Kho vũ khí hạt nhân của Mỹ ở Thổ Nhĩ Kỳ nguy cơ bị tấn công

13:36 21/10/2019
Quân đội Thổ Nhĩ Kỳ đang tiến vào miền bắc Syria trong chiến dịch quân sự Mùa xuân Hòa bình nhằm vào lực lượng người Kurd, đồng minh của Mỹ sau khi Lầu Năm góc rút quân khỏi khu vực theo lệnh của Tổng thống Donald Trump.


Câu hỏi liệu Thổ Nhĩ Kỳ, một thành viên của tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO), có thực sự là đồng minh của Mỹ đã được đặt ra với Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Mark Esper trên kênh truyền hình Fox ngày 13/10. "Không, tôi nghĩ rằng Thổ Nhĩ Kỳ, một chuỗi hành vi của họ trong những năm qua thật tồi tệ", ông Esper trả lời.

Đã đến lúc di dời kho vũ khí

Ngày nay, số bom đó vẫn còn nguyên. Mỹ hy vọng những nước như Thổ Nhĩ Kỳ sẽ coi đó là lý do họ không cần phát triển vũ khí hạt nhân của mình nữa. Thế nhưng, có vẻ như Ankara không nghĩ như vậy. Tháng 9, Tổng thống Recep Tayyip Erdogan tuyên bố ông "không thể chấp nhận" những nỗ lực ngăn chặn Thổ Nhĩ Kỳ phát triển bom nguyên tử cho riêng mình.

Căn cứ không quân Incirlik.

Tuy nhiên, bất ổn ở Thổ Nhĩ Kỳ và khu vực, cùng với mối quan hệ thân thiết giữa Ankara với Moscow đã khiến các chiến lược gia Mỹ nghĩ đến chuyện tái bố trí các vũ khí này (Mỹ không chính thức bàn về kho vũ khí ở Thổ Nhĩ Kỳ, nhưng không có dấu hiệu nào cho thấy nó đã được di dời).

Năm 2016, Bộ Quốc phòng Mỹ phải sơ tán binh sĩ và dân thường khỏi căn cứ không quân Incirlik với lý do lo ngại về các mối đe dọa khủng bố. Vào tháng 4 năm đó, một nhóm cánh hữu địa phương đã cố gắng "tấn công" một phi công Mỹ tại căn cứ. Sự việc xảy ra cách khu vực cất trữ vũ khí hạt nhân chỉ một ki-lô-mét.

Một quan chức chính phủ Thổ Nhĩ Kỳ còn nói bóng gió rằng Washington nhiều khả năng có một vai trò nào đó trong vụ đảo chính, dựa trên việc giáo sĩ Hồi giáo Fethullah Gulen đang tị nạn tại Mỹ. Ông Gulen bị Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan cáo buộc đứng sau âm mưu lật đổ chính quyền.

"Nếu giới tình báo cho rằng, nơi cất số vũ khí ấy là một mục tiêu của khủng bố và bất ổn thì chẳng có lý do gì phải giữ chúng ở đó nữa", Ian Kearns, Giám đốc Viện chính sách Mạng lưới Lãnh đạo châu Âu, bình luận.

Theo cây bút Jeffrey Lewis từ tạp chí Foreign Policy, những vũ khí tại căn cứ không quân Incirlik được cất trong những kho hàng được bảo vệ nghiêm ngặt. Mỹ cùng các đồng minh NATO mới đây còn đầu tư 160 triệu USD để nâng cấp hệ thống an ninh cho vũ khí hạt nhân.

Nổi bật nhất trong số này là mạng lưới cung cấp hình ảnh vệ tinh các khu vực trong và xung quanh căn cứ Incirlik. Trong trường hợp những kẻ âm mưu đảo chính tiếp cận được số vũ khí quan trọng nói trên, việc sử dụng chúng cũng không hề dễ dàng, Lewis nhấn mạnh.

Nhưng nếu như chính quyền một quốc gia nắm giữ vũ khí hạt nhân Mỹ, giống như Thổ Nhĩ Kỳ, bị lật đổ bằng bạo lực, tình thế có thể trở nên vô cùng nguy hiểm, Lewis đánh giá. "Tôi nghĩ bài học mấu chốt ở đây là lợi ích từ việc cất trữ vũ khí hạt nhân Mỹ ở Thổ Nhĩ Kỳ là rất nhỏ nhưng nguy cơ thì đang không ngừng gia tăng suốt 5 năm qua", Hans Kristensen, chuyên gia về vũ khí hạt nhân thuộc Liên đoàn các Nhà khoa học Mỹ, nhận xét.

"Theo tôi, an ninh ở Thổ Nhĩ Kỳ cũng như tại căn cứ Incirlik đã không còn đáp ứng được những yêu cầu an toàn của Mỹ. Bạn sẽ nhận về rất nhiều lời cảnh báo trước khi mọi chuyện trở nên vô cùng tồi tệ. Đã đến lúc rút vũ khí về rồi".

Bí ẩn về kho vũ khí hủy diệt

Căn cứ không quân Incirlik được xây dựng từ những năm 1950 ở tỉnh Adana, phía Đông Nam Thổ Nhĩ Kỳ, giáp với bờ biển Địa Trung Hải. Hiện nay nó có vai trò quan trọng trong cuộc chiến chống IS, bởi đây là nơi chiến đấu cơ Mỹ xuất kích để tiêu diệt phiến quân. Căn cứ có vị trí chiến lược hết sức to lớn ở Trung Đông và thậm chí là cả Bắc Phi.

Bom hạt nhân B61.

Incirlik nằm rất gần tỉnh Tây Bắc Syria là Latakia - nơi có căn cứ không quân Hmeymim mà lực lượng Hàng không-Vũ trụ Nga hiện đang đồn trú, cũng rất gần căn cứ Hải quân Tartus của Nga, đồng thời cách thủ phủ không chính thức của tổ chức khủng bố IS ở Syria là Raqqa chỉ khoảng 285 dặm (460 km).

Hoạt động của căn cứ Incirlik được quy định trong Hiệp định về hợp tác quân sự và kinh tế giữa Hoa Kỳ với Thổ Nhĩ Kỳ. Ankara bắt đầu cho không quân các nước trong liên quân với Mỹ sử dụng căn cứ này để không kích lực lượng IS ở Iraq và Syria từ hồi đầu tháng 7-2015.

Hiện Ankara đang cấp phép cho lực lượng không quân các nước đồng minh trong và ngoài NATO như Mỹ, Đức, Anh, Qatar, Saudi Arabia… được đưa máy bay đến và sử dụng hạ tầng của căn cứ này cho hoạt động không kích các mục tiêu IS ở Syria và Iraq.

Các nước trên đã điều động đến đây đủ loại máy bay chiến đấu như F-15, F-16, Tornado, Eurofighter Typhoon, A-10 Thunderbolt… cùng với các phương tiện bảo đảm như máy bay chỉ huy cảnh báo sớm trên không (AWACS) Boeing E-3 Sentry hay máy bay trinh sát Tornado… Các chuyên gia quân sự cho hay quân đội Mỹ đang bố trí tại căn cứ Incirlik khoảng 50 vũ khí hạt nhân, chủ yếu là bom B-61 có từ thời Chiến tranh Lạnh, theo CNN.

Việc những quả bom đó được cất trữ tại Incirlik là "một bí mật mở", Joshua Walker, nhà nghiên cứu về quan hệ Mỹ - Thổ Nhĩ Kỳ từ Quỹ German Marshall, cho hay. "Những quả bom ấy đã ở Thổ Nhĩ Kỳ từ thời Chiến tranh Lạnh", Tom Collina, Giám đốc chính sách tại Quỹ Ploughshares, nói.

TheoWashington Post, các quả bom B-61 tại căn cứ không quân Incirlik có thể trang bị cho những loại chiến đấu cơ tốc độ cao như F-15E Strike Eagle hay F-16 Fighting Falcon. Mỗi quả bom dài khoảng ba mét, nặng hơn 300 kg. Chúng được cất ở những căn hầm dưới lòng đất, bên trong các nhà chứa máy bay. Muốn kích hoạt những quả bom này cần đến một thiết bị đặc biệt.

Trong cuộc đảo chính nổ ra 2016, chỉ huy trưởng căn cứ không quân Incirlik bị cáo buộc ủng hộ phe tạo phản. Lực lượng an ninh Thổ Nhĩ Kỳ đã bao vây căn cứ, cắt nguồn cung cấp điện và đóng tạm thời không phận xung quanh Incirlik.

Di chuyển bằng chiến dịch tuyệt mật?

Dù máy bay, vũ khí và binh sĩ Mỹ tại Incirlik nằm ở một khu vực tách biệt, cách xa nơi các lực lượng Thổ Nhĩ Kỳ hoạt động, Mỹ vẫn nâng mức phòng vệ lên cao nhấtvào thời điểm cuộc đảo chính nổ ra.

Thổ Nhĩ Kỳ đang tiến hành chiến dịch Mùa xuân Hòa bình nhằm vào các lực lượng người Kurd ở miền bắc Syria.

Hiện không có dấu hiệu nào cho thấy những quan chức quân sự hay chuyên gia kỹ thuật từ Bộ Năng lượng Mỹ đến Thổ Nhĩ Kỳ để giám sát kho vũ khí này hay di chuyển chúng ra khỏi đất nước trước những mối quan ngại về an ninh. Nhưng nếu điều đó xảy ra, đây sẽ là một chiến dịch tuyệt mật và chỉ tổng thống Mỹ cùng một số quan chức hàng đầu mới biết về nó, một nguồn tin am hiểu vấn đề nhận xét.

Các quan chức hàng đầu Lầu Năm Góc đều nói rằng tất cả vũ khí Mỹ ở Thổ Nhĩ Kỳ đều nằm trong tầm kiểm soát. "Chúng tôi đã thực hiện các bước cần thiết để đảm bảo rằng mọi thứ chúng ta nắm giữ ở Thổ Nhĩ Kỳ vẫn an toàn và được bảo vệ", phát ngôn viên Bộ Quốc phòng Mỹ Peter Cook từng nói.

Tuy nhiên, giới quan sát vẫn tỏ ra lo lắng về sự an toàn của kho vũ khí hạt nhân Mỹ đặt tại Thổ Nhĩ Kỳ, trong bối cảnh tình hình ở quốc gia này ngày càng bất ổn, cùng chính sách chống lại Mỹ, EU của chính quyền Ankara.

Erdogan từng cấm Mỹ dùng căn cứ Incirlik

Sau khi đập tan âm mưu đảo chính, chính quyền của Tổng thống Erdogan từng cấm liên quân do Mỹ dẫn đầu sử dụng căn cứ không quân Incirlik. Theo The New York Times, Chính phủ Thổ Nhĩ Kỳ từng ra lệnh không cho phép Hoa Kỳ và các nước đồng minh sử dụng căn cứ không quân Incirlik ở miền nam nước này để không kích vào các vị trí của IS.

The New York Times dẫn lời một quan chức giấu tên thuộc Bộ Quốc phòng Mỹ cho biết, hiện nay, các nhà chức trách Thổ Nhĩ Kỳ không cho phép các máy bay của liên quân chống khủng bố do Mỹ đứng đầu được cất cánh từ căn cứ không quân Incirlik.

Theo bình luận của New York Times, lệnh cấm của Thổ Nhĩ Kỳ có thể chỉ nhằm mục đích giành quyền kiểm soát vùng trời, chứ Ankara không thay đổi quan điểm liên quan đến cuộc chiến chống IS hay nghi ngờ các nước đồng minh có dính líu đến âm mưu đảo chính.

Tuy nhiên, giới quan sát đã lần lại tuyên bố của Ngoại trưởng Thổ Nhĩ Kỳ Mevlut Cavusoglu, bóng gió đề cập đến việc Ankara có thể cho phép Nga sử dụng căn cứ không quân Incirlik vào mục đích chống IS.

Kênh truyền hình Thổ Nhĩ Kỳ TRT cho biết, ông Mevlut Cavusoglu đã “không loại trừ” khả năng Ankara có thể cho phép Nga sử dụng căn cứ Incirlik cho các hoạt động chống tổ chức khủng bố IS, giống như các đồng minh trong và ngoài NATO như Mỹ, Đức, Saudi Arabia… Ông nhấn mạnh rằng, tổ chức khủng bố IS là kẻ thù chung của các nước yêu hòa bình trên thế giới, Thổ Nhĩ Kỳ hợp tác với tất cả những ai chống IS. Nước này đã mở căn cứ Incirlik cho những người muốn tích cực tham gia cuộc chiến đó và hoàn toàn có thể làm điều đó với Nga.

Tuy sau đó ông Mevlut Cavusoglu đã cải chính rằng, giới truyền thông đã hiểu sai ý ông, nhưng đối với các quan chức lãnh đạo hàng đầu ngành ngoại giao, việc diễn đạt kém để truyền thông “hiểu nhầm” là điều rất khó xảy ra, trừ phi chính họ muốn “bị hiểu nhầm”.

Nguyễn Lai

Câu chuyện “bom hàng” (đặt mua nhưng không nhận) đã trở thành một vấn nạn nhức nhối trong kinh doanh online và giới shipper. Không đơn giản là đặt hàng rồi “xù”, mà ẩn sau đó là những thủ đoạn gian dối, lừa lọc có chủ đích…

Bộ Tư pháp vừa công bố tài liệu họp thẩm định dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của 10 luật có liên quan đến ANTT do Bộ Công an chủ trì xây dựng. Tại tờ trình dự án luật, Bộ Công an đã lý giải những căn cứ để đề xuất sửa đổi, bổ sung một số quy định của Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ. 

Bộ Tài chính Mỹ ngày 30/7 đã công bố một loạt lệnh trừng phạt mới nhằm vào hơn 100 cá nhân, công ty và tàu biển liên quan đến Iran, trong động thái được đánh giá là hành động trừng phạt lớn nhất kể từ chiến dịch “gây áp lực tối đa” dưới thời chính quyền Tổng thống Donald Trump năm 2018.

Tình trạng tài xế sử dụng ma túy để “tỉnh táo” khi lái xe đang trở nên báo động.  Nhiều vụ tai nạn giao thông nghiêm trọng có liên quan đến việc tài xế sử dụng ma túy.

Ngay sau khi triển khai hoạt động theo mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, Công an cấp xã trên địa bàn TP Huế đã nhanh chóng ổn định tổ chức, tiến hành đồng bộ các biện pháp nghiệp vụ, nắm chắc tình hình địa bàn, quyết liệt đấu tranh với tội phạm ngay từ địa bàn cơ sở… Qua đó, Công an cơ sở đã khẩn trương truy xét nhiều vụ trộm cắp tài sản, trong đó một số đối tượng đầu vụ có 2 tiền án trở lên.

Theo công bố thông tin về nhà ở và thị trường bất động sản quý II/2025 mà Bộ Xây dựng vừa đưa ra, giá nhà ở chung cư tại Hà Nội và TP Hồ Chí Minh ghi nhận mức giá cao nhất trong một thập kỷ qua. Giá bán trung bình tại Hà Nội là đạt 80 triệu đồng/m2, trong khi đó giá căn hộ trung bình tại TP Hồ Chí Minh đạt 89 triệu đồng/m2.

Trong những tháng gần đây, cả Hà Nội và TP Hồ Chí Minh cũng như nhiều tỉnh, thành trên cả nước liên tục ghi nhận các vụ lừa đảo “bắt cóc online” với mức độ tinh vi đáng báo động. Đối tượng bị nhắm đến chủ yếu là học sinh, sinh viên, những người trẻ còn thiếu kinh nghiệm sống và dễ bị thao túng tâm lý.

Sau hơn 5 tháng, với nguồn kinh phí hơn 345 tỷ đồng từ sự đóng góp của cán bộ, chiến sĩ cả nước và các nhà hảo tâm, hơn 6.000 căn nhà mới đã được xây dựng trên địa bàn các tỉnh Tây Nguyên, giúp người dân an cư lạp nghiệp, vươn lên thoát nghèo. 

Không còn chỉ gói gọn ở chợ làng hay chợ phiên bản địa, nhiều đặc sản vùng cao, vùng sâu đã “về phố” thông qua sàn thương mại điện tử (TMĐT), cửa hàng tiện lợi và siêu thị lớn. Từ bó rau, quả cà đến ống hút rau củ hay gói trà chia – tất cả đều được gắn mã QR truy xuất nguồn gốc, có thương hiệu rõ ràng và được truyền thông bài bản. Nhờ đó, người tiêu dùng thành thị không chỉ được tiếp cận sản phẩm sạch, an toàn mà còn hiểu rõ câu chuyện phía sau mỗi mùa vụ.

Thời gian gần đây, bên cạnh các vụ cháy lớn gây thiệt hại về người và tài sản ở TP Hồ Chí Minh còn có nhiều vụ cháy nhỏ nhưng đã được lực lượng tại chỗ dập tắt kịp thời. Điều đó cho thấy tầm quan trọng của việc dập lửa theo phương châm “4 tại chỗ” (lực lượng tại chỗ, phương tiện tại chỗ, hậu cần tại chỗ, chỉ huy tại chỗ)…

Hai tay vợt hàng đầu bóng bàn Việt Nam là Nguyễn Anh Tú và Nguyễn Khoa Diệu Khánh sẽ dự giải quốc tế tại Kazakhstan để chuẩn bị cho SEA Games 33. Nhưng đó chưa đủ với nhu cầu nâng tầm trình độ của các VĐV.

Trong bối cảnh hơn 60.000 người Palestine thiệt mạng kể từ khi chiến sự nổ ra tại Dải Gaza vào tháng 10/2023, đánh dấu một chương đẫm máu trong lịch sử khu vực vốn đã quá quen thuộc với đau thương, một số dấu hiệu tích cực từ cộng đồng quốc tế đang nhen nhóm hy vọng hòa bình cho vùng đất này.

©2004. Bản quyền thuộc về Báo Công An Nhân Dân.
®Không sao chép dưới mọi hình thức khi chưa có sự đồng ý bằng văn bản của Báo Công An Nhân Dân.