Nội vụ (Bộ Công an) Belarus. Do đó, tên trộm cướp sống theo luật cứ sống ở nước Nga mà điều khiển công việc từ xa. Nhưng cơ quan bảo vệ pháp luật Belarus cũng biết rằng ở nước mình đã xuất hiện ông vua của giới tội phạm và không muốn cam chịu điều đó, bèn tuyên bố truy nã "Sasha Kushner". Hắn bị bắt tại Moskva và tháng 1 năm 2012 bị trục xuất về nước. Vừa đặt chân đến Belarus, hắn liền bị bắt ngay lập tức và tống vào nhà tù. "Sasha Kushner" bị kết án hai năm tù vì tội trốn tránh sự giám sát của cơ quan chức năng và chỉ được trả tự do vào năm 2014.
Trong thời gian ấy, những kẻ cạnh tranh với "cụ Khassan" từ băng "Taro" và "Sukhumsky" quyết định đặt người của mình vào, chúng phong tước cho liền một loạt những tên trẻ có máu mặt vốn không ưa sự can thiệp của các tướng cướp Moskva vào cuộc sống của bọn tội phạm Belarus. Trong số này có Pavel Alexievich (biệt danh "Pashtet"), Ruslan Lebedev (biệt danh "Lebed"), Alexandr Medvedev (Medvezhonok") và Oleg Gerasimovich (biệt danh "Mumu"). Bộ tứ đó được tổ chức lễ tấn phong tại Dubai và nhận tục danh là "dân Dubai".
Sau vụ ám sát "cụ Khassan" vào năm 2013 tại sân đại bản doanh "Phaeton cổ kính", băng đảng của lão bắt đầu tan rã và đến nay phái của băng đảng Kutaissy - Sukhumsky được cho là mạnh nhất. Chính "Taro" và "Sukhumsky" là người đứng sau "Pashtet", "Mumu" và "Medvezhonk" vốn khao khát sự thay đổi từ lâu. Còn chống lưng cho "Sasha Kushner" thì không có tên trộm cướp có máu mặt nào mà "cụ Khassan" có thể cắt cử. Thậm chí băng đảng do Gela Kardava (biệt danh "Galsky") và Meraby Mzaremua (biệt danh "Duyake") là chỗ dựa trước đây của "Sasha Kushner" cũng không bảo vệ hắn ta nữa.
Do óc thực dụng, một số đại biểu của băng đảng hiện nay công nhận "Sasha Kushner" là thủ lĩnh bọn trộm cướp sống theo luật ở Belarus, nhưng ngoài ra thì không. Cũng không có dấu hiệu "Galsky", "Duyake" đối đầu với "Taro" và "Sukhumsky" chỉ vì "cụ Khassan". Bởi việc giải quyết những vấn đề của Belarus không được phổ biến nên "Sasha Kushner" phải tự mình đưa ra giải pháp mà không có hậu thuẫn nào.
Nhưng tình thế của "Sasha Kushner" trở nên phức tạp hẳn sau khi hắn tuyên bố vào tháng 10 năm 2018 làm xúc phạm nhiều tên trộm cướp: theo đó hắn gọi bộ tứ "dân Dubai" là lũ "gà trống" (tức là thuộc đẳng cấp thấp nhất trong đám đã kinh qua tù đày) rồi gửi "thông điệp" đến khắp các vùng trong nước. Theo luật giang hồ, sự tự tiện này ắt phải trả giá.
Kết quả là "Taro" và "Sukhumsky" - những người bênh "dân Dubai" - ra lệnh cấm gọi "Sasha Kushner" là trộm cướp sống theo luật chừng nào hắn không rút lại lời tuyên bố nọ, nhưng tên vua tội phạm Belarus vẫn ngoan cố làm ngơ. Những tên tội phạm đã và đang trong tù không thuộc phái "Sasha Kushner" quan sát tình hình cũng chẳng vội gì mà quy phục hắn. "Sasha Kushner" gặp vấn đề với không chỉ lũ lâu la mà với cả những tay có tiếng tăm ở Belarus.
Ví dụ, tháng 5-2019, trong tình thế phải chọn một trong mấy giải pháp trái nhau, bọn không ưa "Sasha Kushner" kêu gọi "dân Dubai" tấn công "Sasha Kushner". Cuộc đối đầu ngày càng căng khiến "Sasha Kushner" quyết định họp phe mình trên toàn Belarus tại thành phố Lida ở phía Tây đất nước vào ngày 13 tháng 7. Nhưng đặc nhiệm bất ngờ ập đến, bắt bọn cướp phải nằm sấp mặt xuống đất, "Sasha Kushner" bị khóa tay quặt ra sau lưng.
Hỏi: "Có phải trộm cướp sống theo luật không". Đáp: "Có". Cảnh ấy được quay video và Bộ Nội vụ Belarus cho lan truyền trên các mạng xã hội. Bọn tai mặt ở Belarus gọi video đó là sự dàn dựng của cơ quan công lực, cốt để ủng hộ "Sasha Kushner"…
Hiện nay ở Belarus có một số sĩ quan cao cấp muốn kiểm soát giới tội phạm và cài điệp viên vào hàng ngũ tinh hoa của nó. Dẫu có thế nào thì việc biến "Sasha Kushner" thành "cụ Khassan của Belarus" cũng không thể thành. Vài tiếng đồng hồ sau khi bắt giữ, đặc nhiệm lại thả người của phái "Sasha Kushner", ngay sau đó những người này rơi vào cạm bẫy của một tay tội phạm nổi tiếng là Oleg Nemetz và xảy ra đánh lộn, phái "Sasha Kushner" bỏ chạy vào… đồn, và nghe đâu cảnh sát giữ họ đến khuya rồi bí mật chuyển ra ngoài thành phố để về nhà.
Oleg Nemetz ngày trước là chiến hữu thân cận của "Sasha Kushner" nhưng khi thấy "Sasha Kushner" thăng tiến mạnh, hắn bắt đầu lảng ra, rồi sau nhập bọn với "dân Dubai".
Những góc khuất đang được làm rõ
Kẻ cầm đầu mới chống cả "Sasha Kushner" và cả "dân Dubai" khởi lên từ ngày 22 tháng 5 năm nay (2020), khi từ trại cải tạo tập trung ¹5 ở thành phố Ivatzevich (Belarus) tên trộm cướp sống theo luật Pavel Alexievich (biệt danh "Pashtet"), 38 tuổi, người gốc Minsk, sau khi bị kết án 5 lần đã được trả tự do. Ở Belarus, tên tội phạm hình sự có tiếng tăm này bị kết án vì gây ẩu đả vi phạm trật tự công cộng và 2 lần vì cướp bóc, còn ở bên Nga - vì ma túy và vượt biên trái phép.
Về "Pashtet", người ta nói rằng hắn không đủ năng khiếu ngoại giao, nhưng tính tình cương cứng và cả quyết. Ông Viktorya Gefter - nhà biên tập hãng tin PrimeCrime.ru - nêu nhận xét: bọn trộm cắp sống theo luật đã kịp dấy lên tinh thần chống đối, bất bình với "Sasha Kushner" giữa các anh em giang hồ ở Belarus. Và chỉ hai năm về trước, ở Belarus nói chung không có tên trộm cướp nào ở ngoài nhà tù mà lại có thể cạnh tranh với "Sasha Kushner".
Mumu ra tù trong năm 2018 thì không nhìn thấy mình trong vai trò đó để cạnh tranh với "Sasha Kushner" và khác hẳn "Pashtet". Trước đây đám "dân Dubai" cũng không ra mặt chống "Sasha Kushner", bởi vì hắn có Bộ Nội vụ Belarus và cả nửa số anh em chiến hữu chống lưng. Bây giờ, tình hình đang thay đổi hẳn, phần lớn những kẻ tai mặt trong giới tội phạm theo "Sasha Kushner" trước đây thì đã theo phía "dân Dubai".
"Pashtet" đã gửi đến khắp các trại giam và đến cả giới tội phạm Belarus "thông điệp" của mình, trong đó nói rõ "Sasha Kushner" là kẻ gian hùng, mưu mô quỷ quyệt, chuyên gây rối… và đổ hết các tội cho hắn vì đã bỏ đói và làm tan rã các chiến hữu trong tù. "Pashtet" tuyên bố sẽ dùng uy lực của mình vào việc bãi bỏ tất cả các quyết định của "Sasha Kushner" và phế truất tất cả những người trong tù nhận sự cắt đặt của hắn.
Kể từ nay đích thân "Pashtet" cùng "Mumu" và "Medvezhonok" đứng rà giải quyết tất cả các vấn đề trong giới tội phạm ở Belarus, đồng thời kêu gọi những "bậc có uy tín" trong giới giang hồ cùng đánh giá tình hình vừa qua và nêu ý kiến của mình. Theo nhà biên tập Viktorya Gefter, tất cả bây giờ phụ thuộc vào thái độ của cơ quan công lực Belarus đối với "thông điệp" của "Pashtet". Theo một số nguồn tin thì tên trộm cướp sống theo luật 38 tuổi này có vẻ được lòng đặc vụ Belarus và đã "làm tổ" trong đó.
Cơ quan công lực kiểm soát một "Sasha Kushner" sẽ dễ hơn ba hay bốn tên "dân Dubai", nhưng điều này không thể kéo dài vô tận bởi vì "Sasha Kushner" hoàn toàn mất uy tín, mất ảnh hưởng trong giới tội phạm. Nếu như sự đàn áp đối với "Pashtet" không đến - điều đó có nghĩa "Sasha Kushner" đã có kẻ thay thế.
Ngã ngũ cuộc đối địch giữa tên trộm cắp sống theo luật của Belarus và phái chống đối mà tiêu biểu là "dân Dubai" tranh giành ngôi cầm đầu giới tội phạm ở Belarus chắc chắn sẽ rõ trong ngày một ngày hai.