Thung lũng Silicon: Đích ngắm gián điệp kinh tế

• Silicon: Đích ngắm gián điệp kinh tế
• Hoạt động gián điệp kinh tế của Mỹ ở châu Âu
• Kết án nhóm gián điệp kinh tế nước ngoài

20 năm “nằm vùng”

Theo các cựu quan chức tình báo, Trung Quốc đã cài cắm một điệp viên vào làm tài xế cho một thượng nghị sĩ cấp cao của Mỹ. Trong một báo cáo về việc các gián điệp nước ngoài đang “cày xới” Thung lũng Silicon, tờ Politico cho biết nghị sĩ Dianne Feinstein (Thượng nghị sĩ Dân chủ của Mỹ) có một nhân viên được tuyển dụng bởi các quan chức tình báo Trung Quốc. Người này có nhiệm vụ theo dõi và báo cáo lại cho Bắc Kinh những thông tin có giá trị về chính trị Mỹ.

Thượng nghị sĩ Dianne Feinstein

Tờ Politico trích dẫn lời các cựu quan chức tình báo Mỹ nói về điều này, nhưng không xác định danh tính hay vai trò của tay gián điệp kia. Một nguồn tin tờ San Francisco Chronicle có được cho hay, tay gián điệp là tài xế của bà Feinstein trong nhiều năm qua, và tài xế này đã chuyển thông tin cho Trung Quốc tại Lãnh sự quán Trung Quốc ở San Francisco.

Là lái xe, điệp viên này còn có vai trò như một chân sai vặt trong Văn phòng San Francisco của bà Feinstein và như một liên lạc viên với cộng đồng người Mỹ gốc Á. Người này thậm chí tham dự chức năng Lãnh sự quán Trung Quốc thay vị thượng nghị sĩ, theo báo cáo của San Francisco Chronicle. Hoạt động gián điệp bắt đầu sau khi nhân viên này có một chuyến đi đến châu Á để thăm các thành viên trong gia đình và kết bạn với một người có kết nối với Bộ An ninh Quốc gia Trung Quốc.

Ngày 6-8, các nhà điều tra của Daily Caller News Foundation (DCNF) cho biết đã xác định được người này. “Tất cả các chi tiết về một cựu nhân viên lâu năm của Thượng nghị sĩ Dianne Feinstein bị buộc tội chuyển thông tin đến các dịch vụ tình báo Trung Quốc trong khi làm việc cho Văn phòng Dân chủ California đều nhắm đến Russell Lowe”, DCNF viết.

Ông Lowe đã có 20 năm làm việc tại Văn phòng San Francisco của bà Feinstein, nơi ông là một nhân viên liên lạc với cộng đồng người Mỹ gốc Á trước khi nghỉ việc khoảng 5 năm trước. “Tất cả những chi tiết đó phù hợp với mô tả về điệp viên Trung Quốc đã được bà Feinstein sử dụng”, DCNF cho biết.

Hankoryeh, một ấn phẩm tin tức Hàn Quốc, đã mô tả ông Lowe vào tháng 10-2017 là “một người Mỹ gốc Hoa đã dành 20 năm làm trợ lý cho bà Dianne Feinstein”. Bà Feinstein nói điệp viên này đã "không tiếp cận được thông tin nhạy cảm", và ông này sẽ không bị truy tố. Ông Lowe hiện đang làm việc cho Tổ chức Giáo dục vì Công bằng xã hội, một tổ chức phi lợi nhuận có trụ sở tại San Francisco.

Vai trò đáng ngờ của Rose Pak

Hoặc lấy trường hợp của bà Rose Pak, người đã qua đời vào tháng 9-2016, là một trong những nhà môi giới quyền lực chính trị “xuất sắc” của San Francisco trong nhiều năm. Mặc dù bà Pak chưa bao giờ giữ chức vụ dân cử nhưng rất nổi tiếng vì đã ‘tạo ra” và “thay đổi” các thị trưởng, các ủy viên hội đồng thành phố, thúc đẩy các hợp đồng của thành phố cho các cử tri và đồng minh của mình ở Khu phố Tàu (China Town).

Nhiều người Mỹ quan ngại rằng bà Pak đã được tình báo Trung Quốc tuyển dụng, và đã gây ảnh hưởng đến chính trường San Francisco, theo cách được cho là có lợi cho Chính phủ Trung Quốc. Một quan ngại khác là khi còn đương chức, bà Pak đã tổ chức nhiều chuyến đi đến Trung Quốc, với sự tham gia của rất nhiều chính trị gia nổi tiếng của vùng Bay Area, trong đó có cựu Thị trưởng San Francisco Ed Lee, người đã qua đời vào năm 2017.

Theo một cựu quan chức tình báo Mỹ, tình báo Trung Quốc tổ chức những cuộc vui thú cho các chính trị gia Mỹ là để thu thập thông tin cũng như tìm kiếm và đánh giá những “thành viên mới” tiềm năng để sử dụng làm nội gián sau này. 

Những quan ngại về mối liên hệ của bà Pak với Bắc Kinh đôi khi được đồn đoán trong các cuộc tranh luận chính trị địa phương, nhưng việc nhận diện về bà Pak của cộng đồng tình báo rằng bà ấy có thể là đặc vụ gây ảnh hưởng cho Bắc Kinh, thì mới chỉ là tố giác lần đầu tiên tại đây.

Những thách thức khác

Các cựu nhân viên tình báo Mỹ nói rằng còn có một thách thức lớn nữa khi làm công tác phản kháng ở khu vực Bay Area. Đó là cần có được sự hợp tác từ các doanh nghiệp tư nhân địa phương, đặc biệt trong lĩnh vực công nghệ. Thật vậy, điều này không những khiến cho nhiều vụ gián điệp kinh tế, không chuyển sang giai đoạn truy tố được, mà còn hoàn toàn không được thông báo. Đây là một vấn đề đã có từ lâu tại Thung lũng Silicon.

“Vấn đề lớn nhất mà chúng ta có, thực sự nghiêm trọng, với rất nhiều các công ty này, là họ không bị truy tố”, cựu nhân viên phản gián FBI Larae Quy cho biết. 

“Có một nhân viên đã bán công nghệ cho người Nga hay người Trung Quốc. Thay vì cần nói cho các cổ đông hoặc các nhà đầu tư biết về việc đó, thì họ lại im lặng. Vì vậy, chúng tôi đã bắt giữ nhân viên đó và tiến hành các bước tiếp theo nhưng họ không muốn, vì sợ lọt thông tin ra ngoài”, đặc vụ Larae cho biết.

Được biết, các công ty tại Thung lũng Silicon đánh giá thấp hoặc hoàn toàn che giấu mức độ ăn cắp bí mật thương mại và các hành vi gián điệp kinh tế khác xảy ra. 

“Nói một cách thẳng thắn và công khai, bạn không có quyền kiểm soát tại chỗ. Điều đó hoàn toàn tác động đến giá trị cổ phiếu hoặc nhà đầu tư. Đặc biệt là khi bạn đang xử lý với các công ty khởi nghiệp hoặc các công ty ở cấp độ trung bình, đang tìm kiếm nguồn vốn tài trợ, thì đó là một vấn đề lớn. Về cơ bản, bạn đang công bố với thế giới, đặc biệt nếu bạn có khả năng tiến đến một cuộc xét xử công khai, thì bạn không có khả năng bảo vệ thông tin của mình”, một cựu quan chức tình báo nhận xét.

Có thông tin cho rằng văn hóa khởi nghiệp công khai tại khu vực Bay Area góp phần làm phức tạp những nỗ lực phản gián của Mỹ, bởi các gián điệp Nga và Trung Quốc có thời gian thâm nhập dễ dàng hơn vào các tổ chức, mà không có bất kỳ hệ thống an ninh hay trật tự nào tại chỗ. Những gián điệp này thích thâm nhập vào các doanh nghiệp trẻ và công ty khởi nghiệp, bởi “nó luôn luôn dễ hơn khi tham gia ngay từ đầu” khi tìm kiếm ăn cắp thông tin hoặc công nghệ có giá trị.

Tuy nhiên, chi phí quá cao ở Thung lũng Silicon có nghĩa là những cơ hội cho nhân viên công nghệ và những gián điệp tiềm tàng, tham gia ngay từ đầu, đang ngày càng trở nên ít đi. 

Ngành công nghiệp công nghệ cao, theo đuổi tài năng và chi phí thấp hơn, hiện đang lan rộng trên khắp nước Mỹ hơn bao giờ hết. Sự phổ biến này sẽ tạo ra các lỗ hổng mới. 

Do đó, những nơi như Chapel Hill, North Carolina và Boulder, Colorado, cả hai thành phố trung bình với các ngành công nghiệp công nghệ phát triển mạnh, có thể sẽ thấy các trường hợp phản gián tăng lên.

Có thể nói gián điệp nước ngoài sẽ không bao giờ rời khỏi Thung lũng Silicon. Khi sự ảnh hưởng toàn cầu của khu vực phát triển thì sự thu hút giống như nam châm của nó đối với thế giới bên ngoài cũng như vậy.