Đan Mạch đối mặt với nguy cơ phân biệt chủng tộc gia tăng
Nhưng cảnh sát kiên quyết tuyên bố vụ án không có động cơ chủng tộc. Các nhóm nhân quyền phản ứng bằng cách đặt câu hỏi liệu tội phạm thù hận có đang được điều tra nghiêm túc hay không.
Chuyện gì đã xảy ra?
Tháng 6-2020, thi thể của người đàn ông được tìm thấy tại một khu cắm trại trong rừng ở Bornholm, một điểm đến nghỉ dưỡng phổ biến ở biển Baltic. Hai người đàn ông da trắng, đó là hai anh em ở độ tuổi 23 và 25, đã bị buộc tội giết người.
| Cuộc biểu tình của Black Lives Matter tổ chức tại một số thành phố ở Đan Mạch trong những tuần trước khi xảy ra vụ giết người. |
Cả hai thừa nhận hành vi bạo lực, nhưng không nhận tội giết người. Theo hồ sơ tòa án, nạn nhân bị tấn công bằng dầm gỗ và một cái chai. Anh ta bị nhiều vết dao, bỏng và gãy xương sọ. Các tình tiết đã dẫn đến suy đoán rằng tội phạm có động cơ chủng tộc, và khiến cho mọi người liên tưởng đến vụ George Floyd, người Mỹ gốc Phi đã chết ở Minneapolis khi một sĩ quan cảnh sát ghì đầu gối trong vài phút. Một video clip có nội dung cho thấy người anh trai, với chân dưới được xăm hai hình chữ vạn và dòng chữ "quyền lực trắng" cũng đã được chia sẻ trên phương tiện truyền thông xã hội.
Làn sóng "Black Lives Matter" ở Đan Mạch mô tả vụ việc trên Facebook là "vụ giết người vì danh dự phân biệt chủng tộc". Nhiều nhóm nhân quyền khác, các chính trị gia và nhà bình luận cũng đề cập đến vấn đề phân biệt chủng tộc. Tuy nhiên, chính quyền địa phương đã thực hiện bước đặc biệt là công khai loại trừ nó. Benthe Pedersen Lund, công tố viên xử lý vụ việc, nói: "Tôi cho rằng vụ việc là vấn đề cá nhân, và theo tôi thì không liên quan gì đến phân biệt chủng tộc".
Các cáo buộc đã được đọc trong phiên điều trần ngày 24-6-2020 tại tòa án ở thị trấn Roenne của Bornholm, nhưng phần còn lại của quá trình tố tụng đang được thảo luận sau cánh cửa đóng kín. Không có thêm thông tin chi tiết nào được công khai, bao gồm cả động cơ "cá nhân" này có thể là gì.
Nghi phạm là ai?
Các bị cáo cũng xuất thân từ Bornholm. Người dân địa phương nói rằng người anh và nạn nhân thậm chí là bạn bè, và nghi ngờ vụ án có liên quan đến phân biệt chủng tộc. Bên cạnh chữ Vạn còn có những dấu hiệu khác mà người anh trai được cho là có quan điểm cực hữu.
Trang Facebook người này có theo khẩu hiệu "White Lives Matter" ("Cuộc sống của người da trắng"). Trong một bức ảnh khác, anh ta đội mũ lưỡi trai và giơ tay hình chữ V - một cử chỉ liên quan đến những người ủng hộ Stram Kurs, một nhóm cực hữu của Đan Mạch.
Roger Courage Matthisen, cựu thành viên Quốc hội Đan Mạch và người phát ngôn viên cho Tổ chức Afro Danish Collective mới thành lập, bình luận rằng ngay cả khi một động cơ khác tồn tại, chủ nghĩa phân biệt chủng tộc có thể dẫn đến hành vi bạo lực đối với nạn nhân. Khoảng giữa tháng 7-2020, một nhóm người Mỹ da đen ở Copenhagen, cũng lên tiếng yêu cầu tổ chức một cuộc họp đặc biệt cho cộng đồng da đen để thảo luận về vụ giết người.
Chủ nghĩa phân biệt chủng tộc ở Đan Mạch lan rộng như thế nào?
Vụ giết người Bornholm đã diễn ra giống như vấn đề phân biệt chủng tộc ở Đan Mạch đã trở thành tâm điểm chú ý của dư luận nước này. Quốc hội Đan Mạch gần đây đã tranh luận về vấn đề phân biệt chủng tộc lan rộng như thế nào ở quốc gia Bắc Âu.
Trong khi đó, một cuộc khảo sát gần đây, được thực hiện bởi Megafon cho các hãng tin quốc gia Politiken và TV2, cho thấy 51% số người được hỏi cho rằng phân biệt chủng tộc không phải là một vấn đề phổ biến.
Amanda Yee của nhóm "Người Mỹ da đen ở Copenhagen", nói: "Tiếng nói của ai được đánh giá cao? Chúng ta đã hỏi người da màu về việc liệu có vấn đề phân biệt chủng tộc chưa? Đây là vấn đề rất nghiêm trọng". Khi nói đến loại tội ác thù ghét, một báo cáo của cảnh sát quốc gia cho thấy 449 trường hợp đã được báo cáo vào năm 2018, trong đó 260 trường hợp có động cơ chủng tộc.
Nhưng tổng cộng chỉ có 84 vụ buộc tội được tuyên bố. Tuy nhiên, theo các cuộc điều tra bởi Bộ Tư pháp từ năm 2008 đến 2018, khoảng 4.000 đến 5.400 người mỗi năm tin rằng họ đã phải chịu đựng hành vi bạo lực phân biệt chủng tộc. Ngoài ra, một số người tương tự nghĩ rằng họ có thể là nạn nhân. Roger Courage Matthisen nói: "Có một khoảng cách lớn, một sự khác biệt. Chúng ta đặt ra câu hỏi: cảnh sát có khả năng không? Họ có đủ tập trung vào tội ác thù ghét và giáo dục các sĩ quan cảnh sát của họ không?".