Đòi lại công bằng cho cố nghệ sỹ Chile Victor Jara
Vợ cố nghệ sỹ Victor Jara, bà Joana Jara, 89 tuổi, đã bày tỏ vui mừng sau phán quyết của tòa bởi cuối cùng công lý đã được thực thi. Bà quả phụ Joana Jara (cựu biên đạo múa người gốc Anh) từng khẳng định, còn nhiều việc phải làm để đem lại công lý thực sự, đặc biệt là cho những nạn nhân của chế độ độc tài Augusto Pinochet.
Điều đáng nói là vụ án này được tòa án Mỹ ra phán quyết, nơi ông Pedro Pablo Barrientos đang sinh sống, cho dù cựu sỹ quan này từng phục vụ quân đội Chile. Chính phủ Chile đã nhiều lần yêu cầu Mỹ dẫn độ ông Pedro Pablo Barrientos về nước xét xử, nhưng bất thành.
| Cựu sỹ quan Chile Pedro Pablo Barrientos. |
Năm 2013, một số nhà hoạt động nhân quyền ở Mỹ đã thay mặt gia đình cố nghệ sỹ Victor Jara, kiện ông Pedro Pablo Barrientos lên Tòa án Orlando. Và sau phán quyết kể trên, đại diện của gia đình cố nghệ sỹ Victor Jara hy vọng Chính phủ Mỹ sẽ cho phép dẫn độ ông Pedro Pablo Barrientos về Chile để xét xử.
Ông Victor Jara (28/9/1932 - 16/9/1973) là đảng viên Đảng Cộng sản Chile, là ca sỹ, nhạc sỹ, đạo diễn sân khấu và giảng viên đại học khi xảy ra cuộc đảo chính quân sự ngày 11-9-1973. Sau khi lên nắm quyền, cố Tổng thống Augusto Pinochet lo lắng nghệ sỹ Victor Jara sẽ gây ảnh hưởng lớn tới phong trào chống lại chế độ độc tài nên đã bắt giam ông.
Bởi những ca khúc do ông Victor Jara sáng tác và hát không những được yêu thích tại Chile, mà còn rất phổ biến và giành nhiều giải thưởng tại các nước Mỹ Latinh, cũng như châu Âu vào cuối những năm 1960, đầu thập niên 1970 của thế kỷ trước.
Nên ngày 16-9-1973, ông Victor Jara đã bị bắn chết với 44 phát đạn (căn cứ theo kết quả khám nghiệm pháp y sau khi khai quật tử thi năm 2009) tại một sân vận động ở Thủ đô Santiago. Người dân sống gần khu vực Nghĩa trang Thủ đô Santiago đã tìm được xác của ông Victor Jara và đưa đi chôn cất.
Tên gọi đầy của ông Victor Jara là Victor Lidio Jara Martinez, được biết tới là nhà hoạt động chính trị không mệt mỏi, luôn dùng lời ca, tiếng hát của mình để đấu tranh chống lại sự bất công của chế độ độc tài và cuộc sống bị đầy đọa của người lao động. Mặc dù bị sát hại đã hơn 40 năm, nhưng ông Victor Jara vẫn là biểu tượng của cuộc đấu tranh vì sự công bằng xã hội tại Chile.
| Nghệ sỹ cách mạng Victor Jara. |
Gần 1 năm trước (23-7-2015), Tòa phúc thẩm Santiago của Chile đã ra phán quyết đối với 10 cựu sỹ quan quân đội, từng làm việc dưới thời cố Tổng thống Augusto Pinochet, vì đã tham gia vào vụ bắt cóc, tra tấn và sát hại dã man nghệ sỹ Victor Jara. Nhưng chủ mưu của vụ sát hại kể trên là ông Pedro Pablo Barrientos đang sống ở Mỹ.
Trong số các bị cáo, có 2 cựu Trung úy Pedro Barrientos Nunez và Hugo Sanchez Marmonti bị cáo buộc là thủ phạm trực tiếp, còn Roberto Souper Onfray, Raul Jofre Gonzalez, Edwin Dimter Bianchi, Nelson Hasse Mazzei và Luis Bethke Wulf bị buộc tội tòng phạm gây ra cái chết thảm thương của ông Victor Jara.
Khi đó, Thẩm phán Miguel Vazquez khẳng định, những kẻ bị xét xử đã phạm tội ác chống lại loài người và phải chịu trách nhiệm về những hành động dã man của chúng. Nghệ sỹ Victor Jara, Tổng thống Salvador Allende và đại thi hào Pablo Neruda, từng đoạt giải Nobel Văn học, được coi là những biểu tượng lớn của Chile.
Gần 9 tháng trước (8-10-2015), gần 1.000 tài liệu liên quan tới vụ sát hại cựu Ngoại trưởng Chile Orlando Letelier được công bố tại Mỹ và Chile. Ngoại trưởng Mỹ John Kerry đã trao số tài liệu kể trên cho Tổng thống Michelle Bachelet hôm 5-10-2015.
Với gần 1.000 tài liệu do Mỹ cung cấp, Chile đã giải mật vụ sát hại cựu Ngoại trưởng Orlando Letelier tại Washington năm 1976 và việc này được thực hiện theo lệnh của nhà độc tài Augusto Pinochet và người lên kế hoạch là cựu Giám đốc Cơ quan Tình báo quốc gia Manuel Contreras. Gần 1,5 năm trước (21-1-2015), chính phủ Chile đã quyết định mở cuộc điều tra để làm rõ cái chết của đại thi hào Pablo Neruda xem có liên quan đến chính quyền độc tài Augusto Pinochet hay không.
Khi đó, phát biểu với giới truyền thông, người đứng đầu cơ quan nhân quyền của Chính phủ Chile Francisco Ugas cho biết, có những bằng chứng rõ ràng cho thấy, đại thi hào bị đầu độc và rất có thể có sự can thiệp của đặc vụ Augusto Pinochet trong cái chết này.
Do đó, các nhà điều tra sẽ tìm dấu tích của các kim loại nặng hoặc chất vô cơ trong hài cốt của ông Pablo Neruda, cũng như nghiên cứu các tổn hại ở cơ và tế bào do chất hóa học gây ra nhằm xác định chính xác nguyên nhân trực tiếp hoặc gián tiếp dẫn tới cái chết của đại thi hào.